نان

با سلام وعرض ادب خدمت اساتید گرانمهر وگرانقدر
به واکاویوتحلیل شعر قابل توجه استاد مهدی محمدی عزیز بر آمدم
تا نکته و نظرات خویش را به استحضار محترمتان برسانم
شاعر، علی رغم اظهار مکتوب خویش، شعر\\\"نان\\\" را اجتماعی وساده برشمرده است ،شعر گرچه ازظاهری سادهبرخوردار است، اما باطن چند لایه آنرا می توان استنباط کرد و گویی نیاز به مکاشفه دارد
روایت وساختار هر اثری مهمترین بخش آن تلقی می شود که البته این نظر شخصی حقیر می باشد وتحلیل و بررسی آن اثر از این مهم ، بالاترین سطح یک نگاه است.
و از همین منظر میشود به تحلیل ساختاری شعر \\\"نان\\\" ازسطراول ، تا پایان بندی آن به بحث و گفتگونشست
پس از خوانش اول ،متوجه آرایه تظاد در ساختار می شویم
{درسطور ابتدایی مکر و فریب وشیطنت روباه)}
{در سطور پایانی ، فرایض دینی و غم نان}
با اجازتون یک نگاهی به آرایه تضاد بیاندازیم
تضاد همانند ترادف (مترادف) باعث گیرایی هرچه بیشتر معانی می‌شود و زیبایی این آرایه به اندازه‌ای‌ است که خواننده هنگام مطالعه، برای دریافت دلیل تضاد به فکر فرو می‌رود.

\\\"چون سبوی تشنه کاندر خواب بیند آب، واندر آب بیند سنگ،

دوستان و دشمنان را می شناسم من.

زندگی را دوست می دارم؛ مرگ را دشمن.

وای، امّا- با که باید گفت این؟- من دوستی دارم

که به دشمن خواهم از او التجا بردن.
اخوان ثالث\\\"

انواع تضاد در ادبیات فارسی عبارتند از:

