عصر یخبندان است!

سلام به دانیال فریادی عزیز
و سلام خدمت جناب رضاپور گرامی
فقط مینویسم بدلیل جمله ای که زیر شعرتان نوشتید و این جمله را اجازه ای از طرف شما دوست گرامی برای اظهار نظر فرض کردم.
" پای نقد دوستان بنشینیم"
با چراغ سبزی که دادید نقد بنده به سروده ی شما( که البته تغییر یافت) و به جوابیه ای که در نقد دوست گرامی دادید به شرح زیر است.
از بدو پیدایش،کشف،ابداع یا اختراع ِ شعر ِ موزون و منظم، تا به امروز فقط در کشور ما میلیون ها نفر موفق به سرودن شعر موزون ،در قالبهای استاندارد،با رعایت قوانین حوزه ی شعر ِ کلاسیک شده اند.
در میان این جمع میلیونی صدها هزار نفر موفق به انتقال تمامو کمال و صد در صدی مفهوم،منظور و احساس ِ خود به مخاطب شده اند. و در میان این هزاران هزار نفر جمعیتی مثلا فرض بفرمایید ۲۰۰ نفری ( مثلا برای عدد دهی گفتم) به شهره ی شهر ِ شعر ِ موزون و متوازن ِ ایران تبدیل شده اند.
وقتی شما میفرمایید:
"ولی واقعا من همیشه ردیف قافیه و وزن را زنجیری به دست و احساس شاعر میدانم"
این وظیفه ی بنده و البته دیگر عزیزان است که به بحث وارد شوند.
اگر به جای "شاعر" که مفهومی چند هزار نفری را در کشور شامل میشود میگفتید " خودم"
هیچ بحثی میان ما شکل نمیگرفت.
چون شما کاملا مختار و مدیر ِ فکر و اندیشه و قلم خود هستید.
ولی فهوای کلام شما را اینگونه تفسیر میکنم که میخواهید قاعده ای را که در ذهن دارید به تمامی شاعران تعمیم دهید و به همین، دلیل آنکه موزون و مقفا و قانونمند، در چارت ِ کلاسیک شعری میسراید موظّف به شفاف سازیست.
بنده به عنوان کسی که سعیش در مقفا و موزون سرودنست به شما دوست عزیز عرض میکنم نتیجه گیری ای که برای خودتان کرده اید بنظرم کاملا برعکس است.
قافیه،وزن و ردیف ،عمق و اعتبار دست و احساس ِ شما را بیشتر هم میکند.
مورد دوم اینکه ،شما نمیتوانید موزیسین باشید و بگویید " گام" مرا محدود میکند! شما باید به اصول زیبایی شناسی ِ نُت ها احترام بگذارید چون این ماحصل قرنها آزمون و خطا در موسیقی توسط اندیشمندان ِ این حوزه است. همیشه و همیشه در موسیقی فاصله ی" سوم و پنجم" مطبوع است! چه ما قبول کنیم و چه نکنیم. منتها در حوزه ی موسیقی مباحثی پیش آمده که آهنگ ساز را در جهت ِ بهبود خلق یا همان دست باز بودن کمک میکند ،مثلا : مُدِلاسیون( پرده گردانی) که همان رفتن از یک مرکز تُنال به گام دیگر است.یا حتی بدون تغییر گام مثلا تبدیل مینور ِ طبیعی به مینور هارمونیک و مجددا بازگشت به مینور ِ طبیعی، که تمامِشان به سان ِ ابزاری در دست نوازنده و آهنگساز هستند ،ولی..
" تمام معجزه ی موسیقی با همان هفت است "
یا حتی در گامهای شرقی و پنتا تونیک با ۵ نت!
هیچ موسیقی دانی هنوز ادعا نکرده این نتها دست و پای من را بسته اند و نمیگذارند من حرفم را بزنم.
میلیاردها آهنگ با همین نتها نوشته شده در صدها سبک ِ متفاوت.
حال عده ای هم میخواهند نوآور باشند که در کلیت خوب است اگر ختم نشود به
۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه سکوت ِ جان کیج!!!
که البته خواهان و مدافعان ِ سینه چاک ِ بسیاری هم دارد.
عرضم این است که اگر به هنر شعر مانند موسیقی نگاه کنیم در همه جا رعایت قواعد زیباست.
حال عده ای دست به نو آوری هم میزنند
در موسیقی میشود مثلا " پروگرسیو راک"
در شعر میشود " نیمایی" و " سپید"
که همگی ارزشمندند چون به واقع قانون دارند .
در شعر سپید قانون داریم ،به نوعی میتوان گفت، به هم ریختگی ِ منظم داریم!
یعنی برخی قواعد شکسته شده ولی بی قاعده به هیچ وجه!
اتفاقا بنده معتقدم نیمایی سراها و سپید سراهای چیره قلم،بسیار به قواعد ِ ساختاری ِ قالبشان اهمیت میدهند و چه بسا بیشتر از من ِ کهن سُرا از دیدن یک سری جمله که به اسم سپید بر جایی نقش میبندد برآشفته میشوند.
کما اینکه من هم از دیدن اثری که دکوری کلاسیک دارد ولی قانون کلاسیک ندارد ناراحت میشوم.
آنقدر نوشتم که یادم رفت میخواستم چه بگویم!
شعر کلاسیک قطعا ،بی قانون توفیق چندانی نخواهد یافت. و شعر نو نیز قطعا بدون اصول خاص خودش توفیقی نمیابد.
قانون و قاعده دو نعمتند!
نمیتوان پشت خودروی شعر نشست و گفت،کمربند مرا اذیت میکند پس نمیبندم.
چراغ راهنمایی برای من نیست پس از آن رد میشوم.
پول بیمه ندارم پس ماشینم را بیمه ی ثالث نمیکنم.
شب است منتها من چراغهایم را روشن نمیکنم.
از سمت چپ سبقت گرفتن دست و پای من را میبندد پس من بعضی وقتها از راست سبقت میگیرم.
سرعت مجاز حوصله ام را میبرد پس من هر جا دوست داشتم گاز میدهم
و و و .......
در این صورت احتمال رخ دادن فاجعه وجود دارد دانیال عزیز.

