سکوت

به نام او، که سرودن آموخت!

درودها استاد استکی بزرگوار

سپاس از اشتراک افراغ‌اندیشه‌ی ناب و پرمحتوایتان

درود بر همراهان سایت ادبی شعر ناب!

با توجّه به این‌که در این سایت ادبی، شاهد افراغ اندیشه‌های باشکوه و ارزشمند مدیر موسس سایت، سید حاج فکری احمدی‌زاده ارجمند و نیز اشعار نابِ ناب‌ترین مدیر افتخاری آن، استاد استکی بزرگوار هستیم، حس می‌کنم که به رسم ادب و احترام، خالی از لطف نباشد که دیگر بار، برخی از ویژگی‌های این نوع سرایش را با هم مرور کنیم.

برخی از ویژگی‌های افراغ اندیشه:

۱_ روشی است از نگارشِ اندیشه و احساسِ آنی که تابع هیچ قانون و قالبی نیست.

۲_ شاعر هر آنچه را که به آن می‌اندیشد، می‌نویسد.

۳_ اشعار به دور از غلو سروده می‌شوند.

۴_ سرایشی است صادقانه که در آن بی‌پروایی و صداقتِ آنی در لحظات فکر و احساس انسان، بر ورق جاری می‌شود.

۵_ نوعی بداهه‌سرایی است بر اساس احساس و اندیشه‌ی آنی؛ امّا، واقعی.‌

توضیح این‌که:
معمولا وقتی از یکی مطلبی را می‌پرسید و ناخوداگاه و بدون فکر، سریع پاسخ می‌دهد، آن چیزی را بیان می‌کند که در پنهانِ خودش نهفته دارد. در سرایش افراغ اندیشه نیز دقیقا همین حالت؛ از نوع شاعرانه و احساسی‌اش اتّفاق می‌افتد.
البته احساسِ آنی هر انسان، ریشه در سرشت او دارد. هرچه درون انسان، آیینه‌سان‌تر باشد، سرایش‌ها و نیز سخن‌های آنی او، زلال‌تر و دل‌نشین‌تر خواهد بود.

در پست وبلاگی که در آبان‌ماه ۹۹ در سایت به اشتراک گذاشته شد، برخی از کاربران محترم دیدگاه‌هایی را پیرامون افراغ اندیشه بیان نمودند؛ ذیلا فشرده‌ای از آن، آورده می‌شود:

۱_ استاد استکی:
افراغ اندیشه، عنصر خیال را به اوج می‌رساند و شعاع تفکر شاعر را تا قلب و روح مخاطب می‌گستراند.
جای آن دارد که شعرای سایت؛ مخصوصا، جوان‌ها، افراغ اندیشه بسرایند و دامنه تفکر والای خود و مخاطبین را گسترش دهند.


۲_ استاد استکی:
اندیشه‌ی حاکم بر هر سروده، بهترین معیار جهت برآورد اثر بخشی آن است و افراغ اندیشه به‌خوبی این کار مهم را انجام می‌دهد.


۳_ بانو سیده لاله رحیم زاده:

افراغ اندیشه می‌تواند جرقه‌های کوتاه کلام معنادار باشد با مضمون و عمق عشق، مسایل اجتماعی، زن، تمایلات و خواسته‌های قلبی، رویاها، و احساسات و عواطف انسانی و...
این اندیشه‌ها بسیار دلی هست و لحظه‌ای.
به نظرم به گونه‌ای که حتی به ویرایش بعدی نیاز ندارد.
لطیف و دل‌ربا و ملایم و گاه هم تند و تیز و برنده.
امّا نکته‌ی اصلی این نوع سرایش مهارت و کار بلدی می‌خواهد؛ طوری که بتوان از چند واژه مفهوم اصلی را دریافت.


۴_ استاد استکی:
هر سروده‌ای مشخصاتی دارد؛ مثلا در یکی آهنگ و در دیگری احساس و گاهی هم آرایه‌های ادبی بسیار باعث شاخص شدن سروده‌ای می‌شوند. هنگامی که تفکر و اندیشه حاکم بر شعری، بر سایر جنبه‌ها غلبه داشته باشد، افراغ اندیشه متولد می‌شود.

۵_ جناب مهرداد مانا:
با هیچ نوع شعری مشکل ندارم... این سبک هم قطعا حرفهایی برای گفتن دارد . مثلا بندهای چهارده و نه که بیشتر دوستشان داشتم. تنها مشکلم با این سبک، فقط نام آن است که من نمی‌پسندم و با سلیقه‌ام جور نیست.

