دلسوته

 

 

با جـان خستـه ، کاستـه ، دیشـب، گریستم

دی شب ، فراتر از شب و هر شب ، گریستم

کی بیـدلـی ؟ به عیـش معطـر ، امیـد بسـت

بی بهــرگـی شـــــنـیـده ؛ معــذب گـریسـتـم

با غم چو ساختم؛ همه اسبـاب، راست، بود

قـوشی، دلـی ، گرفتـه به مخـلـب ؛ گریستم

باب دلـی ، به خاطـــــر مجمـوع ، وحرص تـام

بر آینــه م ، نشســــتـه مخـاطـب ،گـریـستـم

دل، ســـوختـم دو گانه؛ و برجای مـانده ؛ زان

انـگِشـتـکی نشـــانـه ، کـه از تـب ، گریستـم

صـهـبـای پر ز جـوهــــــرجـان ، تـا ، تَهـی کنم

جــامِ شـــکیـفـت را ، به لـبـالـب ، گـریستـم

پـرواز، پَـرکـشـــــــان پـرســتـو ست ؛ قـاعــده

بَـر خـالـی آشـــــــیـانـه ، مـرتــب ! گـریســتم

شـــکـران ..... ! بـه بـاغ ، پـر اسـپیتمـانـه گل

کفـــران... مبــادمـان ! اگـــر امشـب گریستـم

بـانـوی مهـــر...، افضـل و زرین نـگاره ای ست

بـر ایـن هــزار دلـبــــــــــر اغـلـب... ،گـریسـتـم

پـوران من ...، به شــهـره ی شهـری بزرگمهـر

تـوفیـر، کـی کنـد... ؟ که بمیـرم ؛ گر، ایسـتم

غم نيست عهد را؛که ولیّ، طارق ست؛ نيست

سلطـان زنـد ، اسـوه، به منصـب گـری سـتم

با این وجود،سجدهء شکرت چه فرضهـاست !

پـوش م خطـا... ؛ چه بیهده ! یارب ! گریستم

.................................................................
واژگان :
اسپیتمانه = اسپیت(سفید) + مان(وند شبه) + ه(نسبت)..لقب زردشت ..
انگشت = زغال
باب دلی = مطابق میل..دلخواه
راست = آماده .
سوته = سوخته
مخلب = چنگال
دستور :
جام شکیفت = شکیفت = مصدر مرخم ..شکیفتن – شکیبایی ...صبر.
پوش م خطا = فاعل ، (رب)پوش فعل امربه معنی عفو
و "م" : تجزیه = ( ضمیر متصل اول شخص مفرد اضافی )
ترکیب = مضاف الیه برای مفعول بی واسطه = (خطا) ..و فعل جمله = (پوش)
مثال ترکیب :
مصرع اول = 1 - [ با + جان خسته ، کاسته ]= حرف اضافه + دوصفت ..همراه اسم و جانشین اسم ..
2 – دیشب = قید یا ظرف زمان ..مرکب ...زمان انجام فعل
3 – گریستم = فعل این جمله است . مستقل و تام . ماضی مطلق اول . ش. مفرد..ساده
کفران... = (ان )علامت مصدری است
پوران ....= (ان ) علامت جمع
قافیه :
گر ایستم = گر (اگر ) + ایستم ..ردیف ترکیبی قافیه
منصب.... = منصب + گری + سِتم ..قافیه و ردیف ترکیبی
عروض = بحر مضارع اخرب ...