ماماتوس

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم
شعری پیش رو داریم از آقای پژمان بدری که چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت
و اما
ماماتوس
نامی که شاعر از روی ذکاوت برای جذب مخاطب و به چالش، کشیدن آن روی شعرش نهاده است که در ذیل واکاوی آن را عرض خواهم کرد.
چون شعر سپید در قید و بند قافیه و ردیف و عروض معمول نیست هم قدرت مانور زیادی دارد و هم لبه ی تیز آن اگر شاعر دقت نکند بُرنده تر است و ممکن است در بین سطور خود و شعرش را سلاخی کند.
واما شعر
در دید اجمالی شعری است اپیزودیک با سکانس های مختلف که متفق القول دردی را جار میزند و این درد در ابعاد جامعه شناختی، دینی، سیاسی و حتی عاطفی ملموس است
شعر با زمان شروع میشود زمانی که غروب را به زیبایی با رنگ نارنجی و ضعف در هوا ترسیم کرده، شاید پژمان تنها کسی نباشد که مطلع شعر را با تیک تاک زمان شروع کرده اما
تاکتیک شروعش متفاوت است در لفافه است و این خاصیت شعر پسامدرن است در سرانجام های فهم
در سطر هندزفری 🔵 واو 🔵 آخر به زعم من حشو است نبودش بهتر از بودنش است و معادله ی شعر با نبودش به هم نمیریزد.
در اپیزود خیابان ترکیبات بکری مانند ترافیک تنهایی، خشم های دوگانه سوز سیری فلسفی دارد و شاعر به خوبی توانسته از زمین به فضا و یا بهتر بگویم از فیزیک به متافیزیک برود
کاری که پژمان در این شعر کرده دوری از کهنه گرایی و استفاده از المانهای امروزی برای شعر است همان چیزی که من برای شاگردانم و حتی شعرای نوپا توصیه میکنم، خوانش آثار کهن با دایره ی واژگانی نامانوس ردی خطرناک بر شاکله ی لغوی و ذهنی شاعر تازه کار می‌گذارد و گاهی این رد آنقدر عمیق است که شاعر امروز ما غلیظ تر و ناهمگن تر از قرون شعرای اولی شعر میگوید و دیگر نمی‌تواند سایر قوالب شعر را تجربه کند
و پژمان به شعرای تازه کار با این شعرش آموخته که با کلمات امروزی و نماد های مصطلح می‌شود شعری فاخر سرود
در ادامه ی شعر که نماد گرایی در اپیزود بعدی داد میزند، از خمش های آزادی در جامعه و به قهقرا رفتن آن با استفاده از نماد یک ساختمان عمقی به شعر داده است، اما تنها ایرادی که به این بخش میشود گرفت این است که وقتی شعر می‌گوییم نه‌تنها مخاطب خویش را در دو متری خویش، بلکه در فراسوی اقصای جهان باید دید و از همین زاویه بایسته است و می‌شود اخبار همیشه و همه‌جای جهان و جهانیان را رصد کرد اما شاعر با واژگانی سمبولیک تهران را در افراز شکستگی آزادی قرار داده اما می‌توانست از نماد و سمبلی جهانی تر و عام تر برای این مهم استفاده کند و حتی می‌توانست به جای برج آزادی از مجسمه ی آزادی استفاده کند که گلوبال تر است
ای کاش شاعر بعد از پرسش درباره ی چرایی سربه گریبان شدن برجی آزادی که میپرسد جوابی نمیداد و با چند تا علامت سوال بیشتر، مخاطب را به حل معادله اش دعوت می‌کرد البته در جوابش قطعی نگفته و به کار بردن 🔵 شاید 🔵 این سطر را از حشو بودن نجات داده است.
اما هر چه باشد گفتاری است هزارتو و فوق العاده
لاین عمودی، برای من بعد از برج آزادی کاربرد این واژه چوبه ی دار است و تمثیلی از بیگناه کشتن انسانها نه کشتن واقعی که این هم می‌تواند باشد بلکه کشتار شخصیت، فردیت، آبرو و امثالهم
انتقادی که به اپیزود بعدی میتوانم بکنم اینکه شاعر بعد از به تصویر کشیدن درد اختناق یکباره پرسشی از دردی می‌کند که برای مخاطب نا آشناست و آتشفشانی که سوزانده دارویی که نیست کمی دایره را تنگ گرفته و پریده به سمت بخش بعدی
و اما ماماتوس
(ابر سینه‌ای (Mammatus) سینه‌کومه‌ای (mammatocumulus) گونه‌ای ابر است که رشته‌ای از ابرچه‌های کیسه‌مانند در زیر سطح اصلی آن قرار دارد.)
اشاره ی شاعر به این واژه و بخشی که در آن سیر خواهیم کرد
قطعا به بعد مجازی انسانها و اینکه هرکس آن نیست که هست اشاره دارد شاعر با درایت تمام و هدف گذاری درست استفاده ی بکری از طبیعت کرده است.
ماماتوس نماد غرور و باد کردن های الکی است سمبل خس و خاشاک هایی است که توهم درخت پسته بودن کرده اند و چه زیبا پژمان بدری آن را در شعرش کاشته است.

