همره مه

همره مه
من همره مه شدم که در سوی تو می رود
من مست شرابیم که بر گوی تو می رود

من پرتو نوریم که گرمای تو می دهد
من آب روانیم که در جوی تو می رود

ای آتش شور من صفا پرور نور من
بین پای عبور من که ره پوی تو می رود

ای دست توام قوا و ای چشم توام رجا
مستم که به هر کجا قدح جوی تو می رود

ای همرهم از عدم تو ای مونس دم به دم
در پیش تو آمدم که دل سوی تو می رود

دوری ز تو مشکلم که خون کرده چنین دلم
من طایر راحلم که بر کوی تو می رود

ای قلب مرا جلا در این راه پر از بلا
این عاشق مبتلا به نیروی تو می رود

برگیر و کشان کشان به آغوش خودت نشان
کین چرخش کهکشان به پاروی تو می رود

با خاک وجود من تو ای خانه جود من
ماندم که چه کیمیا به جادوی تو می رود
محمد جواد عطا الهی


سلام دوستان عزیز شعر ناب
شیفت کاری روز تعطیل فرصتی شد تا دوباره در خدمتتان باشم.
هرچند یکی از دوستان در آخرین نقدی که نوشتم این پیام را در خصوصی برایم فرستاد:
"بیماری بنده خدا، قرصاتو سر موقع بخور، عقده ای"
با این که ارسال کننده این پیام خود را برخی پست ها پزشک معرفی کرده و گفته چون ایرانی نیست دچار مشکلاتی است.
ولی مطمئنم این آخرین باری نخواهد بود که نقاد را بابت نوشتن این گونه می نوازند که این رسمی است کهن که سال ها پابرجاست و تازگی ندارد.

بگذریم و برسیم به اثر همره مه محمدجواد عطاالهی
متولد 28 شهریور 78 است و دانشجو. علاقه مندی هایش در شعر، سینما و تحقیق خلاصه شده و این بیت که در پروفایلش نقش بسته:
" چون سخره ایی که موج بر او سرکشی کند بگذار تا بِگِریَم و دریا خوشی کند "
نشان می دهد علیرغم معناگرایی درونی اش باید هنوز در پی رفع ایرادهای جزئی ای باشد که صخره را سخره ننویسد که تفاوت معنایی اش مخاطب را دچار سرگردانی نکند.

محمدجواد در یکی از بندهای اثر "گرگ و میش" خود اینگونه سروده:
تا انتهای سِحر تو میجوشم
من تا ابد طلسم تو را دارم
تغییر کن تمام وجودم را
من کیمیای اسم تو را دارم

این بیت فاخر برای جوانی که به تازگی دومین دهه عمر خود را پشت سر گذاشته نوید دهنده است. نوید دهنده تسلطی طبعی بر اوزان با این شرط که دخالت دادن نشانی مجازی وبگاه عروض را برای اطمینان از صحت آثارش ترک کند و تکیه کند بر طبع خدادادی ای که در اختیار دارد.
بی تردید بند بالا جدا از بحث فنی اش که دارای آهنگ منحصر به فرد و قوافی خاصی است با تزئین واژه هایی چون " سحر و طلسم و کیمیا " و همچنین قرارگیری واژه ی "اسم" بعد از کیمیا را می توان حادثه ای دانست ناخواسته که عمق را باید با تاویل و تفسیرها نوشت که فعلا از این نقد خارج است.

اما محمد جوا در روزگار نسناس درگیر طور عجب و جوانیست.
در آن بند که می سراید:

پدرم در کمال امنیت
دیشب از شش جهت در آمده است
هرچه از قبل لال تر شده ام
مشت های گره تر آمده است

استفاده از ترکیب "شش جهت" را در مصرع دوم این بند بی تردید می توان تقلید ناکامی از لسان الغیب دانست که صاحب اثر هنوز به لایه های این ترکیب دست نیافته ولی طبعش به این سو می کشاندش که آن را به کارگیرد.
هرچند زبردستی محمدجواد در قافیه سازی در این بند هم کاملا مشهود است و بر تسلطش به این وزن پهلو می زند.

با این تفاسیر محمدجواد در "همره مه" اش دچار اختلال می شود که به اعتراف خودش این اختلال سرچشمه در تکیه بر وبگاه عروض دارد:
شعر بر وزن ، مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) است (در تحلیل وبگاه عروض(
نمونه :
ما ورد سحر در ره میخانه نهادیم
محصول دعا در ره جانانه نهادیم
(حافظ)

دقت در ارکان انتهایی این اثر مشخص می کند که شاعر با ودیعه گرفتن ردیف "می رود" با وزن عروضی (فاعلات) دچار گمراهی در وزن این واژه و معادل سازی آن با وزن "فعولن یا مفاعیل" در ارکان انتهایی است.
برای رفع این معضل صاحب اثر به سادگی می توانست با تکیه بر طبع سلیم و عدم وابستگی به درگاه مجازی عروض با تغییر ساده در رکن انتهایی این اثر هم وزن اثر را صحت بخشد هم با استفاده از اوزان (ترانه) رباعی میراث ماندگاری که شیخ شمس قیس در المعجم آن را به رودکی نسبت می دهد همره "مه اش" را روان تر و موثر تر کند.
برای توضیح موضوع مصرعی را با تغییراتی جزئی از نو مرور می کنیم.

با خاک وجود من تو ای خانه جود
ماندم که چه کیمیا به جادوی تو بود

با این حال نمی توان از استعداد ذاتی و طبع بالفعل این شاعر جوان به راحتی گذشت و بی تردید اگر محمدجواد مشقت ادامه راه را بر خود سهل بگیرد می تواند آینده ای از شعر را نوید دهد که در روزگار ارتباطات نسل نو احیاگر متقدمینی باشد که هنوز آثارشان چهره ای است زنده چون زندگی.
عزت زیاد
وحید سلیمی بنی نیمه اسفند نود و نه