موسمِ زنانگی

با سلام و عرض ادب
شعر «موسم زنانگی» از ادیب فرهیخته و گرامی جناب آقای مسیح علیپور را با هم به گفتگو می نشینیم

عزیز دلم...
من دلم روشن است

عزیز دلم...
طلوع روشنِ صبح نزدیک است.

شروع و پایان شعر از نظر زبانی و شعریت عریان است. شروع شعر در جذب مخاطب اهمیت زیادی دارد و پایان بندی خوب شعر باعث می شود شعر ساعت ها و ماه ها در دل و ذهن مخاطب نقش ببندد. خطاب «عزیز من» شعر را به سمت مخاطب خاص برده و از تعداد مخاطبان شعر کاسته است. شاعر می تواند به منظور ارتقاء شعر در شروع و پایان از ظرفیت های پنهان زبان کمک بگیرد. برای مثال به جای عبارت دلم روشن است که به کرات استفاده شده است، شاعر می توانست روشن بودن دل را نشان دهد یا توصیف کند اما تنها به بیان کفایت می کند. البته معتقدم منتقد نباید در شعر ورود و دخالت مستقیم داشته باشد. اما با معذرت خواهی از شاعر ارجمند صرفا به منظور توضیح بیشتر دو سطر مشابه می نویسم :
یک. روشنایی روی دسته مبل نشسته است
دو. روشنایی دست تکان می دهد
در هر دو سطر با جانبخشی به روشنایی، مفهوم به مخاطب رسیده است. البته به هیچ وجه منظورم استفاده از این دو سطر در شعر نیست چرا که هارمونی تصاویر در یک شعر اهمیت زیادی دارد. بنابراین به هارمونی «البرز»، «زاگرس»، «بابونه» و غیره باید توجه داشت.

در سایهِ تلاشِ تناور آزادی

واج آرایی نقش نمای اضافه به چشم می خورد. همچنان که شاعر زنجیره ترکیب وصفی و اضافی را طولانی می کند این نقش نمای اضافه خودش را بیشتر نشان می دهد. پیشترها این نوع نقش نمای اضافه را عیب می دانستند یا حداقل به دیده ی واج آرایی و آرایه تکرار به آن نگاه نمی کردند اما امروزه این دو آرایه را به حساب می آورند مشروط به آن که زنجیره ی ما طبیعی باشد و حالت تصنعی نداشته باشد که زنجیره در این شعر طبیعی است چه از یک طرف تلاش را به درختی تنومند شباهت داده که در سایه اش می توان دستاورد را حس کرد و از طرف دیگر همین شباهت را به آزادی نسبت داده است و در اینجا کلمه ی سرو به ذهن متبادر می شود بنابراین می توان ایهام تناسب را برای واژه آزادی در هم نشینی سایه و تناور درنظر گرفت

طنین جسارتت در سینه کبود هامون : زیباست اولا جانبخشی به هامون، در ثانی از دل این جانبخشی مفهوم را بیرون کشیدن و برقراری ارتباط آن با یکی از ویژگی های معشوق و سوم اینکه برای جسارت، طنین قائل شدن از دلایل زیبا بودن این زنجیره است. در حقیقت شاعر هدفش آوردن یک تشبیه در شعر نیست بلکه از آن تشبیه استفاده می کند تا پیام خودش را برساند
مـوسمِ زنانگی ات سراسیمه : اولا برای زنانگی موسم قائل شده است دوما برای موسم سراسیمگی که از عواطف انسانی است. جلوه این سراسیمگی در جنس مونث نمود دارد که ناظر به ظرافت تشبیه است
نازکایِ نجیب بابونه : بررسی و مداقه در این زنجیره را به مخاطب واگذار می کنیم با این توضیح که نازکای تن معشوق با نازکای بابونه و نجابت بابونه با نجابت معشوق باید قابل مقایسه باشد و این مسئله ای است که به منظور بررسی ظرافت تشبیه نیازمند بررسی خصوصیات بابونه و احیانا بررسی نماد بابونه در ادبیات است.

شگفتِ شریفِ آفرینش : واج آرایی ش را داریم و صفت  «شریف» البته چرا به صفت شریف اشاره می کنم چون اولا شگفتی آفرینش به دفعات استفاده شده است و در ثانی شریف از صفات انسانی است که اینجا به آفرینش نسبت داده شده و آنچه این واج آرایی را از تصنع دور نگه داشته همین است که این استعاره صحیح و دلنشین نشسته است

اگر بخواهم جمع بندی داشته باشم. استفاده از زنجیره های ترکیبات وصفی و اضافی و ظرافت در تشبیهات و استعارات از نقاط قوت و شروع و پایان شعر از نقاط ضعف این اثر است.

با تشکر و مزید امتنان