۶_ جناب مهدی محمدی:
افراغ اندیشه یک قالب شعری نیست؛ یک سبک شعری است که با مشاهده‌ی پدیده‌ها برداشت عینی شفاهی ارائه می‌دهد.
مانند هر شعر دیگری، کیفیت شعر در عمق معنا، کشف و نگاه نو و شاعرانگی اثر می‌باشد...
یک نکته‌ی دیگر: این سبک شعری، قالب گریز هست و شاعر خودش را از هر قید و بندی آزاد می‌کند.
به نظر می‌رسد استاد حاج احمدی‌زاده عزیز در نظر دارند این شعر، خودش مبین خودش باشد. برای همین ما کمتر در مورد ویژگی‌های این سبک شعری می‌خوانیم و بیشتر این ویژگی‌ها را در نمونه اشعار این سبک مشاهده می‌کنیم.

۷_ جناب اصغر ناظمی، ذیل نقد افراغ اندیشه‌ی زیر:
«درسکوت
آرامشی ست
که در فریاد نیست»

اگر جدای از همه‌ی قضاوت و پیشداوری‌های معمول در درون خود خیره شده و به کاوش در خود بپردازیم به آرامشی بیکران دست می‌یابیم که آن سهم و حق ما از هستی‌ست و این نفس آرامش ماست که هنوز اغلب از آن بی‌خبریم و در جنجال و هیاهو و روزمرگی به دنبال آن می‌گردیم.

۸_ سحر غزانی:
خیلی سبک جالبیه؛ انگار هیچ چیز مانع احساساتت توی این سبک نمیشه و این برای یک شاعر خیلی قشنگه.

۹_ جناب شریفیان:
(با توجه به بیان معانی واژه‌ی «افراغ»، که استاد احمدی‌زاده بیان کردند): بیشتر موافقم که ای‌کاش به‌جای «افراغ»، که به فرموده‌ی سید گرامی معناهای متفاوت دارد، فروغ اندیشه را انتخاب می‌کردند که ریشه در نور دارد.

۱۰_ زهرا حکیمی بافقی:
با توجّه به معانی «افراغ»، که جناب احمدی‌زاده زحمت ارسالش را کشیدند، حس می‌کنم ترکیبِ «افراغِ اندیشه»، استعاره‌ی مکنیه باشد.
اندیشه به آبی تشبیه شده که تراوش دارد؛ می‌ریزد.
در هر صورت «افراغِ اندیشه»، ترکیب معناسازی است؛ همانگونه که اشعار افراغ اندیشه‌ای چنین ویژگی را دارند.
چه زیباست که «افراغ»، به معنی ریختن طلا و نقره‌ی آب شده در قالب نیز هست و چه طلایی ناب‌تر از اندیشه‌ی انسان که از حس مکنونش می‌تراود، می‌تواند باشد؟

۱۱_ جناب رحیم نیکوفر:
واقعا تک تک اشعار فوق العاده زیبا هستند؛ حالا به هر سبکی که نامگذاری شده باشند. البته استاد سبکشان را هم خیلی هوشمندانه انتخاب کرده‌اند.
🍃🌺🍃
نمونه‌هایی از افراغ اندیشه‌‌های جناب احمدی‌زاده (ملحق):

۱
دردی که در سکوت است در فریاد نیست.
…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*
۲
پرده از راز پنجره این روزها باخبر نیست.
…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*
۳
هیس سکوتم از هوش رفت!
…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*
۴
درد که تو باشی
همه چیز شیرین است
و من،
فرهادش...
…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*
۵
خدا به خیر کرد
شهر ما کوچه‌‌ای به نام لیلا داشت
ورنه مجنون،
تمام شهر را ویران می‌کرد.
…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*
۶
طلایی‌ترین
انفجار قرن سکوت بود
وقتی که ــــ
لب‌های سُرخت
با لرزش مرا می‌خواند.
…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*…*



چشمه‌ی ذوقتان جوشان
شاعرانه‌هایتان ماندگار، به هر قالبی که باشد!

