گمان نسل ها

سلام و درودم بر شما
با اجازه نقدی خواهم کرد با محور شعریت در این اثر
نقدم کلی خواهد بود و از نگاه‌های نظریه‌محور دوری می‌جویم:

در نگاه من، شعریت در این اثر سه محور اصلی دارد:

1. تصویرسازی نمادین/استعاری: جنگل، گوزن، شیر، گرگ، قبیله، بال، حیا، دروغ، همه بار معنایی دارند و بافت می‌سازند. این تصویرها صرفاً زینت نیستند، بلکه حامل مفاهیمی چون انقراض، خیانت، دگرگونی نسلی و ... هستند؛ خلاصه که اینان خاستگاه‌های درونی روایت راوی‌ هستند.

2. لحنی اندیشمند اما رازآلود: زبان شعر پر از تعلیق، پرسش‌های نهفته، و گزاره‌هایی‌ست که شبیه زمزمه یا پیش‌گویی‌اند. این لحن، حالتی شاعرانه و تأمل‌برانگیز می‌سازد که نثر نمی‌تواند به آن برسد. دقت کنید که اینجا نثریت بعضی سطور را نفی می‌کنم اما...

3. گسست‌های معنایی معنازا هستند: گرچه ساختار نحوی شعر در جاهایی شکسته یا ناهموار است، اما این گسست‌ها در راستای بیان مفهومی ناهمساز و شکسته‌اند؛ یعنی فرم از معنا تبعیت می‌کند، نه معنا از فرم.

در مقابل، به نگاه من این اثر سه ایراد که نه، با سه چالش روبروست:

1. ریتم موسیقایی یکنواخت یا حتی غایب: آهنگ درونی در بسیاری از سطرها وجود ندارد یا بسیار کم‌رنگ است. در حالت عادی باید روی ساختار صوتی بازنگری شود؛ مگر آنکه تعمدی در کار باشد.

2. گاه ضعف شاعرانگی: در این اثر سطوری هستند که از ایجاز، ترکیب‌بندی زبان، رونق تصویری و ... تهی گشته‌اند. مثلاً بک مورد: "هیچ‌کس رازش را خندان / به اتفاق سر تکان نمی‌دهد" بیش از آنکه شاعرانه باشد، گزارشی‌ست.

3. ابهام‌ نازا تعلیق بی‌راه: در جاهایی ابهام تنیده در اثر، به جایی نمی‌رسد، و یا حتی فراتر از این، افراط در تعلیق، معنا را گم می‌‌کند. برای این مورد نمی‌شود سطری را مثال آورد، اینان در بافت کل اثر تنیده‌اند.

اما آخر
در مجموع، این اثر یک شعر آزاد با زبان استعاری، اندیشمند و تصویری‌ست که گرچه استوار در مسیر شعریت ایستاده، اما برای قوام بیشتر باید از یک دور پالایش زبانی و تمرکز بر موسیقی درونی بهره ببرد تا شعریت جایگاهش مستحکم شود.

عزت زیاد و خیر مستدام

سلام

سرنویس یا اسر بنیس
پانویس و حال سرنویس
اسر بنیس محتمل است معادل محلی سرنویس باشد
از محاسن زبان محلی و ... همین است
البته الان خاطرم نیست به زبان کردی که فکر کنم زبان محلیشان باشد نیز آثاری دارند یا نه
به جز آن فراز وا مه قه په نی که آنقدر به یاد ماندنی بود که حفظ شدم
و از محاسن اثر منظوم این است که در یاد ظاهرا بهتر می ماند
حال این فراز احتمالا منظوم نباشد ولی به هر رو در یاد ماند

الهه ازلی جنگل مدام بیدارتر از روزهاست
الهه و بانو
ی میانجی نیامده است
در این مصرع نیز نیاوردم
دمادم عطسه هستی زند آبی به روی بوم بی رنگی
و یا
در سینه سرخ سیه جنگل ناسوت
اما وزن گر چه در نوشتار نیامده است منتها در گفتار ملزم به بیان می کند
لیک در آثاری که منظوم نیستند این چنین می تواند نباشد
مثلا چنین بخوانیم
الهه، ازلی (ی با کسره) جنگل...

هیچ گرگی تنهایی شیر را قبض چنگ نخواهد کرد وقتی الهه بیدار است
لا تأخذه سنة ولا نوم

بانوی ازلی تقدیم می کند
نام دفتر اثر از این حیث این دفتر تقدیم می کند

چه کسی همراه قبیله ی چند قرن پیش
قرن معنای شاخ نیز دارد

می خواهد شاخ گوزن های جنگل را درهم شکند
الهه جنگل
گوزن جنگل

گرگها بالهایی شبیه پرواز دارند
تشبیه محسوس به معقول
پرواز آیا قابل دیدن است؟
بال زدن آری منتها پرواز کو؟
در هیپیاس نیز بحث زیبا و زیبایی
اینجا مرغ خیال چون پرواز ریشه در عقل دارد از ماده تا عقل پرواز می کند و آیا پرواز را حدی است؟ یا پرواز پس از پرواز

کلام مطول شد
ضمن عذرخواهی از اعزه مدتی از محضر مبارکتان مرخص خواهم بود امید که به توفیق اله باز از وجود نیکان بهره مند گردم
قصورها و تقصیر ها را محبت کنید عفو بفرمایید

۱۷ اردیبهشت ۴
سیاوش

درودتان جناب ازادبخت معزز
ادیب و فرهیخته ی ارجمند
با تقدیم احترام و اجازه از صاحب کلک و اندیشه،و صاحب محفل و صاحب پیج، چند خطی در ارتباط با این سپید ارجمند که از مجموعه اثار سپید ارزشمند جناب عالیست مینگارم، عرایضم نقد نیست تنها جهت اشنایی بیشتر گرامیان با اشعار خواندنی و ژرف استاد گرامی از پیج سبز استفاده میکنم..

