زوال لک لک ها

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم

شعری پیش رو داریم از جناب ناظمی که چند سطری در مورد آن خواهم نوشت

وقتی فرم و محتوای شعر کلاسیک توسط نیمای بزرگ تغییر یافت به تبع ایشان شاعرانی دست به قلم شدند و مانیفست شعر نو رقم خورد.
در این شعر که با تلنگری از سوال درد چیست به پرسش همیشگی انسان می‌پردازد شاعر با استفاده از طبیعت گرایی و جامعه نگری بند اول را شروع میکند،
مراعات النظیر ها همچنین صنعت فراموش شده ی واج آرایی از خصوصیت های دوبند اول شعر جناب ناظمی است.
شعر جناب ناظمی شعری است متعهدانه و ملتزم .دراشعار ایشان نوعی رسالت و مسئولیت اجتماعی و سیاسی در قبال مردم و درد و رنج های آنان به چشم می‌خورد.
یکی از ویژگی های این شعر دیریاب بودن و ابهام آن است.
همان پنهان کاری تعمدی و هنری است که خاستگاه آن در خلاقیت شاعر و تنوعاتی است که او در بیان شعری خود به کار می گیرد. شاعر ازطریق آن ، خواننده را به کشف ، تامل و لذت هنری می رساند.چنین ابهامی ، شعر را از سطح به عمق کشانده و می تواند خواننده ی آن را به فضای تازه ای از احساس و تفکر و تداعی ببرد.
باید بگویم نوعی ژرفکاوی در بند هاست که در ظاهر امر پارادوکس گونه جلو میرود ولی رفته رفته به هم تنیده می‌شوند.
زبان سمبلیک و نمادین این شعر و به کار گیری واژه های مترسک، لک لک و درختان و..... هر خواننده ای را همزاد پندار این شعر میکند.
علاوه بر زبان تمثیلی و رمز آلود رویکرد روایی و داستان گونه ی شعر جناب ناظمی و قرار گرفتن شاعر در مقام نقال به زیبایی های این شعر افزوده است.
وجود رگه هایی از سبک خراسانی و به کار بردن واژه های کهن در شعری نو پارادوکس زیبایی خلق کرده است
مکررات صور خیال از قبیل هوار کردن مترسک، صدا زدن باغ و امثالهم و جان بخشی و تشخیص آن چنان که عنصری از طبیعت را گاه همچون خود می پندارد و او را درانجام دادن عملی همانند خود تصویر می کند یا شریک کار خویش می سازد

هنجارگریزی (deviation ) یکی از مهم ترین شگردهایی است که برای برجسته سازی زبان و آشنایی زدایی در شعر جناب ناظمی دیده میشود چه زمانی و چه واژگانی

در نهایت شعری که خواندیم از دیدگاههای دیگر هم مورد نقد می‌توانست انجام گیرد که به دلیل طولانی شدن تا اینجا بسنده میکنم و منتظر نقدهای سایر دوستان و اساتید هم هستیم