درود جناب حسنلو شاعر هنر مند فرهیخته
با کسب اجازه از محضر استاد احمدی زاده عزیز و گرامی
مدیر مدبر و خدوم سایت وزین شعر ناب
از اینکه دلسروده کمترین را قابل دانستید و وقت گران بهای خود را صرف آن نمودید تشکری دوباره دارم
نقدتان بسیار بجا و نافذ است و از خوانش آن بهره بردم
و به منظور سپاسگزاری از حضرتعالی چند خطی تقدیم میکنم:
1- همانگونه که مستحضرید در این دنیای وانفسا همه امور دچار تغییر و تحول شده اند
از جمله تعریف شعر
ولی استاد حکیم عزیز چندی پیش تعریفی را ارایه نمودند که بسیار پسندیده بود و بر اساس آن شعر باید خیال انگیز و آهنگین باشد
در این میان بسیاری از قالب ها ی شعری خیال انگیز بوده ولی آهنگشان درونی است مثل سپید یا افراغ اندیشه و غیره
دلسروده کمترین نیز خیال انگیز بوده و آهنگ درونی موثری دارد
منتها پرتو خیال آن از دهه پنجاه شروع شده و به چند روز پیش ختم میشود( 700 ارابه 206)
بطور سربسته بگویم در دهه پنجاه همه امور در جهت رهایی از ربا، نزول، بینوایی مالی و غیره از این قبیل بود که در اینجا کنایه اش کوخ نشینی است
ولی در حال حاضر خبر ها از بانک و بانک داری، بورس و بورس بازی،دلار و صرافی،چاپ پول(بسیار بد تر و گناه آلوده تر از رباست) ، کاخ نشینی ویلایی،کارآفرینی های کلان و غیره از این قبیل است
و خبری از عدالت اجتماعی در رسانه ها و سیاست ها نه به چشم میخورد و نه به گوش می رسد
و این یکی از معانی یا آهنگ های درونی دلسروده است
2- گفته میشود که عنصر خیال به کمک آرایه ها از طریق تصویر سازی و غیره حاصل میشود
در افراغ اندیشه که قالب نوین و مترقی است
عنصر خیال علاوه بر آرایه ها
بیشتر در اثر جملات یا لخت ها بوجود می آیند
یعنی این جملات هستند که خیال انگیزند و معانی درونی را می رسانند
و گاهی کل دلسروده افراغ اندیشه خیال انگیز بود و معانی مختلفی را به مخاطب تقدیم میکند
که هر کس بر اساس وسع خود به یکی از معانی آن دست می یابد
3- دلسروده حاضر نیز معانی پنهان متفاتی دارد
که ساده ترین آن را دوستان "صراحت در اعتراض به وضع موجود اقتصادی نامیده اند"
ولی بسیار عمیق تر است
از حضرتعالی و سایر دوستان از صمیم قلب تشکر میکنم
همگی تندرست و خرم باشید