شعر پیشرو، اسطوره محور و طبیعتگراست و مفاهیم فلسفی عمیق و ارجاعات جامعشناسانه _تاریخی برجسته ای دارد
، سرایه با عباراتی چون الهه ی ازلی، شیران و گرگان، ادراک چندلایه ای از تقابل قدرت، هویت و مبارزه ی بی انتها با زوالست، ...شیر میتواند در اثر شاعر، شیرهای سنگی کرمانشاهان به عنوان نمادهای جاودانی از حماسه باشد،_سنگپیکره های شیر از دیرباز نشانی از بزرگمردان ایل در بسیاری از استانهای سرزمین ماست_ از منظر فلسفی، تقابل هستیها و اگزیستانسیالیزم طبیعت، در عبارات الهه ی ازلی و بیدارتر از روز، جاریست، روح مطلق یا Absolute Spirit، دیالکتیک تاریخ و طبیعت در این شعر است، و دازاین حفظ اصالت خویش توسط هر فرد در هر نقطه از جهان را یاداور میشود.. .
واژگان مرگ و تهوع، تهوع ادمها ناسزا خواهد گفت و دندان شکسته، اشاره به تهوع سارتری، و مواجهه با پوچی وجود دارد، انزجاری که با فکت افتادن دندان _ به معنای زوال قدرت فردی یا جمعی میتواند باشد _، سلسله ی قدرتهای به خاک افتاده در تاریخ را مرور میکند.. و شاعر ارجمند با استیضاح تهوع خواهان عبور از تفکر غم اور به تاریخ به اگاهی های خودشناسانه ی رهایی بخشیند... دیالکتیک تضادها،چون گرگها با بالهای پرواز، امتزاج خشونت و ارمانی و برتر بودن را میرساند، و شیر که حاکمیتی سنتی و نماد اربابگونگان پیروز در تاریخ نبردهاست...
___در ارتباط با نمادواژگان گرگ و شیر، در پسین عرایضم بیشتر خواهم نگاشت..___
از منظر جامعشناختی، واژگانی چون قبیله، قدرت و حافظه ی جمعی، ساختار سلطه را شکل میدهند. عبارت قبیله ی چندقرن پیش، اشاره به اصالت، واگویه به دلتنگی و دلبستگی به ریشه و اصل و رنج تخریب هویت را بازگو میدارد.. خشونت نمادین در درهمشکستن شاخ گوزنهای جنگل، روایت تحمیل خواسته های انسانها به یکدیگر است که میتواند اسیبزایی دوسویه داشته باشد،
شیر آویخته، تمثیل قربانی سازی اصیلترین توتمها در فرایند استعمار و استثمارست، و میتواند یاداور تقلیل قدرتهای فرازمند به دست ازخود بیگانه سازان فرهنگی باشد، خواب و بیداری، در اثر، کنش جمعی در جامعه ی مدرن را مطروح میدارد، کابوسهای خونخوار، روزنه های امید به بیداری جمعی و ملیست، و میتواند جستاری به کنش ارتباطی و گفتمان عقلانی هارماس باشد...
شعر هشدار و امید توامان در تقاطع هرمنوتیکی دارد و با تکرار واژه ی شیر، این نماد سنگشیرهای تاریخی بازمانده از دورانهای اشکانی و ساسانی به نگهبانی از ارامگاههای مردان بزرگ یا ریشه های سترک اشاره دارد..
در ادامه ی عرایضم،
الهه شاید، میتواند همان آرکه ی یونگ باشد، مادر نخستین تجسم یافته یا جنگل که گاهواره ی زیستایی جانوارانست، میتواند ایزدبانوی طبیعت باشد و نمایی از زندگی بخشی و محافظت از نظم کیهانی، به نعی هم، استاد ازادبخت جنگل را که زیستگاه مادیست جهانی زیرین دانسته اند، میتواند گریزی به فلسفه ی ارفئوسی داشته باشد،_ و داستار اورفئوس و قوانین جنگل و شکست و..._
لذا شاعر محترم سلطه ی نهایی را تنها با رضایت جهانهای بالایی یا الهوی امکان پذیر میدانند... و نه تنها با اعمال زور مطلق..
شعر سرشار از هژمونی مطالعاتی و تفکر و اخلاقیات گزیده ی جناب ازادبخت بزرگوار بود
در خصوص نمادشناسی،
با خوانشی از دو کتاب نگاشته ی اقایان الن بویل ورابرت هیلنبرد در ارتباط با جانورنمادها:
شیر تجلی گر سلطنت، تقدس و محافظت، قدرت متمرکز والا، اله و ایزدبانوی ایشتار، مردوک، یهودا و ..می باشد..
گرگ، رمزگان شورش، جمعیتهای موازی و والا، گرگ کاپیتولین، سلطه گری پرتوان، و خدای وتووات _سر گرگ _ ، چریکها، نخبگی و.. میاشد

شاعر گرامی در در تمامی سطور این شعر بر توازن اخلاقیات، حالات روانی و جسم برای پیشبرد اصالت خویشتن خویش، رهایی و رضایت معنوی درونی تاکیید دارنند.
از کاستیهای عرایضم، پوزشخواهم
بسیار زیبا و باشکوه سرودید گرامی
با مهر و ادب