سکوت من

درود
امیدوارم که این شعر یک بازۀ زمانی طی‌شده از زندگی شاعر را روایت کرده باشد... شعرخوان در درک معنای آن درنمی‌ماند.
دوسه نکته:
1ـ «هرگز / امّا سکوت من نشکست و عیان نشد»؛
در این بیان هردو فعل «نشکست» و «عیان نشد» راجع به سکوت است امّا سکوت با شکستن عیان نمی‌شود بلکه تمام می‌شود. تلازمی منطقی میان شکستن سکوت و عیان شدن سکوت وجود ندارد.

2ـ «زخم کنایه‌ها کمرم را شکست و باز
نفرت‌زده امّا دلم از دیگران نشد»؛
مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن [_ _ ں / _ ں _ ں / ں _ _ ں / _ ں _]، یا مستفعلن مفاعلُ مستفعلن مفا (= فعل) [_ _ ں _ / ں _ ں ں / _ _ ں _ / ں _].
میمِ «دلم» با «از» ادغام شده است: دِ لَ مَز.
در رکنِ دومِ مصراعِ دوم از این بیت با اعمال قلبْ مفاعیل بجای فاعلات آمده است؛ یعنی وزن مصراع چنین شده است: مفعول مفاعیل مفاعیل فاعلن [_ _ ں / ں _ _ ں / ں _ _ ں / _ ں _]. با این قلب وزن دو رکن دوم و سوم یکی شده (مفاعیل)... سکته در وزن کاملاً محسوس است و وزن مصراع چیزی دیگر شده است.
چنانچه وزن اساس را مستفعلن مفاعلُ مستفعلن مفا (= فعل) [_ _ ں _ / ں _ ں ں / _ _ ں _ / ں _] بگیریم، آن قلب در مرز دو رکن اوّل و دوم رخ داده و هردو رکن را درگیر و دچار تغییر کرده است: پس از اعمال قلبْ رکن اوّل از مستفعلن به مستفعلُ و رکن دوم از مفاعلُ هم به مستفعلُ رفته است یعنی در این صورت، برخلاف صورت یا فرض پیشین که دو رکن دوم و سوم هموزن (مفاعیل) شده بود، دو رکن آغازین مصراع هموزن (مستفعلُ) شده، که در وزن اساس مختلف بوده است (مستفعلن مفاعلُ).
در هر صورت وزن بطوری تغییر کرده است که نه تنها با وزن دیگر مصاریع متفاوت است بلکه خود مصراع به تنهایی هم دارای وزن درستی نیست: مستفعلُ مستفعلُ مستفعلن فعل [_ _ ں ں / _ _ ں ں / _ _ ں _ / ں _]؛ یا: مستفعلُ مستفعلُ مفعولُ فاعلن.
دلیل شکستگی وزن در مصراع مورد نظر اعمالِ همین قلب (= جابجایی هجای کوتاه با هجای بلند) است. در همۀ وزن‌ها نمی‌توان قلب را اعمال کرد زیرا در همه جا گوشنواز نمی‌شود.
اگر کاربرد قلب در رباعی و ترانه را کنار بگذاریم، قلب در دیگر اشعار بسیار کم استفاده می‌شود چنانکه برخی عروض‌شناسان معاصر آن را مختص مفتعلن و مفاعلن شمرده‌اند ولی این نظر ایشان از این جهت قطعیت ندارد که اشعاری گفته شده که در آن‌ها در اثر اعمال قلب مفاعیل بجای مفاعلن آمده و وزن هم به‌اصطلاح «نامطبوع» درنیامده است؛ یا مفعول با قلب فاعلن شده... خلاصه این که چون تاکنون با ارائۀ دلیلی علمی حدود عملکرد «قاعدۀ قلب» (به این معنی) در عروض تعیین نشده است، فعلاً تنها معیارْ گوشنوازی و مطبوعی شعر است که معیاری همگانی و همه‌پذیر نیست. بر این اساس ممکن است موسیقی همین مصراع در گوش برخی گوشنواز هم باشد...
زیانی ندارد که اشعار بزرگان به وزن همین شعرتان، یعنی مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن را بخوانید و دقّت کنید که آیا ایشان در هیچ مصراع از آن اشعار بجای فاعلات، مفاعیل آورده‌اند یا نه. مثلاً حافظ حدود هشتاد شعر، از قطعه و غزل و قصیده به همین وزن دارد یا حضرت خاقانی در همین وزن حدود شصت غزل دارد.
3ـ بجای «نفرت‌زده» ’بیزار‘ را مناسب‌تر می‌دانم (بیزار لحظه‌ای دلم از دیگران نشد) امّا اگر اصرار بر حفظ «نفرت‌زده» دارید، ’ولی‘ را جانشین «امّا» کنید که در این صورت وزن مصراع با کشیده خواندن کسرۀ دالِ «زده» درست می‌شود.
قلمتان نویساتر