جناب استکی عزیز و همه نابیون سلام عرض می کنم
شعر واقعا کلی بگم
زیبا بود و دغدغه مند و مبارک جناب ملحق باشذ
و اما
و به نظرم این دغدغه، جدا از ارزشش شعر از زیبایی می اندازه حداقل زیبایی کار کم می کنه
یه جور دیگه بگم بیشتر راوی دغدغه بیان دل مشغولیش داره و اولویتش هم بیان اون و به همین خاطر زیبایی کار یا شعریت اثر در مرتبه دوم است
روای بیان مشکلات مسله اولش و خوب....
، درستر این هست که (البته این فقط برای همه این پیامم هست تنها نظرات من و بسا اشتباه )، که رسالت یک شعر بیان زیبایی و به نوعی به چالش کشیدن احساسات مخاطب و درگیر کردن اون حس پاک و دوست داشتنی آدمی ،همون حسی که هروقت سراغش میاد سریع میره سمت یه دفتر شعری یه موسیقی .یه پارکی یه جایی ...
همین امر باعث میشه تاثیر و محبوبیت شعر بیشتر بشه
یه شعر خوب حتی دو سه سطری تاثیر و ماندگاری در بر ذهن وقلب مخاطب بیشتر داره تا
از یه مقاله علمی و دقیق که برای بیان موضوعش
که برای هر جمله اش حتی فکت میاره وتحقیق و پژوهش و زحمت داره و همین هم قاعدتا تاثیر گذاریش بیشتر می کنه برای یه جامعه هدف کوچک و مشخص و فقط برای زمان بخصوصی مثال شاید دو ماه بعد هیچ... البته استثناهای...
هرچند مقایسه این هر دو همه جا درست نیست
غرض اینه بیان مسایل و معضلات اجتماعی بسیار خوب علی الخصوص در شعر به همون دلایل تاثیر گذاریش که گفته شد بیشتر نباشه کمتر هم نیست
اما نه مثل متن یه مقاله که اتفاقا یه مقاله خوب هم جاهایی ایجار و کلی گویی و تشبیه و حتی واج اوایی جناس هم داره برا اینکه کار در مجموع موفق بشه. خوب سمت زیبا نوشتن میان
اما مسله شعر....
اتفاقن یک شروع محکم و و مقدمه و خود بدنه قوی با یک پایان بندی عالی و خوب لازمه هر شعر است
همیناست و برای هر کدام لازم و ضروری
شعر در درجه اول و از نظر اهمیت به زیبایی شناسی (کار بستگی داره و تنها نکته این نقد هم گفتن همین جمله است.)
توجه میکنه و اصل خوب یا بد و ضعیف بودن یه شعر عیارش را همین ها مشخص می کنه
که آنهم همه در زبان اتفاق می افته عرض خواهد شد و به همین خاطر همه بزرگان هر کدام که از شعر یه تعریف ارایه دادن مثل دکتر کدکنی (گره خوردگی عاطفه وخیال در زبان)
/نوشتن برای شاعر به معنای از بین بردن دیوار نازکی است که در پس آن چیزی تغییر ناپذیر («شعر») در تاریکی پنهان است./از میلان کوندا بود خوب این هم بزارید یه علاقه شخصی.
یا براهنی: شعر را اتفاقی در زبان میدونه و.. مسله زبان را بخش مهم و ضروری شعر .
در هر اصول و مکتب چه در قالبهای کلاسیک و سنتی
چه نو در هر طیفی از سپید و موج نو ، ناب، فرا سپید گفتار و همین افراغ اندیشه که واقعن اسم زیبایی هم داره و نمونه های خوب جناب ملحق و شعر خوب استاد استکی را خوندیم و دیگر دوستان که موفق باشند که بهانه ای شد چند سطری هم...همین مورد در درجه اهمیت
مسله زیبایی شناسی که یک متن شعری نسب به متون مشابه مشخص و متفاوت می کنه
و همه میدانیم از هنجار گریزی بگیر تا غریبه سازی یا آشنا زدایی و برجسته سازی یکی از مشخصه های شعر امروز و یا از مشخصه های اصلی شعر سپید از موسیقی درونی ، بیرونی کناری و... تا موسیقی معنوی که زیبایی شعر و موسیقی لفظی شعر
و شاید مهترین اصل در شعر آفریش کار برا اساس زیبایی شناسی که دوباره من یاد آوری می کنم حتی اگر مثلن بگن تعهدی نداره یا این شعر مثال هیچ احترامی مثال به...
یا به فلان آموزه یا سنت بی اعتنا بوده البته نظر من هیچ ایرادی نداره به شرطی که اون احساس را در مخاطب زنده کنه اینکه دست مخاطب بگیر با خودش برای لحظاتی ببره به جایی که حال دلش خوب بشه حال با گریه یا خنده ببره یه جایی که
مکث کنه با خودش بگه (ای بابا همون که هر روز جلو چشمم بود و هزاران مثال و مورد دیگر)
شعر بقول استاد برآهنی اتفاقی که در زبان می افته
و ما و همه دوستان برای خلق یه شعر خوب تنها همین زبان داریم صورت مسله روشن دوری از زبان نرم و معیارشکستن هنجار حتی در جاهایی شکستن نحو زبان اگر برای ارایه موردی یهتر و زیباتر باشه،
برجسته سازی، آشنا زدایی و.....
و مهتر از همه شناختن فرم برخلاف شعر کلاسیک که یک فرم و ساختار مثلن در غزل داریم در سپید این طور نیست برای هر شعری یه فرم داریم یه لحن نه حتی بر ا هر سطر می توانیم، این همه تنوع است شعر از همسایگی دوتا کلمه شروع میشه که ممکن خوشبخت باشی همون یه کشف و شهود باشه برات .
واقعا گفتنی ها زیاد امیدوارم دوستان دیگر ادامه بدن
و د،ر آخر از پدر شعر سپید چند سطر نیاورم ناسپاسی

. ... اه اگر آزادی سرودی می خواند
کوچک
همچون گلوگاه پرنده ای
هیج کجا دیوار فرو ریخته برجای نمی ماند !
. ..
نظرم فقط چند جمله نسبت به کار اقای استکی بود که باز در ادامه بصورت کلی....زیاد شد از همتون ممنون
امیدوارم
حداقل مطالبی که بیان شد به درد دوستان بخوره
و تقدیم به همه نابیون عزیز،