1-تضاد مدرّج:در این نوع تضاد صفت ها قابل درجه بندی هستند.مثال:سرد و گرم،بزرگ و کوچک،پیر و جوان و...
2-تضاد معنایی( مکمل یا دو عضوی):در این نوع تضاد نفی یکی موجب اثبات دیگری است.مثال:مرده و زنده،زن و مرد،روشن وخاموش،باز و بسته و...
3-تضاد واژگانی(با وند منفی ساز):آگاه وناآگاه،باادب و بی ادب،دانا و نادان و...
4-تضاد ضمنی: یعنی دو کلمه در اصل با هم متضاد نیستند ولی در ضمن سخن که با هم ذکر می گردند یک ترکیب متضاد
می سازند. مثل: فیل و فنجان،راه و چاه،کارد و پنیر و...
5-تضاد یا تقابل دو سویه:زن و شوهر،خرید و فروش و...
6-تضاد یا تقابل جهتی:شمال و جنوب،مغرب و مشرق و...
7-تضاد ایجاب و سلب:رفتن و نرفتن،ماندن و نماندن و...
8-تضاد نمادین: آن است که هنرمند به کمک نمادها و معانی رمزی بین واژگان تضاد برقرار کرده است.
الف- سخن چه عرضه کنم با جماعتی که زجهل/زبانگ خر نشناسد نطق عیسی را
خر نماد جسم و عیسی نماد روح است. در این صورت بین آن‌ها تضاد ایجاد شده است.
ب-کس نیاید به زیر سایة بوم/ور همای از جهان شود معدوم
بوم نماد بدبختی و هما نماد خوشبختی است.
ج-تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش/حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار
بنفشه نماد انسان های غافل و نرگس نماد انسان های آگاه و بیدار
9-تضاد مجازی‌ـ کنایی:اگر طرفین تضاد در معنای قاموسی و حقیقی خود مخالف هم نباشند بلکه در معنای مجازی با یکدیگر مخالف
باشند تضاد مجازی نام دارد.
مثال:الف-چو آهنگ رفتن کند جان پاک/چه بر تخت مردن، چه بر روی خاک
تخت مجازاً (قدرت و ثروت) وخاک مجازاً (فقر و تهی‌دستی)
ب-یکی را به سر بنهد تاج بخت/یکی را به خاک اندر آرد زتخت
مصراع اوّل کنایه از خوشبخت کردن و مصراع دوم کنایه از ذلیل کردن
10-تضاد ترکیبی (اضافی/ وصفی):اگر طرفین تضاد به صورت ترکیب اضافی یا وصفی (یا حتی مقلوب آن‌ها) در کلام، هنرمندانه ظاهر
(لطفا\\\"ببخشید حاشیه رفتنم را که احساس کردم ممکن است بار آموزشی داشته باشداین قسمت ، برای شاعران جوان)
و اما تحیل شعر \\\"نان\\\" استاد مهدی محمدی
\\\"تفاوتی میان چند روباه\\\"
حالا چرا چند روباه ؟
روباه مگر عقل وشعوردارد که این یکی را تمیزدهیم به دیگری؟
پس با اجازتون سری بزنیم به نماد روباه
نمادشناسی روباه، در زندگی نقش مهمی را ایفا می کند؛ خصوصا اگر حیوان درون شما، روباه باشد. وبرخلاف باور عموم عام که فقط حیله گری را ازروباه می دانند
نمادها و معانی روباه شامل زرنگی، استقلال، بازیگوشی، حیله گری، زیبایی، حفاظت و خوش شانسی است.
که در اینجا شاعر، روباه \\\"نمادشناسی حیوانات در کتاب طرب‌المجالس\\\"نوشته رضا الیاسی را بر گزیده است که نوشته است
{روباه: روباه از گذشته‌های بسیار دور در آثار نویسندگان و ذهن مردم، با‌توجه‌به ویژگی‌های طبیعی، نماد فریبکاری و حیله ­گری است. این ویژگی ‌آشکار‌ترین و مشهورترین ویژگی نمادین اوست. روباه در ادبیات فارسی بیشتر مظهر خیانتکار در دوستی است؛ در‌حالی‌که دوستان به او وفادارند؛ هم‌چنین روباه‌صفت کسی است که از پشت خنجرش را با ضربه فرومی‌کند. بنابراین روباه، نماد کسی است که اطمینان و اعتماد به او، اشتباه بزرگی است.}
\\\"مرغ همسایه را همیشه غاز می کرد\\\"(سطر دوم شعر نان)
پس روباه حیله گر شعر\\\" نان \\\"می تواند مرغ همسایه را برای امیال خویش و فریب دادن آن ، غاز که سهله قو نیزخطاب کند
\\\"می فرستاد خانه ی خدا و پیغمبر\\\" ( سطر سوم شعر\\\"نان\\\")
این جا تضاد نمادی حاج مهدی عزیزبر ملا می شود
اینجا روباه طبیعت شعر، شخصیت امروزی پیدا می کند و شاید پینه سیاهی نیز در پیشانی دارد و. . . بگذریم که در این مورد دانشماسام ( ترکیست یعنی حرفی نزنم) بهتر است
\\\"همسرم مانده بود
حج تمتع بجا بیاورد یا حج واجب\\\"
رسیدیم به اوج شعر ، جاییکه دغدغه شاعر در اینجا ست
آنهم به حدی که از ترس این روباه متقی نگران فریب مرغ خانه خویش
است ، مرغی که در تردید فرایض دینی ، احتمال انحراف را دارد
جاییکه خروس خانه در گیرودار مشکلات شدید اقتصادی جاری درزندگی، و اوفارغ از هرگونه حراست محدوده واطراف خودش تا در اندیشه غم دانه ولانه باشد
\\\"برای یتیم گرسنه ام\\\"
با حی بودن والدین ، یتیم شاعر چه کسی می تواند باشد ؟ جز کودک درون او *