ایام عزت مستدام

#سید_هادی_محمدی

با سلام و درود و تبریک سال نو بر بزرگان و عزیزان « ادب » و ادبیات ناب. بی مقدمه، در موضعی استفهامی و تلمیذی، یا بهتر است بگوییم دانشجویی و هنر جویی آغاز می کنم. نخست از نقد جناب آقای هادی محمدی صاحب نام و فاضل و تحصیل کرده و استاد دانشگاه که بنده خودم سروده ها، صوت خوانی و موسیقی نوازیش را دوست دارم اما بر نقد هایش و نحوه برخوردش با دیگران نکته ها دارم. همه این ها به کنار، نقدی می نویسم بر نقد ایشان با محوریت سروده زیبای جناب استاد اصغر ناظمی.
شاید بزرگترین کمبود و نقص ما در این سایت موضوع نقد ادبی باشد که در سال جدید باید مقدار بیشتری روی آن تدقیق و تحقیق به عمل آید.
جناب هادی محمدی نقدی نوشتند بر سروده بسیار زیبای جناب استاد اصغر ناظمی تا رموزات و زیبایی های نهان آن را بر مخاطبینی مثل بنده که بی سواد نیستم، از شعر و ادب بیگانه نیستم، بنده نیز تحصیلات دانشگاهی دارم و علاوه بر آن به قول معروف بر هر کوزه ای یک دسته ای ساخته ام چیزی به جز یک سری مسائل کلی و شاید نا مربوط به این سروده عایدم نشد.
به نظر این حقیر این شعر ازپنج بند تشکیل شده است که در بندهای چهارم و پنجم ما شاهد یک روال منطقی و موضوع مرتبط هستیم که در نوع خود بسیار زیبا ، واضح و عمیق می باشد. که البته در دو سطر پایانی دوباره شعر راه ابهام در پیش می گیرد و از سطح فهم بنده مخاطب نه چندان معمولی خارج است.
وسط پارانتز یک گریزی می زنم به نظر دوستانی که در پای شعر حاضر شدند و متن آن را خواندند و آن را به زیبایی ستودند. یک سئوال از خودم دائما می کنم که اگر از هریک از این دوستان بپرسیم که چه چیزی را در اصل دریافت کردید و چه چیزی را ستودید چه پاسخی دارند که بدهند. آیا واقعا اختلاف سطح در این حد است که ایشان چیزی را به این راحتی درک کنند و آنوقت بنده از دریافت آن عاجز باشم؟ پس نکته ای اینجاست که باید جناب نقاد برای مخاطبان روشن سازد. بیشتر از تأیید یا رد سراینده محترم لازم است که این اثر را نقد ادبی نموده و به مخاطب برساند یا حداقل لوازم درک زیبایی ها را به او به نمایاند.
ممکن است پاسخ بنده خیلی تند، تحقیر آمیز و یا آموزنده و گرم و بحث انگیز باشد . این بستگی به نوع برخورد ما با خوانش پویا ، پرسشگر و نقاد دارد. امیدوارم از نوع سازنده و مفید باشد.
اخیرا بنده مطالعاتی داشتم در مورد مکاتب ادبی و به ویژه پست مدرنیسم و جنبه های گوناگون آن. حتی بعد از درگذشت جناب براهنی هم اکنون کتاب خطاب به پروانه های ایشان روی مونیتورم باز است هنوز تمام نشده است. در یافتی اولیه و ابتدایی از این مطالعات داشتم که اشاره به آن ها در مورد این سروده خالی از فایده یا جنجال و بحث نخواهد بود.
سه بند نخست این شعر زیبا به نظر اینجانب هیچگونه پیام منطقی ادامه دار و پیوسته ای ندارد. به جز این که بریده ها و تکه پاره هایی از حقیقت پاره پارۀ مورد ادعای پست مدرنیست را در آن باز یابی بکنیم. واهمه ای ندارم که این گفته من با چه عکس العملی روبرو شود و نمی توانم هم آنقدر صبر کنم که تمام منابع مربوط به این مکتب را بخوانم و سپس اظهار نظر کنم . در مسیر خیلی از جزئیات می تواند روشن بشود.
سطر به سطر سه بند نخست بطور مستقل زیبا و پر طنین هستند و خواننده را وادار به تفکر و جستجوی معنی و مقصود می کند اما خودش هیچگونه روایت منسجمی را به همراه ندارد. به هم دوختن یا مجزا فهمیدن این سطور به عهده خواننده گذاشته شده است. همانطور که اشعار براهنی بزرگ جز به جز خیال انگیز و زیبا بودند اما نه پیوسته و حاوی یک روایت منسجم. پس خواننده نباید بخودش فشار بیاورد که مانند نیمایی های ساده و یا اشعار سفید معمولی دنبال معماهای مکنون بگردد. با عرض پوزش تا بعد.

