انسان بمان.....

چقدر این روایت منسجم است!!!
باورم این است که ده بیت از ده جهت همچون تیر از کمان شاعر شلیک شده تا خمگی در نهایت دقت و صلابت به سیبل ِ دو بیت پایانی برخورد کند!
آیا هدف شاعر محقق شده است.به غایت و نهایت محقق شده .بهتر از این نمیشود.تمامی ده تیر رها شده از کمان به مرکز هدف اصابت کرده و باعث حیرت منِ مخاطب شده است!
در لحظه ی خواندن شعر فقط به این فکر میکردم که نقطه ی عطف ماجرا در شعر ( راجی ) کجا میتواند باشد.او ما را با خود همراه کرده ،تشنه و تشنه تر میکند برای چه؟ آیا در نهایت ما را به لب چشمه میبرد یا در این برهوتی که برای ما ساخته و پرداخته رها میکند به امان خدا؟!
خوشبختانه ایمان اسماعیلی انسان دل رحمیست!🌺
ما را از برزخی که ساخت به بهشتی زیبا برد🙏
با وجود اینکه قبلا گفته بودم از ارائه ی راه حل در شعر چندان خوشم نمی آید ولی در هر قاعده ی کلی قطعا استثنایی هم وجود دارد،و این یکی از استثناعات است.
هنر دوم شاعر به گمانم استفاده از عبارات و ترکیباتی در هر بیت است که با وجود هم راستا بودن در معنا به هیچ وجه حشو به حساب نمی آیند مثل (بحث های بی ثمر و حرف های مفت) و یا ( کلک/ فتنه/ادا) که در یک راستا هستند منتها دقیقا مترادف هم نیستند و این از تبحر شاعر در واژه گزینی نشات میگیرد.
قطعا وجود نقشه ی راه( آیه ای که شاعر در نهایت به آن اشاره کرد) در انسجام و پرداخت بهینه ی این روایت کمک کرده است و منجر به خلق این شعر زیبا شده.
وجود ترکیباتی همچون ( خورده سر) در این شعر برایم بسیار قابل توجه بود و اشاره به یکی از معضلات کنونی جوامع( فرافکنی) که این هم نشانه هوش و احاطه شاعر به مسائل اجتماعیست👏
دیدن ِ قافیه ی (دیده و ندیده) که در واقع تکراری حساب میشود را به راحتی بنده نیز ندیده میگیرم!!
شاعر ۱۲ بیت حرف زیبا زده.اوج بی انصافی من است که به این قافیه به عنوان ایراد اشاره کنم ،فقط اشاره کردم که منتقد بعدی به آن نپردازد😁
وجود کلمه ( سطوح) جمع سطح به دلیل ( هر) که قبلش آمده به نظر بنده میتواند جای بحث داشته باشد.اگر به جای ( هر ) مثلا داشتیم( تمامی) یا ( همه) بنظرم ایراد تالیفی رفع میشد که خوب در این صورت وزن دچار اشکال میشود ولی میتوان این مصرع را به گونه ای دیگر باز نویسی کرد.
درود بر شما و ایمان اسماعیلی عزیز🌺🌺

سلام بر ایمان عزیزم
برادر شاعر با ذوق و با اخلاقم

غزل زیبایت را خواندم و بااجازه چند سطری خط خطی میکنم

ترفندی که در این غزل به کار بردی بسیار زیبا و تامل برانگیز است .
ردیف کردن داده ها پشت سر هم مثل خط به خط برنامه نویسی و در آخر نتیجه را گرفتن

این امر حتی در کلام خداوند هم اتفاق افتاده

در سوره مبارکه شمس



بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿۱﴾

آنگاه كه خورشيد به هم درپيچد (۱)

وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ﴿۲﴾

و آنگه كه ستارگان همى‏ تيره شوند (۲)

وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿۳﴾

و آنگاه كه كوهها به رفتار آيند (۳)

وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ﴿۴﴾

وقتى شتران ماده وانهاده شوند (۴)

وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ﴿۵﴾

و آنگه كه وحوش را همى‏ گرد آرند (۵)

وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ﴿۶﴾

درياها آنگه كه جوشان گردند (۶)

وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ﴿۷﴾

و آنگاه كه جانها به هم درپيوندند (۷)

وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ ﴿۸﴾

پرسند چو زان دخترك زنده به‏ گور (۸)

بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ ﴿۹﴾

به كدامين گناه كشته شده است (۹)

خداوند متعال هم از این قاعده استفاده کرده و پس از آوردن قول های مکرر به نتیجه اشاره کرده است