*روانشناسان معتقدند افراد با بازیابی بخش کودک درون در حقیقت می‌توانند تعادل را بین بخش‌های مختلف روان خود برقرار کنند. بیشتر اختلالات اضطرابی، افسردگی و الگوهای ارتباط‌گیری آسیب‌زا، به بخش والد سختگیر روان مربوط است. والد سخت‌گیر با سرکوب بخش کودک درون که منشا بسیاری از اتفاقات و هیجانات است باعث عدم انعطاف پذیری روان می‌شود.
سه نوع کودک درون برای هرفرد تعریف کرده اند
کود ک درون طیعی _ کودک درونی سازگار _ کودک درونی پرخاشگر
که یقین دارم در این شعر یتیم شاعر همانا کودک درون پرخاشگر باشد هر چندکه شخصیت خودشان بسیار متواضع ، شریف،مومن ومنطقی تشریف دارند واین شعر شان را بسیار هوشمندانه واستادانه دریافتم با نقد جامعه ایکه متدینش بجای دغدغه های اعتقادی ش در غم نان چه خود وچه دیگر تنگدستان وامانده است
امیدوارم تحلیل شعر \\\"نان \\\" به آنچه در تفکر شاعر بوده است نزدیک شده باشد
با آرزوهای خدا پسندانه بر تمامی همراهان عزیز وتوفیقات روز افزون بر شاعر گرامی استاد مهدی محمدی

سلام خدمت اساتید شعر ناب و خدمت استاد احمدی زاده بااجازه
سلام استاد بنده الان متوجه شعرتان شدم

آیا شیطنت مرغ ربطی به تفاوت روباه دارد؟
مرغ وهمسایه وغاز بودن
تامل روباه در انتخاب
وانتخاب مرغ در گزینش روباه
چرا خانه خدا
قربانی کدام احرام خواهد بود
کدام مرغ جای گوسفند برای حج قربانی میشود
آیا این گونه حج رفتن با قربانی مرغ قابل قبول است
البته از منظر روانکاوی برای قرب خداوند هر گونه قربانی کردن قابل قبول
اما در مناسک حج فقط گوسفند قابل قربانی است
مرغ در نمادی غیر از نماد خود
این یعنی شکستن هنجار وساختار در قالب زیباشناسی
در قالب فرم ساختار دیگر
شاید در این شعر خدا وپیغمبر دیگری باشد که قربانی مرغ ها را واجب میداند
ووقتی خانه خدا وپیغمبر عوض شود نوع مناسک هم عوض میشود
وقتی تردید در زیارت بوجود می آید شک باعث بطلان عبادت است
آیا همسر به شک خود رجوع کند یانه
آیا همسر میتواند بین دوشک به یقین برسد
در کدام مناسک شک جاری میشود که شاعر یاتخیل خود حج دیگر را برای همسرش رقم میزند
فکر نان در اولین وهله برا سیر کردن شکم
فکر نان برای رسیدن به مناسک
فکر نان برای بالا رفتن از یک ارتفاع
فکر نان وهزار چیز دیگر
چرا شاعر یتیم را به میان میکشد
یتیم نماد تنهایی شاعر بر تمام اوضاع
آیا شاعر به فکر این نیست برای خود نانی دست وپا کند
وهمسر ش در اوج خوشگذارنی در سفرهای گونا گون
با کباب مرغ همسایه
یک یتیم چه اندازه تنهاست
به اندازه اشکهایش
به اندازه تنهایی هایش
به اندازه ظلم اطرافیان بر سرش
نمیدانم این یتیم چرا میخواهد دیگر به گذشته اش فکر نکند
آیا این یتیم تنها کسی نیست جز فرد اندرونی شاعر
یا خود شعر تنهاست یا همه او راتنها گذاشتند
هستند برخی پدر ومادر دارند
اما اشکشان از یتیم تنهاتر است
استاد شعرت را میپرستم برای حج بعد ی
تفاوت در حج همسر نوع خوشگذارنی در زیارت وسیاحت است نه واجب یاغیر واجب در شعر
سپاس از اشتراک زیبایتان