بنفشـــــــــه پوشـــــــــــــــ.....

سلام ودرود بر استاد عزیزم سید گرانقدر استاد ملحق
و بانوی سیده،دکتر سیده نسترن طالب زاده.
اگر صحبت از شاگرد باشد،من خود را حداقل،فقط خود را(نکند بر دل نازک سرورانم بر بخورد)شاگرد خواهم دانست که چون اگر استاد بانو دکتر طالب زاده باشد
مگر نه اینست که شعر در خدمت دل باشد که اگر این نبود شلاق زمان و تاریخ چونان بر تارکه ی شعر می نواخت که اکنون این کهن مرز و بوم سردمدار بی چون و چرای شعر نبود.هر چند که اکنون آموزه ها به جای اینکه راه را بر این عروس چند هزار ساله خوش بگشاید،دست انداز شده است که پس این واژه ها چرا از دل برون نمی آیند مگر نه این است که واژه از خودش قدرتمندتر مگر کسی را می بیند که من آنقدر فریب خورده ام که دل را غبار سالیان بخشیده ام و به خدمت واژه درآمده ام.خونخوار می شوم غافل از هر دل سوخته ای نوای" از همه دریده ترم "سر می زنم و فوج فوج دیگران را تخریب می کنیم که چه و چه و همین می شود شاعر: به سیطره ی / عشق آدمیزاد/در جهان تهی/مومنم می شود.این همه دل و کو بشارتی که او را سوگند دهد جان تمام این ریز اشکهای پنهان دلت کمی هم در این جهان در پرتو عشق ایمان را به من هم نشان بده تا جرعه جرعه بی کم و کاست آن را نوش کنم.نه که من این نیستم که اگر بودم اینجا جایم نبود من بی کم و کاست حسودم و تخریبگر.نه و جهان تهی از بشارت است و ای وای....من نمی دانم که اگر می دانستم/ شاید/شبی/نام تو را بخوانند/نازنین زلالم/سلوک خدایگان باش/در دامان شالیها/چون بارانی بکر،...به انتظار می نشستم و آنقدر در گوشه ای شاعر دل را با حسادتهایم رها نمی کردم تا/با برکه های دود و شعف/-چون روستایی دور-/به هیاهوی آنسوی جهان/مینگرم،/سربدهد و من غفلت کردم و غافلم از برکت،از روزی قلمم، چون کورم و چون بینایی چشمهایم در پی شهرتی بی مقدار به تاراج رفته است و مثل ماشینی شده ام که اگر آن مقدار انرژی نباشد از حرکت می ایستد و دیگر راه نمی رود غافل از اینکه من انسانم و پرتو آفتاب در روز چونان می تابد که هر جنبنده ای را به جهش وا می دارد چه برسد به اینکه انسان باشم.آری هر جنبده ای که تاسف بار است که نبات هم نیستم و جمود چنان مغز افکار پوسیده ام را فراگرفته که دیگر مجال رشد را از خود گرفته ام.می رنجانم و خیالم نیست که سرعت حسادتم از نور فراتر رفته است و مدام مغز می خورم که برای خودم ضحاکی شده ام نه یک دو مار بر دوش که اینبار مار بر تارکه ی سیاه مغزم زهرش را نواخته و تا جهان را به تمامی نخورم دست بردار این جنگ ددمنشانه نخواهم بود.هرچند او بخواهد و تا می خواهد و تا خواهد توانست اینگونه صدایم کند که/شکوفه ی مرواریدم!/ناباورانه/میخواهمت و/به بشارت کرشمه ی عطر مانوس تو/برایم سر دهد .نه من حربن یزید ریاحی نخواهم شد تا تو را پیشوا بخوانم.نه اینکه پیشوا نخواهی بود که هستی و می بینم اما من خونخوار شده ام.لقمه حرام واژه ربایی را آنقدر سر داده ام و آنقدر در حوس واژه ها و ترکیبات مصنوع چرخیده ام که شکم باره ای از واژه های سنگین سرهم کرده ام که هرچقدر تو حسین شعر باشی نخواهی توانست حری پیدا کنی که واژه ی حرام کر و کور و لالش نکرده باشد.حال تو تلاش نکن من کر و کور و لالم تلاش نکن تا مرا به فریب هر صدای دور نوید بدهی و برایم،برای پرستشگاه گم شده ام خوش بنوازی که /در تنپوش بلوری/که رازگاه هیاهوهاست،/در قرابه ی اکلیل و بوسه ها/مینشینی، گل شکفته ام.. بنشینم اگر, اینجا نخواهم نشست... چون گِلهایم را خوب پا زده ام تا میان خروارها خروار دروغ نیاکانم که آنها را بخوبی و با فریب واژگان پنهان کرده ام خود را مدفون کنم تا بوی تعفنم را کسی نشنود.نه دیگر سربه راه نخواهم شد مثلا دیگر عمری از این عمر بی همه چیزم را پشت سر گذاشته ام دیگر شمری شده ام برای خود،آنقدر پخته حرفهای خام شده ام که دیگر خام حرفهای پخته تو نخواهم شد پس تلاش نکن و منتظر نباش که مجبور شوی از این پختگی تصویرت که /چشم به راهم ات تا ابد/منم آن کولی بی ستاره/که زورق بور عبور دریایی عسلفام ام/من/عابر اقلیمهای مرموز/به لحظه های صورتی پگاه/در سیلان/،/به عقیقی سرخابی/میجویم/جامه دران میانسالی را