در برخی فیلم ها در سکانس های مختلف نیز از این قاعده و اسلوب استفاده می‌شود

اما نقد محتوا و تصاویر و ساختار


تمامی قوافی درست است به جز عقیده در مصرع اخر





قافیه های تو عبارتند از

برید، دید، شنید، خمید، ندید، رسید، گزید، تنید، خرید،
کشید، شنید، درید، که همه ی اینها در حکم قافیه با صرف فعل ماضی نقلی برای دوم شخص مفرد به کار رفته است

بن ماضی + ه + فعل کمکی ای

اما در عقیده ای اصلا این امر وجود ندارد و قافیه ی تو را به خطر انداخته است
انسان بمان که نور خدا در وجود توست
در هر سطوح بینش و عقل و عقیده ای


در بیت

از بحث های بی ثمر و حرف های مفت
دندان به لب گرفتی و آن را گَزیده ای

به نظر من آن را کمی اضافه گویی است و میشد به جای
آن را هردم نوشت که اضافه گویی هم نشود


از بحث های بی ثمر و حرف های مفت
دندان به لب گرفتی و هردم گَزیده ای


و در آخر از اشتراک گذاری این اثر زیبا تشکر میکنم و
از خوانشش لذت بردم

ارادتمند
سید هادی محمدی

سلام و درود


زیبا سرودید



ان شاء الله که در جایگاه ِ عمل ، انسان بودن را که در کتابها و

افسانه ها و یادداشت ها و اشعار ، همچنان سرگردان است به

چشمِ خویشتن ببینیم که به قول معروف: جانمان می رود از

برای این آرزوی قرون تاب . الهی آمین.


دو نکته به نظرم می رسد که :

- در ساختارِ آخرین مصراع از شعرِ دلنشین تان ؛ اینکه(عقیده)

را - درحالت معمول - چون نمی توان همانند قوافی قبلی تان

(عقید) خواند و تجزیه نمود ؛ لذا در جای قافیه صحیح نیست

و به جای آن اگر ( پدید+ ه + ای = پدیده ای ) بنویسید ؛ هم

به جهت کاربرد قافیه و هم به سببِ وسعِ معناپروریِ ادبی ؛ به

نظرم نیک می آید .



- و دیگر اینکه معمولاً ادات ( هر ) با واژه ی مفردمیآید که در

اینجا شما با جمعِ مُکسّرِ واژه ی سطح (سطوح ) آورده اید که

به جایش می شود (توان ) نوشت :


( با هر توان ز بینش و عقل و پدیده ای )



سلامت باشید و سرافراز

سلام و عرض ادب خدمت تمامی عزیزان
بدوا عرض کنم هدفم از این نقد صرفا برای مشارکت و اعلام موضع است و قصد ایجاد حاشیه ندارم که امروز به اندازه ی کافی حاشیه داشته ام🙏
اول زبان اختراع شده یا دستور زبان؟
اول شعر توسط ذوق و استعداد بشر کشف و اختراع شده یا قوانین شعر؟
اول زبان و شعر اختراع شده اند و بعد اندیشمندان حوزه زبان شناسی و شعر شناسی دستور زبان و قوانین شعر را استخراج و مکتوب کردند و سر و سامان دادند.
اول ماشین اختراع شد و بعد قوانین رانندگی.
اول اصوات کشف شدند اول ساز اختراع شد و بعد اندیشمندان حوزه ی موسیقی فواصل مطبوع را مکتوب کردند و گام و دستگاه بوجود آمد که هنوز هم که هنوز است به گوش یک آلمانی ربع پرده ی تار ایرانی عجیب و غریب است و به گوش یک ایرانی فواصل پنتا تونیک موسیقی غربی عجیب اند و نا آشنا!
آخرین استدلال.
اول پیامبران مبعوث میشدند و بعد قوانین الهی فراخور زمان و اتفاقات مکانی یکی یکی به صورت وحی بر آنها نازل و ابلاغ میشد.
چه نتیجه ای میخواهم بگیرم؟!
قوانین مکتوب در شعر عرب و فارس برگرفته از حالات غالب و عمومی ای بوده اند که اول شاعران از آنها استفاده میکردند و بعد اندیشمندان حوزه شعر آنها را پیراستند و شسته رفته کردند و آنها که از همه مطبوع تر و گوش نواز تر بودند را به عنوان قانون عرضه کردند.که همگی هم قابل احترام و قابل رعایتند منتها....
آیا در قوانین ضعف تالیف وجود ندارد؟
آیا همه ی قوانین بشری کاملند و بی نقص؟
آیا قوانین مکتوب بشر نیاز به ویرایش و به روز شدن ندارند؟
اصلا مرز وفاداری به قانون تا کجاست؟!
بانوی گرامی و ارجمند اشاره به جایز الخطا بودن حافظ و سعدی کردند .آیا وقتی حافظ و سعدی جایز الخطا هستند آنکه قوانین شعری را مکتوب کرده جایزالخطا نیست؟
آیا وجود این قانون گریزی های گاه گاهی توسط یکی از باهوش ترین و مسلط ترین هنرمندان ایران زمین استاد سخن سعدی خود نوعی دهن کجی ِ زیرکانه به قوانین نبوده؟یا در اشعار حافظ به همچنین؟ یا در اشعار مولانا

