برنده...

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم.
شعری پیش رو داریم از سرکار خانم آرزو عباسی که چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.
شعری زیبا با عنوان برنده در قالبی شبیه سپید.

در ابتدا باید عرض کنم اگر شعری را با زبان غیر محاوره مینویسم نباید در آن کلمات محاوره ای نقش ببندد
چرا که زبان شعر آسیب می‌بیند.

🚩اگر به تریج قبات برنمی‌خورد🚩

کلمه ی( قبات) که مخفف قبایت هست با توجه به نحو و نگارش سایر سطور وصله ی ناجوری در این شعر است که به چشم می آید و زننده است.
می‌دانیم که حس زیبایی در شعر بر همه چیز مقدم است و دوگانگی زبان
این حس را کم رنگ می‌کند.
و قطعا پلی فونی (چند صدایی) در هنگام خوانش مخاطب را اذیت خواهد کرد.
این گونه هنجارشکنی ها شاید در ادبیات ما رخنه کرده اما بسامد های آوایی شعر ما را مختل نموده اند و گاهی سکته های قبیح در شعر ایجاد می‌کند.

🚩قفلی عجیبی زده‌ای روی هنر نبودن‌
تا آن‌جا که برنگشتن‌ات
نشت کرده بر دیوار تنهایی خانه 🚩

تصویری زیبا و شاعرانه بر عکس سطور قبل که شعریتی نداشت پر است از شعر بودن ترکیب مشاهدات عینی با المان های انتزاعی هنر شاعر است در این بند که به زیبایی تصویر کرده است.

‌شعر سرکار خانم عباسی را میتوانم در زمره ی اشعار گفتار محور دسته بندی کنم.
مجموعه عناصر تشکیل دهنده ی این شعر در ارتباطی ارگانیک بیانگر
تجربه ه­ایی هستند که شاعر سعی دارد آن را به تصویر بکشد.
اشعاری که به سبب حفظ شکل ذهنی در محور عمودی، تمامی اجزا در ارتباط با یکدیگر همخوانی داشته، در هم تنیده می­شوند. این پیوندها ساختار درونی شعر را منسجم می­کنند و نهایتا کلیت آن را می­سازند.
بیان روایی از اصلی‌ترین شگردها برای ایجاد وحدت ساختاری در انواع شعر نو؛ از جمله شعر گفتار است. در حقیقت لحن گفتاری به کار گرفته شده در این اشعار بخوبی ساختار روایی را می­پذیرد و بدین وسیله به انسجام هر چه بیشتر شعر کمک شایانی می­کند.


🚩قاب‌ها دارند با دهن‌لقی‌شان
سر تا پا
ریسه
ریسه
خاطره‌هایم را می‌فروشند...🚩

از نقاط قوت این بند میتوانم به موجز بودن و لایه مند بودن این بند اشاره کنم. ذکر قاب به تنهایی و عنوان افشای خاطرات و فید بک به سطور قبلی و نشانه هایی مانند دیوار بدون ذکر نام قاب عکس همه و همه از هنر شاعر نشأت گرفته تا با کوتاه ترین بیان منظور و مفهوم خود را برساند
صنایع ادبی مانند مراعات النظیر و جان بخشی درست استفاده شده و زیبایی بند را افزوده است.
نکته ای که در این بند باید به آن پرداخت وجود کلمه ی (ریسه) است.
با عنایت به سطر اول و لحن و گفتار سراینده مبنی بر استهزا شاید مکنون قلبی شاعر از ریسه همان خنده های معنی دار باشد (ریسه رفتن) چون اگر مفهوم ظاهری ریسه که به عنوان رشته آمده را در نظر بگیریم معنی بند الکن است اما شاعر با حذف فعل رفتن به قرینه ی معنوی مضمون را دوپهلو کرده و این از ظرافت شعر کاسته است.
🔷 عبارت (سرتاپا) زائد و حشو است
و تاثیری در ساختار متن و مفهوم آن ندارد و با حذف آن هیچ اتفاقی در شعر رخ نمی‌دهد.
🔷 وجود سه نقطه در آخر بند اگر برای استمرار باشد که با فعل استمراری معنی محقق شده است و نیازی به آن نبود اما اگر معنی دیگری دارد و می‌خواهد مخاطب را به هزارتوی پیچیده ای وارد کند موفق عمل نکرده است.