نه خام شدم خمیر شدم بخدا که خام و خمیر شدم.هرچقدر خودم را جای جلادان تاریخ جا زدم نتوانستم به شکوه قد علم کردن شعرت دوام بیاورم و هی دروغ پشت دروغ بگویم .راستش اکنون صدای خرد شدن استخوانهای احساسم را زیر این چرخ عظیم شعر بکرت می شنوم و صدایم نفسهایم در سینه حبس می شوند مدام پشت مدام پس
دیگر بس است
دروغ بس است.
می خواهم راستش را بگویم.اگر این نبود اشکهای بی چون و چرای م بر این کیبورد سیاه نمی ریخت که خدایم شاهد است بی مجال اندیشه به اندوخته های خود چقدر دوست داشتم امضای با سپاسمندی من پای این شعر بود کاش من تو می شدم تا این پرنده خیالت را یکبار هم به تنهایی سوار می شدم و حوسرانِ جرعه ای شعر ناب بر آسمان ایران می پراندمش تا اندکی زخمهایم التیام یابد.مگر نه اینست شاعر فقط شعر را متولد می کند و دیگر صاحبش نیست .من صاحب این پرنده خیال انگیزت می شوم و دوباره پرواز می کنم که



در تنپوش بلوری
که رازگاه هیاهوهاست،
در قرابه ی اکلیل و بوسه ها
مینشینی، گل شکفته ام..
چشم به راهم ات تا ابد
منم آن کولی بی ستاره
که زورق بور عبور دریایی عسلفام ام
من
عابر اقلیمهای مرموز
به لحظه های صورتی پگاه
در سیلان
،
به عقیقی سرخابی
میجویم
جامه دران میانسالی را..
.
.
ـ
ای ترنم طلا و خون
ای سلوک آبی تیله های موج و تمشک وحشی
.. اقامتی گواه کوهستانهای رعب آور دیروز، ای
.
.
.
شکوفه ی مرواریدم!
ناباورانه
میخواهمت و
به بشارت کرشمه ی عطر مانوس تو،
با برکه های دود و شعف
-چون روستایی دور-
به هیاهوی آنسوی جهان
مینگرم،
خراش ساغر لاژورد
چه گوارا ست مرا.
.
.
.
ترانه ی طرلانم!
فنجان ارکیده ی عمرم!
تراکم ابرهای بغض هستی،
جان گیلاسم!
زائران کالیوه
به چامه های ناسروده
به پاره استخوانهای پوسیده
به تمدنهای نیامیخته
،
شاید
شبی
نام تو را بخوانند
نازنین زلالم
سلوک خدایگان باش
در دامان شالیها
چون بارانی بکر،،
بنفشه پوش و مستغنی
_هموند تاکی مقدس_
من
به سیطره ی عشق آدمیزاد
در جهان تهی
مومنم
!


