پیمان

سوگند به قلم و آنچه می‌نویسد...

درود جناب فهمیده‌ی ارجمند!

شعر ارسالیتان بسیار موزون است.
بر وزن:
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

سرشار از احساس است و حرف دل.

آرایه‌های ادبی چندی نیز به کاربرده‌اید؛ از جمله:
واج‌آرایی‌ها و تکرار‌هایی که در بیت سوم و نیز بیت پایانی موج می‌زند و نیز مراعات نظیری که بین برخی از واژگان شعر جاری‌ست و تضمینی که در بیت ششم کاربرد یافته است.


منتها چند نکته به خاطرم آمد که توجّه به آنها برای گیراتر و زیباترشدنِ اثرتان، خالی از لطف نیست.

قالب شعرتان را قصیده زده‌اید: در حالی که قصیده نیست. در تعریف قالب قصیده می‌خوانیم:
شعری بلند است که دو مصرع بیت اول با مصرع‌های دوم دیگر ابیات هم‌قافیه است و بیشتر برای بیان مدح و یا ذم و وعظ و حکمت به کار گرفته می‌شود.

ابیات قصیده هم‌وزن هستند و قافیه و ردیف مصراع‌های زوج با قافیه و ردیف مصراع اولِ بیت اول همخوانی دارند.

اجزای تشكيل دهنده‌ی قصيده:

‏۱- تغزل يا تشبيب:

برخی قصايد به ويژه قصايدی كه در مدح كسـی سروده می‌شـود دارای مقدمه است.
اين مقدمه معمولاً با مضامينی؛ چون عشق، جوانی و توصيف طبيعت آغاز می‌شود
 كه به آن تغزل يا تشبيب ‏می‌گويند.
( البته برخی قصيده‌ها تغزل ندارند كه به آن ها محدود يا مقتضب گويند. ) ‏

‏۲- تخلص:

 بيت يا ابياتی كه رابط ميان تغزّل و تنه‌ی اصلی قصيده می‌باشد كه در واقع موضوع اصلی ‏قصيده از همان جا شروع مي شود.

البته اين تخلّصی که مخصوص قصيده است را نبايد با اصطلاح تخلّص (آوردن نام شاعر ) اشتباه كرد.

‏۳- تنه‌ی اصلی:
 بخشی از قصيده است كه مقصود اصلی شاعر در آن بيان می‌شود؛ با محتواهایی
چون: مدح؛ رثا؛ ‏پند و اندرز؛ عرفان و حكمت و...

‏۴- شريطه و دعا:

دعايی است كه شاعر برای جاودانگی ممدوح خود در پايان قصيده به صورت جملات ‏شرطی بيان می‌كند.
(يعنی شاعر دعای خود را به شرط بر آورده شـدن خواسته‌هايش بيان می‌كند.) 
*
امّا شعر ارسالی شما به دلایلی چند قصیده نیست؛ ازجمله:
۱_
در بیت نخست شعر ارسالی شما، قافیه‌ای وجود ندارد و فقط ردیفِ (را نشکنم) تکرار شده.

(دلم) و (پرم) قافیه نیستند؛ زیرا به انتهای دو کلمه‌ی متفاوتی که حرفی پایانی آنها یکسان نیست، ضمیر متّصلِ (م) اضافه‌ شده است.
(دل) و (پر) هم‌قافیه نیستند.

۲_ در ابیات بعدی، هر بیت قافیه‌ای مجزّا دارد. در حقیقت منهای بیت نخست، مابقی ابیات مصرّع است و به شکل مثنوی می‌باشد.

۳_ از نظر محتوایی نیز شعرتان محتوای قصیده را ندارد و احساسی و عاشقانه است.

۴_ تعداد ابیات شعرتان نیز خیلی کمتر از یک قصیده است؛ زیرا حداقل ابیات یک قصیده ۱۵ بیت است.

۵_ شعرتان هیچ‌کدام از اجزای تشکیل دهنده‌ی قصیده را نیز ندارد.
*

علاوه بر مطالبی که در خصوص ویژگی‌های قصیده گذشت، گاهی نحوه‌ی کاربرد برخی از واژگان مصراع‌های اشعارتان نامفهوم است و یا ارتباط بین واژگانیِ آنها ضعیف است؛ مثلا:

_ ارتباط معنی کلمات مصراع دوم بیت نخست واضح نیست.

(گر شکستم جام را)، چه ارتباطی دارد به شکستن و یا نشکستن بال و پر؟؟؟

_ در بیت دوم به جای (این دلِ...) به نظرم اگر بگویید: (یک دلِ...) شاید مفهوم رساتر باشد.

_ در بیت ششم که ضرب‌المثلِ(خود کرده را تدبیر نیست) تضمین کرده‌اید، اولا پسندیده بود که این ضرب‌المثل را در گیومه می‌آوردید. دوم این‌که: به مقتضای رعایتِ وزن، عبارتِ (هیچ‌کس تقصیر نیست) را به کاربرده‌اید که خوش ننشسته‌است. شما یا باید می‌گفتید: (هیچ‌کس را تقصیر) نیست و یا به زبان امروزی‌تر، (هیچ‌کس تقصیری ندارد) که در هر دو حالت وزن شعرتان به هم می‌ریخت.‌ به نظرم اگر این‌گونه بگویید، شاید بهتر باشد:
حرمت پیمان شکستم؛ سینه بی‌تقصیر نیست

و یا چیزی که مشابه با همین مفاهیم به‌گونه‌ای که ساختار نحوی جمله نیز معیوب نگردد.

***
در هر کل شعرتان برآمده از دل است و لاجرم بر دل نشیند.

آوای دلتان شاد!
شاعرانه‌هایتان برقرار!