اصرار

به نام خدا
و عرض سلام خدمت جناب ملحق نازنین
و نابان ناب اندیش
در مورد غزل بسیار زیبا و تحسین بر انگیز جناب مهرداد عزیزیان
باید گفت همه ی ابیات آن شاهکارند، آنقدر زیبا و سرشار از شاعرانگی و شعرانگی هستند که وقتی به آخر آن می رسی دوست داری
از اول شروع به خواندن کنی
ماه پاره هایی پر از طنازبهای فاخرانه و تلخندهایی پر از تامل و درنگ

اگر از باغ زمان‌خوار تو را باری بود
سهم من زحمت بسیار و گرفتاری بود

بعد ِ یک عمر پی ِ عمر دویدن دیدم
زندگی تجربه‌ای از سر ناچاری بود

تاری ِ دیده و تاریکی و تشویش بیان
بی‌گمان در اثر تابش هشیاری بود!

مدتی سعی روانم به خودانکاری رفت
گرچه اصرار نفس‌ها به وفاداری بود

روزهایی که به ارباب زمان شد تقدیم
آب و نان داشت ولی از هیجان عاری بود

ای که در کوره‌ی تقدیر گِلم را پختی
به تراشیدن تدبیر چه اصراری بود ؟

هر تولد هوسی تازه به‌سر داشت ولی
آخر قصه همان مردن تکراری بود

غزلی ناب پر از همه ی ظرفیتهای ادبی
برای خوب دیدن ، خوب نگریستن و خوب ماندن و خوب رسیدن
دل و دست و قلم شاعرش مملو از شادمانی باد




آنقققققققدررررررعالی!!! و نابناک است که
باید این غزل را حافظ و خاقانی و خیام هم
بیایند حفظ کند
با اجازه ی جناب ملحق و همه ی نابان نیک اندیش
جهت بهره بردن بیشتر از مضامین شعر گزینه ی نقد را فعال می کنم تا متبحران عرصه ی نقد
بیشتر به این غزل زیبا بپردازند و فیض ببریم

اگر از باغ زمان‌خوار تو را باری بود
سهم من زحمت بسیار و گرفتاری بود

بعد ِ یک عمر پی ِ عمر دویدن دیدم
زندگی تجربه‌ای از سر ناچاری بود

تاری ِ دیده و تاریکی و تشویش بیان
بی‌گمان در اثر تابش هشیاری بود!

مدتی سعی روانم به خودانکاری رفت
گرچه اصرار نفس‌ها به وفاداری بود

روزهایی که به ارباب زمان شد تقدیم
آب و نان داشت ولی از هیجان عاری بود

ای که در کوره‌ی تقدیر گِلم را پختی
به تراشیدن تدبیر چه اصراری بود ؟

هر تولد هوسی تازه به‌سر داشت ولی
آخر قصه همان مردن تکراری بود
مهرداد عزیزیان


با احترام به ساحت بلند شعر و ادب ایران زمین

در سرم بود که نه قلم به نوشتن نقد بردارم و نه به نقد فکر کنم تا ذوقِ نه چندان خوشِ شاعری‌ام مگر به خواندنِ غزلی ناب شکوفا گردد که بسیار تنگِ سرودن است غنچه‌ی طبعم.
طبق عادت، وقت آزادم را در شهر رنگ رنگِ شعر ناب سیر می‌کردم که چشمم به ستون نقد افتاد و از آنجا که خواندن نقدهای استاد سلیمی را فریضه می‌دانم، لذت خواندن غزل زیبای استاد عسکرزاده هم ثواب افتاد و از قلم هر دو عزیز بهر‌ه‌ها حاصل. و چون در این گشت و گذار گاهی به زیبایی می‌رسم محال است که بی اثر عبور کنم. یا زیبایی به کمندم می‌پیچد یا خود به کمند زیبایی می‌پیچم، به هر حال خرسندم که از قلمِ حافظان و میراث‌داران گنجینه‌ی غزل می‌خوانم.

"اصرار" به قلم جناب مهرداد عزیزیان در دستگاه "رمل مثمن" و در گوشه‌ی "مخبون محذوف" و بر آهنگ "فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعَلُن"سروده شده است. این اثر که بطور کلی با مضمون شِکوه و گلایه از روزگار رقم می‌خورد، از آن دست غزل‌هاییست که به جهت روانی و شیواییِ کلام و نیز حال و هوای مخاطب پسندش، به خوبی در خاطر خواننده نقش می‌بندد و به زعم بنده هر بیتش وصف‌الحالی است سزاوار تا چاشنیِ سخن و زینتِ کلامِ ادیبان در مجالسِ و محافل باشد.
از ویژگی‌های بارز و گیرای "اصرار" حُسن مطلع آن است مانند طلوع زیبای خورشید که نوید بخش روزی خوش است، درآمدِ این غزل نیز چشم را به ترکیب بدیعِ "باغِ زمان خوار" و گوش را به موسیقیِ "واجِ بلند بالای الف" می‌نوازد تا شش دانگ حواس خواننده را متوجه دلبری و جلوه‌گری خود بسازد.
"باغِ زمان خوار" ترکیب زیبایی‌است تا هم استعاره‌ای درخور برای دنیا و روزگار باشد و هم باغِ روزگار را به صفتِ شایسته‌ی "زمان‌خوار" یا عُمرخوار آراسته کند و نهایتا "بار" به معنی ثمر و توشه را که در مقام قافیه نشسته‌ است، متناسبِ با خود سازد.
تکرار "عمر" در بیت دوم به سبب معانی متنوعی که از این واژه استخراج می‌گردد قابل توجه است کافی‌است "عمر" دوم را زندگی معنی کنیم.
بیت سوم به صنعت واج‌آرایی مزین است و همین مشخصه غنای مضاعفی به مصرع اول بخشید و بعلاوه بیت چهار با اوصافی که بیانگرند بخشی از عمر در حال گذر شاعر را می‌نمایند که قطعا پیری نیست بلکه مقطعی‌است معروف به میان سالی که عقل بر اریکه‌اش نشسته‌ و حکم می‌راند‌.
روزهایی که به ارباب زمان شد تقدیم
آب و نان داشت ولی از هیجان عاری بود
لذتِ واکاویِ این بیت که به زعم کمین شاه بیت این غزل است را به بهانه‌ی برداشتِ آزاد به خوانندگان عزیز وا می‌گذارم تا از ترکیب و استعاره‌ی "اربابِ زمان" هرآنچه که به طبعشان خوشتر است برداشت کنند.
در تعارض دو واژه‌ی "تقدیر" و "تدبیر" که درون‌مایه‌ی موسیقیِ بیت مربوطه را غنا بخشیده است حرف و حدیث بسیار است. حس و حال شاعر در بیان موضوع و علامتِ سوالِ آخر بیت به قدر لازم برای کنجکاویِ خواننده و کشف مطلب کفایت می‌کند.

پ.ن؛
در ادای حق مطلب در این پنجره‌ی مختصر، چنانچه ضعفی مشاهده شد به ارجمندی‌تان عفو کنید چرا که مدتهاست دور از قلم مانده‌ام.


با احترام
ابراهیم هداوند
۱۳ بهمن ماه ۱۴۰۲