امضا
با سپاسمندی




دو بخشش را از دو سرورم می طلبم
*سید عزیز را که امروز روز اوست و آرزومندم پذیرای ابتدا تبریکم باشد (خدا ایشانِ ایشان را حفظ کند)که دیر خدمت ایشان رسیدم.

*بانو دکتر سیده طالب زاده که یکبار از او خواستم تا صفحه نظراتش را باز کند تا بلکه قلمی بر فرسایش برنجانیم که خدا شاهد است خود از کرده خود پشیمان شدم.هم ایشان بزرگواری نمودند هم شایسته آن نشد که می خواستم برای ایشان. این شد که اینبار هم دست به خطا بردم.

خدا ایشانِ ایشان را حفظ کند

باشد بخشش هر دو ارجمند بر این حقیر.

بانو دکتر سیده طالب زاده،
من مثل سرورانم سواد شعری ندارم،اما به وجد آمدن را خوب بلدم.بی آلایش،با اشعارتانبه رقص و اشک و وجد درمی آیم.

با سپاسمندی

سلام

و
فکر کنم پیشتر هم گفتم وقتی به شعر می رسم، مثل یعقوب لیث یا سلطان محمود همه ی چراغ ها را خاموش می کنم تا شاعر را نشناسم که از کدام اردوست و با مانا و عقایدش چه صنم دارد؟ ( اگر صنم را درست نوشته باشم ) گاهی این اخلاق مرا به حساب ضعف گذاشته اند که قطعا نظرشان محترم است و گاهی هم گفتند مانا دل مهربانی دارد ، که باز هم نظر ایشان است و محترم.

اما شعر به گمانم در سه محور می توانم آن را بررسی کنم:

۱- نگاه ایده آلیته به عشق:

البته خاص و منحصر به فرد نیست این نوع عاشقی کردن و کلا عشق از جانب بسیاری هنرمندان، وجهه ای فرامادی دارد. و تعاریف از آن فراوان است. اما هم در زمانی که تفکرات هلنی در جهان بود و هم در قرون اخیر، نگاه به مقوله ی عشق کمی علمی تر و عقلانی تر شده و درست از همینجا نیز همه ی ما ضرر کردیم. بی تردید برای بنده، آنچه یونگ و فروید در مورد عشق نوشتند، اگرچه از دریچه ی علمی چه بسا قابل اتکا باشد، اما حتا اگر عشق را نوعی شهوت تقدیس شده بدانیم و به قول شوپنهاور، آن را فریب طبیعت بدانیم، باز هم نمی توان از عناصری مانند لذت و زیبایی و بسیاری دیگر از محصولات عشق به راحتی عبور کرد. اگر عشق را محصولی هورمونی بدانیم باید ایمان، ایثار،گذشت، مهر خویشاوندی و ... را نیز به همان شکل نگاه کنیم. آن گاه چه دنیای سردی خواهیم داشت!
به همین جهت بشر اگرچه خاستگاهی طبیعی دارد و اعمال و رفتارش را نیز می توان به عملکرد هورمونهایش منتسب دانست، اما تفاوت عمده ی ما و دیگر موجودات به عقل و اختیار بر می گردد. بشر تنها موجودی ست که مرگ را پیش بینی کرده و می داند روزی خواهد مُرد. و همین ترس از نیستی باعث شکل گیری بسیاری از رفتارهای اوست که مجموعا فرهنگ انسانی را تشکیل داده اند. اگرچه نیچه به اخلاق خرده می گرفت که ریشه ی طبیعی ندارد، اما همان ایراد نیز پاشنه آشیل نقد او بود. چرا که ناخواسته بشر را موجودی معرفی می کرد که پای را از حدود طبیعت فراتر نهاده است. در این شعر نیز عشق به همان شکل مرسوم فراطبیعی اش که در نزد عامه ی مردمان تاریخ محبوب بوده، وجود دارد. یعنی دیالوگی که در آن دو طرف مشخص هستند : دلداده و دلبر
یکی در اوج زیبایی و دیگری در اوج تحسین همان زیبایی.