در پناه آفریدگار شعر
بسُرای تا که هستی که سرودن است بودن
🌺🌺🌺

سلام و درود
دانیال عزیز

شعر زیبایتان در قالب رباعی است
البته با کمی لغزش وزنی که نیاز به ویرایش
در آن هست.
مصراع اول و چهارم مشکل کوچک وزنی دارند:
در اول، بجای \\\\\\\\\\\"خزان\\\\\\\\\\\" (فعلا بدون توجه به معنا) لازم است کلمه ای بیاید مثل خزانه یا مثلا بهاره یا مثلا نشانه و... (بر وزن فعولُ: تَتَن تَ).
در مصراع آخر، یک هجا اضافی است
یعنی بجای \\\\\\\\\\\"نیافته\\\\\\\\\\\"
باید (فعلا بدون توجه به معنا) بگوییم
\\\\\\\\\\\"نیافت\\\\\\\\\\\" یا مثلا نیاز یا مثلا قرار
(بر وزن فعول: تَتَن تَ).
از نظر معنایی هم
در مصراع دوم، گویا منظور از \\\\\\\\\\\"تار\\\\\\\\\\\"
همان تاری یا تاریکی و ظلمت باشد
که به دلیل مشکل وزن، به این صورت
نارسا در آمده است.
در مصراع آخر هم طبعا باید بجای
نیافته، واژه ی مناسبی جایگزین کنید.
شاید با توجه به منظوری که احتمالا از این رباعی در نظر داشته اید،
بجای نیافته، عبارت \\\\\\\\\\\"به خواب\\\\\\\\\\\" مناسب باشد
بویژه این که همراه با \\\\\\\\\\\"بیدار شدم\\\\\\\\\\\" استفاده می شود و تناقض زیبایی می سازد
و اگر نمی پسندید، \\\\\\\\\\\"سراب\\\\\\\\\\\" یا واژه یا عبارتی دیگر.
از نظر قافیه هم، در رباعی و همچنین دوبیتی،
بجز مصراع سوم - که قافیه ی اختیاری دارد -
بقیه ی مصراع ها هم قافیه اند.
در رباعی شما، \\\\\\\\\\"دیدم خود را\\\\\\\\\\" ردیف است چون قبل از قافیه (ای که البته در این شعر، موجود نیست) تکرار شده
پس نیاز هست به کاربرد قافیه درقسمت قبل از آن.
رباعی شما را با حفظ حداکثر آنچه خودتان به کار برده اید، بنده، این طور ویرایش می کنم
و البته خودتان برای ویرایش های بعدی، صاحب اختیار هستید:

