پرسمان

سلام و عرض ادب خدمت همه دوستان
عرض ادب مجدد آقای جاویدان بزرگوار

نکته ای را در خصوص قافیه تقدیم می کنم که هم مورد ابتلای زیادی قرار می گیرد و هم بسیار دقت می طلبد.

برای تشخیص کلمه قافیه می بایست ابتدا ردیف را کنار بگذاریم. سپس ملحقات قافیه را نیز حذف نماییم؛ آنگاه آنچه می ماند واژه قافیه است که باید با دیگر قوافی پایان مشترک داشته باشد.
از جمله ملحقات به قافیه، پسوندها هستند. مثلا «وار» در واژه «امیدوار» یا «آسا» در «برق آسا». بنابراین نمی توانیم امیدوار را با عیالوار و همچنین برق آسا را با رعدآسا قافیه قرار دهیم.

از جمله پسوندها،«انه» است. اما مشکل اینجاست که واژه های مختوم به این پسوند، سه نوع هستند:
۱. واژه های بسیط مختوم به «انه»: مثل پروانه، بیگانه، خانه و...
۲. واژه های مرکب مختوم به «انه»: مثل شاهانه، مستانه، جاویدانه
۳. واژه های مرکبی که به دلیل کاربرد فراوان، در عرف عامه واژه ی بسیط در نظر گرفته می شوند. مثل دیوانه که در حقیقت به صورت «دیو+انه» است اما اکنون کسی آن را واژه مرکب نمی داند.

کلماتی که مختوم به پسوند مذکور هستند، تنها اگر جزء دسته اول و سوم باشند می توانند به عنوان قافیه قرار گیرند. بنابراین واژگان مشمول دسته دوم، قافیه نمی شوند.

چون اگر کلماتی مثل شاهانه، مستانه، جسورانه را در نظر بگیریم، پس از حذف پسوندِ الحاقی، شاه، مست و جسور می ماند.