جمهوری کلمات

سلام

و

آری ، باور کنید اتفاق شعر به همین زیبایی خواهد افتاد و نیازی نیست به پس و پیش یا جفت و جور کردن کلماتی که گوش از شنیدن شان رنگ می بازد اما می دانم حق با شماست به این سادگی ها هم نیست حقیقتاً همان سهل و ممتنع است که می گویند ولی گمان ساده مبرید که با آهنگین کردن کلام و موزون کردن حروف نصف راه را رفته اید چرا که اتفاق شعر در گوش نمی افتد بلکه در قلب رخ می دهد .
شعر بالا سومین شعر منتشر شده از شاعری ست که تا همین چند دقیقه پیش نمی شناختم اش ، دو شعر پیشترش غزل هایی دلربا بودند و جانگشا و سومین شان سپیدی کوتاه به قامت و بلند در معنا که خب بر طبق عادت غزل گویان قافیه ای نیز چاشنی ان شده است .
تمامت شعر از همان ابتدا با خلق شگفتی برای مخاطب عجین شده است ؛ کلمات مانند افرادی شده اند که در کنار هم جمعی را تشکیل می دهند که بنا بر تعاریف علم سیاست دارای حکومتی هستند متشکل از نمایندگان مجلس و رییس جمهوری که بر اساس آراء مردم برگزیده می شود و خب چه کسی سزاوارتر از یک شاعر برای این مقام ؟؟
اما شاعر این مقام را نمی پذیرد و به چوپانی در این جمهوری قانع است اما دلیل این انتخاب عجیب چیست ؟؟
جمهور ، چوپان ، کلمات بی گرگ و بی دروغ ؛ هسته و مرکز اصلی اتفاق شعر اما در همین جا نهفته است که با انتخاب این کلمات چند خرق عادت روی می دهد که کشف اش سبب ساز ادراک لذت است و اقناع حس زیبایی شناسی مخاطب ولی در میان کلمات شاعر و شاکر نیز علاوه بر قافیه ، جناس نیز برقرار است و نیز تضاد بین چوپان و رییس و تناقض بین رییس مردم و خدا نیز جالب توجه است .
ساده ترین وجه اشاره به داستان معروف چوپان دروغ گو است که همگی پایان اش را خوب می دانیم ولی شاعر تنها آن داستان را به ذهن متبادر کرده است اما تشبیه یا استعاره ای روی نمی دهد چرا که قرار است فراتر از آن برویم اما مراعات نظیری که در بین چوپان ، گرگ و دروغ جاری است می تواند معنای دیگر کلمه ی جمهور را که با این فضا هماهنگ است به ذهن بیاورد که آن توده ی ریگ است که با صحرا و گله و چوپانی دارای تناسب است .
کلمات شبیه افرادی بودند در جمع ملتی که هر فرد را خلق و خویی حاصل آمده است و در ذهن و عمل اش استوار شده است وقتی شاعر از کلمات بی گرگ و بی دروغ می گوید یک سوی این تعبیر استعاره از انسان هایی ست که گرگ رذایل را در وجود خویش مهار کرده اند و از بین برده اند و نیز مادر تمام رذایل اخلاقی یعنی دروغ در قاموس ایشان جایی ندارد .
سوی دیگر اما اکتفا به معنای دیداری کلام است یعنی بدون در نظر گرفتن هیچ استعاره ای ، شاعر از کلماتی سخن می گوید که دو واژه ی گرگ و دروغ در آن ها وجود ندارد پس دروغگو ، دروغ پرداز ، دروغین ، دروغ گفتن و ... و نیز گرگ آز ، گرگ خشم ، سلام گرگ ، مرگ گرگ و ...نیز در بین ایشان وجود نخواهد داشت .
که در هر دو سوی نقش چوپان به عنوان کسی که دارای رسالت نگهداری و مراقبت از رمه است قابل تعریف است و دقیقاً آن چه بسیار زیرکانه و به طنز در شعر گنجانده شده است همین نقش چوپان است که بر اساس جمله ی قبلی چون شاعر رییس نیست پس نقش چوپان ریاست بر گله نیست بلکه حراست از آن است در برابر آسیب ها .
در این میان اما نکته ای که از ابتدا ذهن مرا مشغول داشته است تکرار به زعم من نالازم جمهور است در کلمه ی رییس جمهور ، چرا که در سطر پیشین به جمهور اشاره شده است و وقتی شاعر بر فرض مثال بگوید : رییس که نه ! خواننده برداشتی غیر از رییس جمهور نمی تواند داشته باشد .

کلام آخر م اما سپاس بی شمار است از شاعر عزیز برای انتشار این شعر سرشار و نیز گشودن پنجره ی سبز نقد که بی گمان نور معرفت از آن خواهد تابید اما به شرط آن که بی هنران پرده ی رجزخوانی و فضل فروشی در برابر این پنجره نیاویزند.

به نام خدا ... و آنچه که سلمان نوشت همه ی محتویاتی بود که در ذهنم نقش بست با خوانش شعر اما وقتی متعاقبا نقد سلمان را خواندم دیدم هرچه بوده همه را در توبره کرده و از درب دیگر خارج شده ،( یکی طلبت سلمان ) به ناچار تصمیم گرفتم که دست از برداشتهای نخستم بردارم و از پنجره ی دیگر به منظره ی این شعر شریف نگاه کنم . و پرده از آرایه ای بردارم که تا کنون در موردش صحبت نکردم ( و جایی هم ندیدم مستقلا به آن بپردازند )

به این خط نگاه کنید :

و تو نوشدارو
میل به درنگ داشتی
تا من به زخم پهلوی خویش بمیرم

در اینجا نامی از سهراب و رستم نیست اما کلمات نوشدارو و زخم پهلو خواننده را به سمت آن داستان هدایت میکند . یا اینجا :

شما را به ارواح کلید
دست از این قفل زنگارزده ی غریو بردارید
این جسمانی ترین خواهش منست


کلید و جسمانی شما را با اندکی فراست سلمانی میبرد به سمت روحانی ( نقد گفتم یا ریتم نی ناش ناش ؟ )

حالا به شعر توجه کنید علاوه بر آنچه دوست عزیزم در مورد چوپان و دروغ و وضعیت کابینه و مسئولین شریف ( شر + یف پسوند فاعلی جدید ) بنده یکی دو نکته بیفزایم که چوپانها چند فاکتور دارند ( تجربه ی سالها چوپانی در روستای مادرم را داشتم ) :

۱- تنهایی
۲- تفکر
۳- طبیعت

که در واقع سه عنصر لازم برای شکل گیری شخصیت رسولان است . و پیامبر شدن یک مقام نیست بلکه یک مسئولیت است . که اتفاقا بسیار سخت و جانفرساست . اما رسولان که با آن سه عنصر بار آمده اند و جمله ساده و بی ریا و صادقند ، دست از رسالت برنمی دارند . چوپانها طبیعی هستند و نقش بازی نمیکنند و همه ی این صفات در روسا و وزرای کابینه غایب است . و از طرفی ما چوپانها را معمولا بعنوان افرادی بیسواد میشناسیم و شاعر با ترجیح آن به مسئولین عالیرتبه در جمهوری نامبرده ، سواد و تخصص آنها را نقد نموده و زیر سوال برده است ( ربطی به ایران ندارد . دارم از جزایر چکاوک در جنوب تخیلی مریخ حرف میزنم )

راستی شاعر عزیز حال رمه ات چطور است ؟
میدانی که دوستت دارم ؟