تا سبز شدم، بر آب (خوانش: بَراب) دیدم خود را

تابنده شدم، سراب دیدم خود را

بیدار شدم، ز دام غفلت جستم

یابنده شدم، به خواب دیدم خود را.

اما اگر بخواهیم از جنبه ی مثبتش نگاه کنیم
می توانیم رباعی را این طور تمام کنیم،
مثلا

زیبایی بی حساب دیدم خود را.

موفق باشید

با سلام و عرض ادب و احترام
هم خدمت صاحب اثر و هم خدمت دوستانی که نظر دادند و هم منتقدین گرامی
مطالبی را بیان کنم
با اجازه

عصر یخبندان است!
هویت ان ستاره ی
مجروح شناسایی نشد!

دیریست چشمانم زندانی
مژه های به هم چسبیده ام
هستتد!
نسل کشی اجداد بشر
حرف اضافه ایست
در دفتر ثبت احوال
گربه های خواب الودرا
واکسن هاری می زنند!
کسبه های دوره گرد را
به خوردن یک فنجان قهوه ی داغ
دعوت می کنم

ابتدا باید عرض کنم قالب دو بیتی یکی از قالب های بسیار زیباست که قواهد خاص خودش را داارد
دو بیتی با رباعی در دید اول کاملا شبیه هم هستند و گاها دیده شده است
که که خوانند گان شعر را دچار اشتباه و سر در گمی کرده است

1 - سروده زیبای شما به هیچ وجه دو بیتی نیست و در زمره اشعار کلاسیک قرار داه نمی شود
2- تراوش زیبای ذهنتان - برخلاف نظر دوست عزیرزم رضا پور
رباعی هم نیست
بنده در این اثر دل نشینتان اثری از وزن معمول و عروض مشاهده نکردم

وزن رباعی قالبا بر وزن

( لا حول ذولا قوه الا بالله ) است
ضرب آهنگ و خوانش رباعی کوبنده و به قولی سقت و محکم است

نمونه

گر می نخوری طعنه مزن مستان را
بنیاد مکن تو حیله و دستانرا
تو غره بدان مشو که می مینخوری
صد لقمه خوری که می غلام‌ست آنرا
خیام

در رباعی همانطور که مشاهده نمودید در دو بیت شاعر تمام حرفش را می زند که اگر در قالب مثبلا غزل می خواست بگوید حد اقل در پنج بیت به بالا
می توانست منظورش را برساند

توضیح دو بیتی را نیز در شعر آقای امیر حسین علینژاد عرض کردم


نمی دانم چرا آقای رضا چور عزیزم فرموه اند این سروده قشنگتان در قالب رباعی است

به هر حال از خوانش شعرتان لذت بردم


از نقد دوستان سپاس

ممنون از رهنمون های دوستم
آقای مهرداد عزیزیان

دوستتان د ارم

.