گزاره های گزیده

درود بر شعر و شاعر
بیت اوّل:
در این کرانه میوهٔ ادراک نارس است
هر ناکسِ نخاله گمان می‌کند کس است

• «کرانه» به معانی گوناگون است که در اینجا معانی دیار، کشور و ناحیه سازگارتر است (هرچند که جانب و گوشه نیز سازگار است). کلمات دیگری نیز در شعر بجای کرانه نشسته است: «اینجا» + «دهکده».
• ترکیب زیبای «میوۀ ادراک» ظریف و ژرف است.
«ادراک. [اِ]... دررسیدن به. دررسیدن کسی را... بالغ شدن کودک. فارسیدن کودک. پختن و رسیده شدن میوه... دریافتن و دررسیدن کودک به بلوغ و میوه به پختگی...» (دهخدا). || «ادراک مصدر باب افعال و بمعنی دریافتن است و در ’مباحث‌المشرقیه‘ است که ادراک در لغت بمعنی لقاء و وصول است... ابن رشد گوید انواع ادراک چهار است احساس، تخیل، توهم و تعقل...» (سیدجعفر سجادی ← فرهنگ علوم عقلی، صص 40 و 41).
• «نارس دیدنِ میوۀ ادراک در این کرانه» نتیجۀ نگاهی ژرفابین و نافذ است. کلِّ بیت دارای معنایی ژرف است و البتّه تلخ همچون زهر.
• در آوردن کلمات نارس و ناکس، ناکس و کس، در و هر، ـ‌رس و کس، و گمان و کران، انواع ظرافت و تناسب و آرایه، از قبیل ترصیع و تجانس و موازنه بکار رفته است.

بیت دوم:
ناموس تاک و شاخهٔ گیلاس و برگِ یاس
پابوسِ خار و سازش ناچار با خس است
• بیت واقعیّتی تلخ، گزنده و جان‌آزار را، به زیبایی بیان کرده است.
• میان کلمات ناموس و پابوس، تاک و خار، شاخۀ و سازشِ، گیلاس و ناچار موازنه برقرار است و میان خار و چار تجانس خط.

...

سر تا پای این شعرِ هنرمندانه، انباشته از درد است چنانکه بیجا نیست اگر گفته شود که آینه‌ای روشن است که «گزیده‌ای از هزاران گزارۀ» تاریکِ «کرانه»‌ای را نمایانده است...
امّا جنس بیت پایانی، به درستی دیگرگونه است؛ امیدنشان:
شکرا که هیچ شرّ و شبی را دوام نیست
هر شام را طلوعِ درخشنده در پس است.

برای شاعر توانمند، جناب عنایت‌الله کرمی، تندرستی و شادمانی آرزو دارم با کلکی همیشه خرامان