اینکه شاعر با این همه زیبایی، چینش های بکر، جستارهای متفلسفانه شعر گفته چرا باید از یک تصویر دم دستی، نابکر، مکررالاستفاده، در شعرش بکارد؟

🔵چرا حوضچه ی میان راه
خواب اقیانوس می بیند؟🔵
و با توجه به سابقه ی نوشتاری بندهای قبل که شاعر درد دارد و دغدغه مند است چرا حتی راضی نمیشود انسان دون پایه خواب مدینه ی فاضله را ببیند بماند دستگیری ش برای بردن او برای آرمان شهر.
(آیا دریا،) استفهام انکاری برای چه؟ ردی از دادائیسم در این جمله هست؟ چون ذهن مخاطب صغری و کبرایی برای این پرسش ندارد و منگولیسم بیشتر نمود دارد تا فرکانس و اعوجاج خطی درست منظر.
اشاره ی آگاهانه ی صدف و مروارید به همجنسگرایی عامدانه و زیبا آورده شده کدی است که در لایه ی اول ذهن به سمت همجنسگرایی جنسی سوق داده میشود اما قطعا همجنسگرایی چیستی و چگونگی بوده و زیر تابعی است از تابع کلی شعر برای برجسته سازی عناصر ناهمگون که همدیگر را در دل هم می‌پرورانند.
دنیای درون را نمی‌توان بدون آن‌که دنیای بیرون را بشناسی و صد البته بدون شناخت از جهانی که در آن زیست می‌کنی و غم‌های آن، نمی‌توان شعری سرود که جهانگیر باشد و بتواند در آرامش انسان تأثیری شگرف ایجاد کند، بحث از انحطاط فکری و اینکه تعصب غلط دینی در جامعه چه بلایی بر سر انسان می آورد در شعر پژمان بدری به خوبی نمود دارد وقتی نوع نگارش و املای مربوط به دین و اسلام دیگرگونه نوشته میشود از حکایت کج فهمی ها و نهروانی های دوران معاصر سخن می‌گوید.
اما شاعر آخر قصه خود را تسلیم طیف متعصب می‌کند و با آنها همداستان میشود تا بلکه بتواند در شلم شوربای اعتقادات منحرف حداقل بتواند آتش جنگ را بخواباند.
به باور آن‌ها که شعر سپید را پایه گذاشتند و آن‌ها که ادامه‌اش دادند و به زعم آن‌ها که شعر سپید را فرایندی جدی برای رهایی از اسارت وزن و قافیه و نیز ساختار شکل‌گرفته و منطقی و چارچوب‌دار کلیشه‌طور اعم از قدیم یا جدید می‌دانند
به همین خاطر و نیز به واسطه فراوانی دستورالعمل‌های ذهنی و پیاده نشده‌ای که هر شاعر در ذهنش داشته و دارد و هم به‌سبب فراوانی اندیشه، تنوع ایده، تنوع شیوه، تنوع بیان و نحو و نیز تنوع زبان و سبک، شعر سپید می‌تواند در اقدامی ماجراجویانه و گاه جدی‌ شیوه‌ای نوین از چینش و تقطیع و ساختمان بندی را به مخاطب پیشنهاد دهد و اتفاقی نو در عرصه ارائه سپید رقم بزند که پژمان بدری به زعم من توانسته است از پس این مهم برآید و در طول شعری که سروده با استفاده از صنایع مختلف ادبی اعم از پیوستگی مراعات النظیر ها، تشابه های ماهوی، تشخیص، جناس ها، تضاد ها، پارادوکس ها، حسن تعلیل بتواند با مخاطب همراهی نماید

