❓«چرا» گم کرده‌ام 🤐

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و عرض ادب

تقریبا می توان گفت در تمام اشعار کلاسیک استیلای وزن بر مفهوم و زبان کم و بیش دیده می شود. شاعر پذیرفته در این داد و ستد چیزی را داده تا بهایی را به دست آورد. کنکاش میان واژگان برای رسیدن به ایصال و زیبایی (فصاحت و بلاغت) و ایجاد موسیقایی (لفظی، درونی، کناری، بیرونی) رسالت شاعر است. این کنکاش که تلفیق جوشش و کوشش شاعر است مورد توجه و بحث منتقدان قرار می گیرد تا بتواند چراغی برای آیندگان به ارمغان آورد. توجه به محتوا و رسالت های ذاتی شاعر از جمله آزادی، شجاعت، دغدغه مندی، صداقت، وفادارای، اخلاق، انسان دوستی و غیره نیز در کنار نقد فنی رسالت منتقد محسوب می شود.

با توجه به وزن که فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن هست (رمل مثمن محذوف) برای جور کردن وزن شاعر نیاز بیشتری به واژگان تک هجایی چون «من» و «یک» در شعر احساس می کند که سیطره ی وزن را به رخ می کشد. همچنین حذف رای مفعولی، به ویژه آنکه رای مفعولی نشانه ی معرفه است و حذف آن حالت نکره و ناشناس بودن مفعول را تداعی می کند. و نیز جا به جایی گاه و بی گاه ارکان دستوری که از دیگر نشانه های سیطره وزن می باشد.

در بیت اول شاعر بیان می دارد که یک «چرا» گم کرده است. اگرچه «چرا» درون گیومه قرار گرفته اما از آنجا که بعد شنوایی شعر مهم است از فصاحت بیت کاسته چرا که گم شدن معمولاً برای اشیاء به کار می رود که عینی است، در حالی که شاعر به سمت انتزاع رفته است.
همچنین چرا اگر از مصدر چریدن باشد ایهام جالبی ساخته، افزون بر آنکه در ترکیب «زمین شب نشینان» تناسبی هم با واژه ی زمین برقرار کرده است.

واژگان «من» و «یک» و حذف رای مفعولی در بیت نخستین شعر رویت می شود که از فصاحت و زیبایی شعر کاسته است.

در بیت دوم نیز واژه ی «یک» و حذف رای مفعولی را داریم. و در جمله «یک ناسزا هستم به صبح» قید «به صبح» با حرف اضافه ی «به»، استیلای وزن بر زبان بلکه نارسایی و نادرستی زبان را داریم.

در بیت سوم «زخم چرکینِ روزگارم» به ضرورت وزن کسره نباید تلفظ شود.

شعر تن دادن به ستم را مطرح می کند و دلیل آن را گم کردن ارز‌ش و بهای انسان و انسانیت و خداشناسی می داند لذا از منظر محتوا اجتماعی و دینی است و شاعر رسالت شرف و غیرت و انسانیت و دغدغه مندی دارد.

شعر از تصاویر و ترکیب های زیبا مملوء است از جمله زندانیِ مرگ بودن حنجره و گم کردن صدا و هجا، تلّ ترس، گور جفا، دامِ سکوت، زخم چرکین روزگار، روشن بودن شمع اعتراض در مسیر باد و غیره

همچنین شعر از تناسب واژگانی، جناس، واج آرایی و غیره بهره برده است. قوافی و وزن شعر بدون اشکال است و دارای ردیف می باشد. به عبارت دیگر موسیقایی بیرونی، کناری، درونی و لفظی شعر خوب است.

به همین اندازه فکر می کنم کافی باشد و اشارات روشن به نقاط قوت و منفی اثر شده باشد. برای همه شما آرزوی موفقیت و برای شاعر گرامی مان بهترین ها را آرزو دارم.

تابنده باشید به مهر