🚩هول نشو!
این‌همه جیغ طبیعی‌ست
از اینجا به بعد هم
بستگی به نوع علاقه‌ات دارد
که با وجدان آسوده فراموش‌ام کنی🚩

🚩یا پشت همین پنجره
دست‌هایت را قلاب کنی
برای ماهی سیاهی که
با تکان کوچولوی پرده، دم‌اش را می‌بازد!🚩

عمدا این بند را به دوبخش تقسیم کردم تا در هر بخش نکاتی را عنوان کنم.

✍️ بخش اول

بخش اول نثری است زیر هم نوشته‌شده فاقد هرگونه المان شعری
کلامی است عادی که هیچ صور خیالی در آن راه ندارد و به کار بردن کلمه ی جیغ و آن هم این که طبیعی است برای مخاطب نا آشنا است، جیغ چه کسی، جیغ برای چه و برای که،
آن هم طبیعی، این ها سوالاتی است که ذهن مخاطب را درگیر و پای شعررا لنگ می‌کند.

✍️ بعد از اینکه شاعر کسی که دارد با او دیالوگ برقرار می‌کند را در قدر مطلق و دوراهی انتخاب قرار می‌دهد
عنوان می‌دارد یا فراموش کن و یا دستت را قلاب کن برای ماهی سیاه…..

آیا شاعر خودش را ماهی سیاه تلقی می‌کند، که در متن شعر اشاره ای نشده، پس این کاراکتر ماهی چگونه فورا و در دَم بدون سابقه ی ذهنی مخاطب وارد جریان روایی شعر شده است.
البته تصویر قلاب و پرده و باختن دُم همه زیباست اما خط و ربطی با شعر ندارد و کلاژ وار در روایت شعر چسبیده است.

شاید هم اشاره به داستان ماهی سیاه کوچولوی صمد بهرنگی دارد

(ماهی سیاه کوچولو یکی از داستان‌های کودکان، نوشته صمد بهرنگی
نویسنده ی تبریزی است. او این داستان را در زمستان سال ۱۳۴۶ نوشت و انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را در سال ۱۳۴۷ با تصویرگری فرشید مثقالی منتشر کرد. قصه ماهی سیاه کوچولو در مورد ماهی کوچکی است که به عشق دیدن دریا خطر می‌کند و سفری دور و دراز را با تجربه‌های متفاوت برای رسیدن به رهایی آغاز می‌کند.)

که با وجود این احتمال باز برای جریان سیال روایی داستان مبهم است و دیالوگ های شعر چیز دیگری را روایت می‌کند.


🚩فیل که هوا نمی‌کنی
بی‌درنگ تصمیم‌ات را اعلام کن
اما حواس‌ات باشد
کرم این تابلو، بدجور در سرم می‌لولد! 🚩

✍️ارسال تمثیل در شعر آن هم اشعاری که فاقد وزن و ردیف و قافیه هستند و به عنوان شعر سپید می‌شناسیم باید در لفافه و پنهانی آورده شود و مخاطب خودش پی به این مثل برده و راز آن را کشف کند وگرنه جذابیتی برای مخاطب نخواهد داشت.

جز سطر آخر این بند باز نثری زیر هم نوشته شده می‌بینیم که فاقد شعریت است اما سطر آخر

✍️ در سطر آخر این بند شاعر از کرمی که در تابلو وجود دارد حکایت می‌کند اولا کدام کرم؟ باز کاراکتر کرم از کجا وارد جریان روایی شد؟ ثانیا
برای تابلویی که در سطور گذشته ترسیم شده وجود کرم یعنی چه؟ آیا اشاره به کرم ریختن در گفتمان محاوره ای دارد؟ که اگر این گونه است شاعر در این جا دو مقوله ی عینی را با پُل لولیدن بهم وصل کرده که تناقض ایجاد می‌کند و نادرست است. چرا که کرم نمی‌تواند همزمان هم در تابلو باشد هم در سر
شاعر باید برای تصویر خودش دوشاخصه ی عینی و انتزاعی را بهم پیوند بزند و به جای کلمه ی سر از کلمه ی ذهن استفاده کند
این ریزه کاریهای شاعرانه مهم است و مخاطب را برای درک بیشتر شعر یاری می‌کند.
در هر سرودن باید شاعر، شاعرانگی را مقدم بر هرچیز بداند و در مسیر این راه پر از فراز و نشیب گام بردارد
آنگاه می‌شود گفت که شعر ما به بلوغ رسیده است.