ایام عزت مستدام

سید هادی محمدی

نابیون عزیز
بعد از مدتی دوباره شعری خوب از پژمان بدری را پیش رو داریم بنام ماماتوس

هوا حالت ضعف داشت
که خورشید برای آسمان
آب پرتغال می گرفت
هوا حال خوبی نداشت که خورشید برای «آسمان» آب پرتغال می گرفت
اگر هوا استعاره از اهالی روستای ده ما باشه و خورشید کد خدای ده ما، آسمان هم خدا در نظر بگیریم که هر کسی تعریفی براش داره
البته ناگفته نمونه کدخدای ما بعد انقلاب بیکار شد اما تا همین چند وقت پیش قید حیات بودند
در کل خورشیدی که بی توجه به هوای شهر یا دقیق بی توجه همون خیابانی که با شاعر در حال قدم زدن است(برای خداش آب پرتغال می گیره خیلی ریلکس روی زمین هزار اتفاق هم بی افته ککش نمی گزه بوقتش میاد وبه موقع میره. تازه این همه آب پرتغال هم با آنکه نیازش نیست حیف ومیلش می کنه البته با کمک ما) در ادامه
هندزفری یه وسیله شخصی کسی بخواد( یا بخوان ازش یا مجبورش کنن) تنها و دور از جمع برا خودش باشه و ای پری کجایی بخونه و معمولن هم بی توجه به صدای اطراف، خوب بیانگر...
اما /به هر اتومبیل... /ترافیک تنهایی/فوق العاده بود دقیقا جایی که باید باشه /جوش آورده بود /واقعا در این ترافیک وانفسا آنهم با این وضعیت که پیش آماده (شعر وقتی این درموندگی فریاد میزنه باز یه دلیل که داره از فضای مدرن دور میشه فراری میشه به یه افق نوتر... )
کجا باید رفت، این درد وامونده را به که باید گفت، این خشم فرو خورده را تا به کی باید خورد
در این دو مسیر این دو تفکر این شکاف و دو جبهه که هر کدام دریک سمت هستند
چه باید کرد که آروم بشن نفس بگیرن، گفتگو کنن به هم نزدیک بشن، فقط یه دو راهی همین هم کارمی کنه
انتخاب یه موقع بین هزار راه پیش روت هم مسولیت انتخاب بارش رو دوشت کم هم جمع کردنشون راحت در مقابل یه فضای دو قطبی ... اما اینجا دو راه انتخاب سر مرگ و زندگی
اونقدر منتظر شدیم وانتخاب نکردیم رسیدم به دو گزینه 50 به 50، به نظرم برج آزادی حق داره سر به شانه میدان بگذاره
و گریه کنه اما واقعا داره گریه میکنه؟
یکی از مؤلفه های پست مدرن کلن شعر همین بهت اندیشه نمیده وادارت میکنه به اندیشیدن
بهت یه راه حق مطلق نمیده سمت غرب وشرق جدات نمی کنه ارزش ونمره به صفر و صد نیست ایدئولوژی خاصی تحمیل یا تبلیغ نمیکنه،، شعر نمیره سمتی از این ماجرا وایسته
فقط بازگو می کنه نشون میده بنظرم هر مخاطب با ذهنیت و تخیل خودش میاد می خونه
لاین عمودی حیفم میاد چیزی نگم... بیهودگی و عجز پماد در مقابل این آتشفشان
خروس و جهش یافته...
بخش‌هایی هم آقا هادی اشاره کردند رد میشم
.....
من ادامه شعر ورود نمی کنم بخشی را با نگاه و ذهن خودم نگاشتم که ممکنه از آنچه که مقصود شاعر بوده خیلی دور باشه هیچ شکی نیست، شاید خود شاعر هم بعدها بعنوان مخاطب که بیاد پای شعر با ذهن و نگاه دیگری به کار خودش نگاه کنه که طبیعی چون همه در حال تغییر هستیم
ولی در ارتباط با اسم شعر فکر نمی‌کنم فقط برای جلب یا جذب مخاطب آمده باشه
در مورد ماماتوس مطلب کوچکی از نت اینجا میارم یه حداقلی برا مخاطب باشه
(ابرهای سینه کومه ای... در برخی شرایط ممکن است کیسه هایی در ابر به رشد خود ادامه داده وقطره هایی درشت تری از آب ویخ در آنها ساخته شود... چنین کیسه هایی می توانند ر هوای آشفته ی نزدیک یک توفان تندری پدید بیایند...)
در کل به نظرم این شعر بیشتر در مقام پرسش گر بود و دعوت به اندیشیدن و پاسخ گو کردن مخاطب

ومن با اطمینان تاکید می کنم به خودم با پاچه خواری سجاده کسی آمرزیده نخواهم شد....

