با سلام و عرض ادب ادیب فرهیخته جناب آقای پیام مفخم ارجمند
ابتدا از روی پرسش تان حدس زدم در کار ترانه و موسیقی باشید لذا به پروفایلتان نگاه کردم دیدم نوشته اید علاقه مند به ترانه و موسیقی.
در خصوص سوال نخست که چرا 2 تا و سپس 3 تا جلو نرویم. احتمال دادم تقریب به ذهن مبارک با نت های موسیقی این سوال برایتان بوجود آمده است. البته اشعار زیادی هستند که بر مبنای ملودی ساخته می شوند و این امر بسیار نیکوست و لازمه ی آن شناخت موسیقی است. اما واقعیت این هست که تعداد کمی از شاعران از ملودی و موسیقی شناخت دارند. اما اکثر ایشان با اوزان عروض آشنایی دارند.
اصل اگر چه ایجاد موسیقی توالی و تکرار است برای مثال اگر بر پرده ی سل یک ملودی را اجرا می کنید و همان را نیز ادامه می دهید. اینجا نیز همین است منتها مبنای شما یک مصرع است و موسیقی تمام مصرع ها یکسان است.
ما به صورت جزیی تر می خواهیم بررسی کنیم موسیقی هر مصرع از چه اجزایی تشکیل شده است. که بالفرض اینجا فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن هست.
اینکه بنده این مصرع را چهارتایی گرفتم و نه دو تایی و نه سه تایی دو تا دلیل دارد
اول اینکه) توالی و تکرار هجاهای کوتاه و بلند در یک مصرع به این صورت درآمده است. یعنی اگر به شیوه شما می خواستیم تقطیع نماییم که البته هیچ اشکالی هم ندارد فقط تکرار مفتعلن را مشاهده می کنیم.
دلیل دوم) اوزان شناخته شده است. مثل این می ماند که شما نیم پرده بالاتر از sol را با نیم پرده پایین تر از la نامگذاری کنیم البته من یادم رفته است ببخشید وگرنه اسامی اش را ذکر می کردم. در اموزش وزن کلاسیک، بحرها، زحافات، اوزان شناخته شده را اموزش داده ایم. البته مبحث کمی سخت و تخصصی است مثل موسیقی. اما در عین حال می توانید به آموزش های بنده نیز مراجعه کنید. مثلا شعر فوق در بحر رمل مخبون محذوف سروده شده است. ان فاعلاتن نخست که به جای فعلاتن آمده است نیز از اختیارات این بحر است. وگرنه اصل وزن این هست
فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
که بنابر اختیار شاعر می تواند رکن اول را فاعلاتن بیاورد یعنی
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
در خصوص موسیقی کناری صحبت کردی، تقریبا در هر هفته چند پنجره سبز باز می کنم و موسیقی کناری مبحثی است که زیاد درباره اش صحبت کرده ایم. اما مقصود از موسیقی کناری قافیه و ردیف هست در شعر. بعنوان مثال، در این شعر زندانی قافیه و است ردیف می باشد
در خصوص قطعه، مقصود قالب شعر بوده است. شعر کلاسیک یا غزل است یا قصیده یا مثنوی، یا رباعی، یا دوبیتی، چهارپاره
اگر دقت کنید شاعر قالب این شعر را دوبیتی انتخاب کرده است. عرض بنده این بود که این شعر می توانست قطعه نیز باشد.
متشکرم از سوال های بسیار خوبتان، امیدوارم پاسخ بنده برایتان مفید بوده باشد.
دلتان تابان
دو تا بیت زیبا از غزلی ناتمام بود
جسارتا وزن مصرع سوم چگونه است؟