🚩 قبل از جور شدن بهانه‌هات
برای این همه اضطراب
دست‌ام را به نشانه‌ی برنده بالا می‌برم
و مدرن‌ترین مزایده‌ی قرن
به نام خودم ثبت می‌شود!🚩

✍️ همین که اسم مزایده آورده شده
تصویر شکل گرفته و قوانین مزایده در ذهن مخاطب جفت و جور شده است
پس نیازی نیست عبارت ( به نشانه ی برنده) در این سطر قید شود
و این عبارت حشو است چرا که شاعر در انتها از ثبت شدن مزایده به نام خود سخن گفته و برنده شدنش را عنوان کرده است.

✍️ مزایده ی مدرن چیست؟

چرا برای مزایده صفت مدرن آورده شده است
مگر مزایده ی غیر مدرن هم وجود دارد؟ آیا منظور شاعر مزایده در محیط مدرن و شاید مجازی است
نمی‌دانم اما ارتباطی ندیدم بین این صفت و موصوف.
در شعر حتما باید اصل لزوم حُسن همجواری کلمات را در نظر بگیریم
ببینیم کدام کلمه کدام کلمه را وصف می‌کند و کدام تصویر را به مخاطب می‌دهد.

سپاس از سرکار خانم آرزو عباسی برای به اشتراک گذاری این شعر


امید که مطالب عرض شده برای شاعر و دوستان مفید واقع گردد

یا علی مدد

سید هادی محمدی

با سلام و عرض ادب
شعر «برنده» از بانوی فرهیخته آرزو عباسی را با کسب اجازه از شاعر مختصراً گفتگو می کنیم.
در خصوص تریج قبات با استاد سیدهادی محمدی ارجمند موافقم
قفلی عجیبی زده‌ای روی هنر نبودن‌ : قفل را معمولا بر در می زنند و من فکر می کنم بیان این سطر مناسب نیست اگر چه ترکیب «هنر نبودن» خوب بود و بیان کنایی سطر دلنشین است

تا آن‌جا که برنگشتن‌ات
نشت کرده بر دیوار تنهایی خانه : بسیار زیبا و شاعرانه است نشتی برنگشتن بر دیوار تنهایی یک تناظر دو به دو برقرار است نشتی با دیوار و برنگشتن با تنهایی که ظرافت در بیان شاعرانه را می رساند

قاب‌ها دارند با دهن‌لقی‌شان 
سر تا پا
          ریسه
              ریسه
خاطره‌هایم را می‌فروشند...

تناسب دهان، سر، پا
استفاده از عبارت دهن لق همان مشکل تریج قبات را دارد
ریسه ریسه شدن خاطرات شاعرانه است و همچنین نوع نوشتن ریسه که عمودی نوشته شده است خود حکایت از ریسه ریسه شدن دارد و فروخته شدن ریسه ریسه های خاطرات آن هم توسط قاب های دهان لق. دهان لق حسن تعلیل دارد. قاب ها دهان لق هستند چون همه چیز را لو می دهند.
سر تا پا کنایه از همه چیز
در خصوص ادامه شعر نظر خاصی ندارم و با استاد سیدهادی محمدی عزیز موافقم. کلمه ماهی با هارمونی و فضا سازی شعر هماهنگی ندارد.
دست‌هایت را قلاب کنی
برای ماهی سیاهی که....
کرم این تابلو بدجور در سرم می لولود
قلاب، ماهی، کرم : عمدا این سطر را در ادامه ان دو سطر نوشتم تا اگر منظور شاعر برقرار به این شکل بوده و منظور از تابلو بند قبلی است بگویم چندسطر فاصله باعث شده این ارتباط مستحکم نباشد.
این نوشتار را همینجا به پایان می برم با عرض پوزش از کاستی ها و اشتباهات ناخواسته.
همچنین با تشکر از بانوی ارجمند سرکار خانم آرزو عباسی به خاطر اجازه نقد و پوزش به خاطر خطاهای ناخواسته در نقد. همچنین یکی دیگر از اشعار بانو عباسی را برای نقد انتخاب کرده بودم و آن شعر بسیار قوی بود و نوشتن درباره اش سخت و مجال بیشتر می طلبید فعلا این نوشته ناچیز پیش کش نگاه زیبایتان.
تا بعد

و با تشکر