صولت اشک

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا در دانشگاه شعر ناب نقدی بنویسم.

شعری پیش رو داریم از جناب آقای محمد رضا
آزاد بخت که ان شاء الله چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.

قطعا این شعر یکی از بهترین های محمد رضا آزادبخت است.


برویم سراغ شعر

🔵 حسن همجواری کلمات و ترکیب و تصویر سازی لازمه ی یک شعر

در نقد های مختلف عرض کرده ام یکی از شاخصه هایی که یک نوشته را از نثر بودن به شعر شدن می برد حسن همجواری کلمات و ترکیب و تصویر سازی است.

از دو منظر نگاهم را به این مقوله معطوف میکنم


🚩 در اشعار موزون که دارای وزن عروضی هستند
حتما و قطعا حسن همجواری کلمات و ترکیب و تصویر سازی فصل الخطاب است چه بسیار شعر واره هایی مشاهده می‌شود که وزن سالمی دارند، قافیه ها درست هستند و ساختار بی عیبی دارد اما شعر نچسب است به دل نمی نشیند، نمی‌تواند مخاطب را قلقلک دهد چرا؟؟؟؟؟؟؟؟؟

چون شاعر محترم و محترمه ی اینگونه اشعار فقط کلمات را بر نخ افاعیل چیده و در حسن همجواری کلمات و ترکیب و تصویر سازی دقت نکرده و موفق نشده است.

صفحات مجازی پر است از این شعرواره های خنثی و به درد نخور و نویسنده ی این اشعار هم، چون با به به چه چه مواجه هستند هیچ وقت نقصان کار خود را درک نمی‌کنند و الی الابد در جهل خود دست و پا می‌زنند.

🚩 در اشعار غیر موزون (بدون وزن عروضی) مثل سپید و امثالهم وضع از اشعار موزون بدتر است چون به دلیل نبود حریم و دیوار وزن و قافیه هر کسی به خودش اجازه می دهد با زیر هم نویسی برخی سطور خود را میان شاعران جای دهد ولی وقتی نوشته ی آنان را می‌خوانی جز نثری ساده چیزی عاید انسان نمی‌شود.

در این شعر محمد رضا آزادبخت به نحو احسن از حسن همجواری کلمات و ترکیب و تصویر سازی استفاده کرده است

🔵 این سطور را ملاحظه بفرمایید

✔️ جلاد را ژنده پوش چشم تو خواهم کرد

✔️ چندان که دریا
سایه ی پندار اشک ها خواهد شد

✔️ خسته ام از فریاد هیزم های گریان درباد

و همچنان این زیبایی ها در این شعر ادامه دارد و شاعر عامدانه توانسته این حسن همجواری و ترکیب و تصویر سازی ها را خلق کند و آفرین ها به این شاعر و شعرش


🔵 نکته ی دوم در خصوص شعر محمد رضا آزاد بخت موسیقی شعر و بهتر بگویم موسیقی در شعر سپید است.

شعر سپید چون فاقد المان های موسیقی ساز شعر موزون مانند وزن و قافیه است لذا برای ایجاد موسیقی از هماهنگی آوایی کلمات مانند جناس، تکرار، وجود مصوت های بلند و مقطع نویسی پلکانی
استفاده می‌کند.

(مهدی اخوان ثالث شگرد شاملو را در موسیقی شعر سپید این عوامل می‌داند.

تکرار، تضاد، قرینه سازی، تعقید لفظی و معنوی،
دوز بازی با الفاظ، تتابع اضافات، طنین توخالی، آوردن صفات متوالی، و طویل کردن جمله به طرق مختلف)

برگرفته از مقاله ی دکتر دشتی آهنگر

َ محمد رضا آزاد بخت هم با استفاده از برخی المان های ذکر شده توانسته بالانس موسیقی شعر خود را حفظ کند.

مانند دو کلمه ی دریا و اشک ها که به عنوان شبه قافیه موسیقی ‌شعر را کمک کرده و یا
(ای جداشده از جلوه ی اکنون عبث) و یا آشنازدایی با این عبارت که پرندگان لانه ی آتش می‌شوند

سراسر شعر پر است از این صنایع زیبا و گره زنی های ادبی

چون قصدم در نقد ها تدریس نیست و بحث تدریس را به سمت درسنامه ها در وبلاگ برده ام بحث را تمام میکنم و به محمد رضا آزاد بخت برای خلق این اثر بسیار زیبا تبریک عرض می کنم.

یا حسین بن علی

سید هادی محمدی