سلام
دوست بزرگوارم جناب نیکی سبکبارگرامی
ممنون از نقد موشکافانه شما
وباتشکر از استاد گرامی ام جناب آقای محمدی که بانقد عالمانه شان باعث گشودن این پنجره سبز شدند
بنده بارها بخصوص در مقاله های ادبی سایت گفته ام ؛ که ما در محاصره ناخوداگاه وبی اختیار ذهن شرطی شده ی خود هستیم و همچنان در اسارت محض انگیزه های بیرونی ، وهرقدر ذهن شرطی شده در ما بیشتر دچار تشتت و ناآرامی باشد ، مابیشتر دچار اضطراب و دغدغه مندی می شویم . اما کسی که ذهنی آرام تر داشته باشد ، فردی آرام تر است اما نتیجه ی نهایی آن است که بتوانیم ، ذهن را بطور شفاف و روشن و مداوم در خود ببینیم که به برکت آن ، می توانیم خودرا ازاسارت ذهن شرطی شده ی خود برای همیشه نیز نجات دهیم . این یک واقعیت قابل ادراک در آدمی ست و خیال و توهم نیست . من سعی می کنم این حقیقت را در شعر درحد توان برای خود وعلاقه مندان دیگر بازگشایی کنم ، حال ممکن است موفق باشم یا نباشم... واگر شعرهایم دچار ابهام می شوند به دلیل پیچیدگی این طلسم جادویی در آدمیان ست که اشعار را غیر قابل فهم صریح برای بعضی می کند. باز تاکید می کنم ؛ ماانسان ها در محاصره ی ذهن شرطی شده ی خود هستیم ووقتی ذهن را باخودآگاهی و صبوری در خود مشاهده کنیم ، می بینیم ، ذهن جبرا از ما یک (ربات ) می سازد ومارا بی اختیار تحت سیطره ی کور خود درمی آورد . این مطالب اگر برای بعضی از افراد قابل درک وفهم ریشه ای نیست برای بعضی ها کاملا قابل ادراک است واینان کسانی هستند که با مشاهده ی عمیق ودرونی در خود ، متوجه شگردهای ذهن در خود می شوند واز بسیاری از ترفندهای ذهن خودرا دور نگاه می دارند که برای این گروه افراد ، باجدیتی بیشتر امکان رهایی از ذهن شرطی شده میسر وامکان پذیر است.هرکدام از ما دچار ضعف هایی هستیم که این ضعف ها بصورت چالش ذهنی در آمده و مارا گرفتار خود می کنند . کسی که بتواند با شناحت عمیق خود به درون خود نفوذ کند می تواند این چالش های درونی را در ضمیر خود کاملا خنثی و پاک نماید که بعداز آن ذهن در فرد کاملا آرام گردیده و اورا به ادراکی فراتراز ادراک معمولی و روزمره می رساند . وآنچه می گویم یک تجربه ی عینی وشهودی برای انسان است نه بیانی و گفتاری .
مابسیاری از علوم و دانستگی هارا می آموزیم ، آموخته های ما می توانند سبب تلطیف حالات روانی ورابطه ها وحرکات ورفتار ما شوند ولی این آموخته ها هرگز سبب دگرگونی و تحول ذاتی و سرشتی وواقعی ما نمی شوند . ماباید بسیاری از آموخته هارا نیز از ضمیر وذهن خود بیرون بریزیم که همین تزکیه ی جدی و خودآگاهانه ذهنی ، باعث دگرگونی بنیادین در ما می گردد .البته معدود اندیشه مندانی در زمینه روان شناختی وانسان شناسی در دوران معاصر به این نتیجه رسیده اند ؛ که انسان ناآگاهانه از خودش ابزاری برای زخم زدن به خودش می سازد ، ومامی گوییم این از ترفند ودسیسه های همان ذهن شرطی شده است که از افراد ابزاری ساخته و به فرمان خود در می آورد . این اکتشاف از نظر علمی نقطه امیدی ست که آیندگان بتوانند ذهن شرطی شده را در انسان بیشتر وببشتر شناسایی نموده و به مردم معرفی کنند وراه نجات از آن را به آدمی نشان دهند . بلی ، این ذهن شرطی شده است که هرکس را با نیرنگ ودسیسه هایش به دام خود گرفتار نموده وبه سراب می کشاند ، اما هنوز اغلب متوجه شگرد و فریب ذهن در خود نمی شویم و به سهولت به دام آن گرفتار می شویم وسرسختانه نیز هر کدام از این مرکز فساد در خود پشتیبانی نموده وسبب بقای آن می گردیم ..