۲- باران استعاره های خطابی

معمولا شبیه چنین پدیده ای در دعاهای مذهبی بیشتر دیده می شود. منتها در وضعیت دعا بیشتر روی صفات شخصیتی ممدوح تاکید می شود( ای قادر متعال ، ای خردمندترین خردمندان ، ای ... ) اما در شعر روی زیبایی های ممدوح مانور می دهند. فکر کنم همه ی دوستان می دانند که استعاره نوعی تشبیه است که در آن سه رکن مشبه، وجه شبه و ادات تشبیه حذف می شوند. و تنها "مشبه به" باقی می ماند :

سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند ؟

که سرو چمان( مشبه به) استعاره از معشوق است. در این شعر استعاره ها فراوانند. اما حضور معشوق به عنوان دوم شخص مفرد و دیالوگ محور بودن شعر باعث می شود که در واقع استعارات به او خطاب شوند. البته در موضوع عشق این امری نکوهیده نیست و بلکه نشان از فروتنی و ذوب شدگی عاشق در معشوق دارد.


۳- هیستوریسم معنا

هیستوریسم در معنی لغوی آن به اصالت تاریخ و در مفهوم اصطلاحی اش ، قائل بودن پایان خوش یا ناخوش برای تاریخ است . هگل و مارکس هر دو به گردش تاریخ معتقد بودند. با این تفاوت که مارکس معتقد بود که غلبه و سلطه ی پرولتاریا ( طبقه ی کارگر ) پایان تاریخ را رقم خواهد زد. و هگل پایان آن را زمانی می دانست که بشر به خودآگاهی برسد و چرخه ی دیالکتیک متوقف شود. فوکویاما نیز بعدها پایان تاریخ را با همه گیری " سوسیال دموکراسی " یکی می دانست. هیستوریسم در مذاهب نیز جنبه ی " هزاره گرایی " دارد. یعنی به ظهور منجی و برقراری عدالت معتقدند. در بعد جامعه شناسی نیز این امید به ایجاد شرایط ایده آل و ساختن مدینه ی فاضله را موتور تاریخ می دانند. چرا که در بدایت امر وقتی دقت کنیم، تحرکات و انقلابها همگی به نیت ایجاد شرایط آرمانی صورت گرفته اند. چه در حوزه ی فردی و چه در حوزه ی اجتماعی. و البته تغییرات تنها در سیاست نبوده. بلکه در حوزه های مالی و اخلاق و هنر و مذهب نیز شاهد تلاش بشر بوده ایم. ( و خواهیم بود )
شاعر در خط پایانی شعرش و در واقع پس از ایراد مقدمات به نقطه ی هیستوریسم معنا می رسد. یعنی او معتقد و مومن است که روزی عشق همه ی ماجرا خواهد بود :

من
به سیطره ی عشق آدمیزاد
در جهان تهی
مومنم.


شعر را تنها از بعد محتوا بررسی کردم و خوب اینکه چقدر به توفیق پرداخت این محتوا و میزان تسلط و تبحر شاعر در به خط کردن کلمات، نمره می دهم، بحثی دیگر است. ( چون هرکسی که شعر را می خواند دستکم نمره ای و امتیازی برای آن متصور است حالا چه مثبت باشد و چه منفی )

اما یقین دارم که جنس احساس در این شعر ، کاملا مرغوب و خواستنی ست.


مانا