در ضمن واقعا این «او» کی ویا چی در نگاه شاعر؟
اینکه وطنش در نبود او سرد خانه است!!

باتشکر از همه شاعران خوب ناب
و پژمان و مدیرت محترم سایت

هوا حالت ضعف داشت
که خورشید برای آسمان
آب پرتقال می گرفت
هندزفری "تو ای پری کجایی" گوش می داد وُ
من و خیابان به هر اتومبیل که نگاه می کردیم
از ترافیکِ تنهایی جوش آورده بود
کجا باید رفت
تا خشم های دوگانه سوز
سبقت نگیرند از هم؟
"چرا سر بر شانه ی میدان گذاشته،
گریه می کند برج آزادی؟"
(به لاینِ عمودی بی ربط امّا،
کدام پمادِ سوختگی
تسکین می دهد داغِ آتشفشان را؟
راستی خروس
جهش یافته ی دایناسور نیست؟
آیا ماماتوسیان
سینه ی خود را پروتز کرده اند؟)
حوضچه ی بینِ راه
چرا خواب اقیانوس می بیند؟
صدف و مروارید
آیا "دگرباش"اَند؟
ناگهان تاکسیِ متعصب گفت:
+آهای سوال های تو
خلافِ شئوناط عصلامی ست
×اجرکم عندالله
به پاچه خواریِ سجاده می روم
شاید آمرزیده وُ از شاعر
جراح پلاستیک شدم
تا خرطوم تانک ها را عمل کنم ولی
چراغ قرمز چشمک می زند:"برنگرد"
خانه بی او سردخانه است!!

این شعر را باید بصورت سه خطی نقد کرد( البته نقد نیست کار من تنها نظر خودم رو بیان میکنم

سه خط اول شعر تصویر سازی خاص شاعر را بیان میکند و شاید بمعنای حالتی باشد که در یک اجتماع انتظار انفرادی بجای کار جمعی را طلب کند

سه خط بعدی شعر تنهایی آدمها در عین جمعیت میلیونی(و میلیاردی) را بیان میکند و یحتمل ارتباطی با انفراد گرایی خطوط قبلی دارد

سه خط بعدی به عجول بودن انسانها در زندگی ماشینی عصر حاظر برمیگردد جایی که همه در فکر سبقت گرفتن از یکدیگر هستند ( در حالی که بواقع راه به جایی نخواهند برد

در جایی که شعر علامت دو نقطه میخورد این دو خط باهم معنا میشوند و نشان از شعاری بودن دارد آزادی صرفا شعاری زیباست

سه خط بعدی نشان از بیهوده کاری دارد پماد سوختگی آتشفشان ؟!

در خطوط بعد دگردیسی را شاملیم و به عقیده شخصی من شاعر به تکامل باور دارد

ماماتوسیان اشاره به نوعی پدیده طبیعی دارد اما تلفیق آن با پروتز کردن نشان میدهد که زمانه بقدری دروغین شده که حتی باور و پذیرش یک امر طبیعی نیز سخت مینماید

حوضچه بین راه نشان از انسانهایی که دویدند و نرسیدند و مدام به خود دلخوشی دادند که راه به اقیانوس هست( در صورتی که مانداب شدند

استفاده از اسم صدف و مروارید و ربط آن به مشکلات اجتماعی عصر نوین

در خطوط آخر شعر حقیقتی که در بطن جامعه ( به عقیده من) وجود دارد اینست که در حالی که شاید شخصی بواقع به چیزی معتقد نباشد اما آن عقیده را تنها نمود بیرونی میدهد و به دیگران نیز توصیه میکند

و همچنین نظری مشترک با حقیر در رابطه با جهان بدون جنگ (و مرز


درودها امیدوارم برداشت های حقیقی از شعر داشته باشم و درست بیان کرده باشم موفق باشید این شعر نیاز به نقد داشت البته نقد من نقد نیست تنها تفکرات خودم رو بیان میکنم

پاینده و شادکام باشید