حال مبهم

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم.

شعری پیش رو داریم از جناب آقای محمد عشقی که چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.


🔴 شعر در قالب غزل بدون ردیف با وزن

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

_ ل _ _ / _ ل _ _ / _ ل _ _/

_ ل _


بحر رمل مثمن محذوف


چیزی که در اول غزل در ذوق می‌زند خروج از وزن فاحش در مطلع غزل است
اما با عنایت بر مصاریع دیگر دریافتم که شاعر از روی بی دقتی در ارسال و سهو القلم کلمه ی (من) را در مطلع نگاشته که منجر به خروج از وزن وی شده است چرا که تاجایی که دقت کردم بقیه ی شعر وزن سالمی دارد.
و این نشان از تسلط شاعر ما بر اوزان عروضی است.


🔴 این غزل زبان ساده و سهل و ممتنع دارد بدون پیچش و صنایع پیچیده
و عاطفه رجحان دارد بر سایر المان های دیگر شعر که البته ایرادی هم بر آن وارد نیست و مهم در هر نوعی بهترین گویی است.

🔴 شعر گفتن با جملات خبری موزون فرق دارد
گاهی اوقات همه ی کلمات ما در نخ افاعیل به درستی چیده می‌شوند اما فقط ارائه ی یک خبر صرف در آن مستتر است
شعر باید در جان مخاطب نفوذ کند، باید احساسی را برانگیزاند، باید بتواند بخنداند، یا بگریاند یا متعجب کند یا متاسف کند یا غروری بیافریند یا خشمگین کند یا غیره و غیره
نوشته ای که هیچکدام از این اثرات را در مخاطب پدید نیاورد نمی تواند شعر باشد.
هرچند به لحاظ نحوی و ساختاری هیچ ایرادی نداشته باشد.

مصاریع زیر را از این شاعر جوان ما ملاحظه بفرمایید
البته فقط چند مورد اشاره می‌کنم

🚩 بی تو تنها مانده ام آشفته در کُنج اتاق

🚩 زندگی کردن برایم نیست دیگر دل پذیر

🚩 حال خیلی مبهمی دارم نمی دانم فقط


غیر از اینکه این نوشته ها خبری است موزون چه امتیازی دارند؟ چه شعر بودنی در آنها نهفته است؟
نه اینکه ما در طول شعرمان از این کاتالیزور ها استفاده نکنیم نه اما هرچقدر کفه ی ترازوی این عناصر هم جوشاننده سنگین تر باشد نوشته ی ما به سمت خبر میل می‌کند تا شعر

🔰 البته برخی دوستان هم دچار مرض خودنوشتگی و خود فهمندگی هستند که ان شاء الله در نقدی جداگانه بررسی خواهم کرد


🔴 نگاه متفاوت شاعرانه یکی از مهم ترین شاخصه های تاثیر در مخاطب و از رمز و رموز ماندگاری شعر است
متاسفانه جناب محمد عشقی جز یک مورد نگاه متفاوتی در غزل شان نداشتند و تصاویر به کار رفته عمدتا تکراری و دستمالی شده بود.
حتی همین تصاویر دستمالی شده به طرز نو و بکر هم ارائه نشده بود و این یکی از مهم ترین نقاط ضعف این شعر است
که مخاطب آنقدر و بارها و بارها آن را شنیده که دیگر نه جذبه ای برایش دارد نه محل کشفی


🔴 نحوه پایان بندی در تمام هنرها اهمیت بسیار دارد. شعر نیز از این ویژگی جدا نیست و از موارد مهم در ساختار شعر چگونگی پایان بندی آن است که علاوه بر تأثیر موسیقایی، در استحکام و انسجام بخشیدن به ساختار شعر نیز دخیل است. به همین سبب، شاعران در دوره های گوناگون به این بخش از شعر توجه کرده و کوشیده اند با آراستن آن، باعث تاثیر و ماندگاری بیشتر شعر در اندیشه خواننده شوند. پایان بندی در شعر کلاسیک به صورت به کارگیری آرایه هایی مانندِ حسن مقطع، شریطه، تخلص، و غیره نمود یافته است. در شعر معاصر نیز به چگونگی پایان بندی توجه ویژه ای شده و البته نیما و پیروانش نوآوری هایی در این زمینه ارائه داده اند.
این غزل با مقطعی معمولی و پایان بندی تکراری تمام شده است که خیلی وقت ها شاعران دیگری حتی در مقوله ی مرگ شاعر خیلی بهتر و نوآورانه تر عمل کرده اند
پایان بندی شعر عناصر کلیدی دارد که از جمله ی آنها می توانم به
غیر قابل پیش بینی بودن، پیچیده بودن، ترکیب توأم شادی و غم، داشتن محل تفسیر مخاطب اشاره کنم
هر چقدر این المان ها بیشتر و قوی تر باشند شعر در ذهن مخاطب ماندگار تر است وگرنه مثل خیلی از اشعار با نسیمی آمده و با نسیمی از حافظه ها پاک می‌شوند.


برای این شاعر آرزوی موفقیت دارم

یا حسین بن علی
سید هادی محمدی







منابع اسنادی

🔰 خودم

🔰 ماحوزی، مهدی
برگزیده نظم و نثر فارسی
تهران چاپ اساطیر

🔰 شاه حسینی، ناصرالدّین
شناخت شعر، تهران: نشر هما

🔰 نت برخی سایت ها