نکته دوم
زبان فارسی و عربی طی ۱۴۰۰ سال مثل مواد یک کیک با هم مخلوط شده ،کیک در فر رفته و پخته شده است و اکنون پیش روی ماست!
عده ای ایستاده اند و میگویند تخم مرغش مال عرب بود و آردش مال پارس. وانیلش ایرانی بود و شکرش عربی،بیایید اینها را از هم جدا کنیم!!
میتوانیم؟!
این را پیرو بحث " استادان" و "اساتید" نوشتم و خدا میداند قصدم حاشیه سازی نیست بلکه نگاه از زاویه ای دیگر به ماجراست.ایرانیان ۱۴۰۰ سال است به غیر زبان مادریشان با خدا راز و نیاز میکنند ،حال گاهی به کلمه ای ترکیبی از عرب و فارس میرسیم و نوع نگاهمان به مساله ۱۸۰ درجه تغییر میکند!

همه خوب میدانیم مخاطب با شعر قهر کرده.در این اوضاع اشعاری را که مخاطب روی خوش به آنها نشان میدهد را حمایت کنیم به امید اعتلای فرهنگ شعر خوانی.
و حرف آخر
به نظرم امروز زمان آن رسیده که تکمیل نظری در حوزه شعر و قوانین شعری توسط فیلسوفان و اندیشمندان شعر فارسی انجام پذیرد که قوانین این حوزه بیش از آن که چراغ راه باشد تبدیل به موضوع بحث های چند لایه شده است.
با نهایت احترام خدمت همه اعضا و مدیران گرامی🌺

سلام و ادب و احترام بر اهالی شعر ناب
با کسب اجازه از محضر شریف اساتید بزرگوارم
بانو کوهواره و
هادی محمدی عزیز
میخواهم سوالی مطرح کنم
که پاسخش قطعا بر دانسته های مان می افزاید

قوافی این غزل جناب حافظ را ملاحظه کنید

بشنو این نکته که خود را ز غم آزاده کنی
خون خوری گر طلب روزی ننهاده کنی

آخرالامر گل کوزه گران خواهی شد
حالیا فکر سبو کن که پر از باده کنی

گر از آن آدمیانی که بهشتت هوس است
عیش با آدمی ای چند پری زاده کنی

تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی

اجرها باشدت ای خسرو شیرین دهنان
گر نگاهی سوی فرهاد دل افتاده کنی

خاطرت کی رقم فیض پذیرد هیهات
مگر از نقش پراگنده ورق ساده کنی

کار خود گر به کرم بازگذاری #حافظ
ای بسا عیش که با بخت خداداده کنی

ای صبا بندگی خواجه جلال الدین کن
که جهان پرسمن و سوسن آزاده کنی


قافیه هامون به ترتیب:
آزاده = (آزاد + ه)
ننهاده = (ننهاد + ه)
باده = باده
پری زاده = (پریزاد + ه)
آماده = آماده
افتاده = (افتاد + ه)
ساده = ساده
خداداده = (خداداد + ه)

هستند.
از آنجایی که نکته ی مهم در عروض و قوافی می گوید که( "ه" غیر ملفوظ ) از تقطیع خارج است.
و در این شعر حروف قبل از "ه" یکسان و همه دارای کسره هستند.
فکر نمیکنم که ایرادی بر قوافی شعر وارد گردد.

آیا قافیه هایی که بنده استفاده کردم فارق از این موضوع ست؟

اگر چنین باشد باید قوافی این غزل از جناب حافظ هم ایراد داشته باشه.

صمیمانه از اساتید میخواهم که نظر شریف شان را بیان کنند و ما را از دانش خود محروم نکنند.
به انتظار پاسخ اساتید می نشینیم
با احترام

سلام و عرض ادب و احترام ضمن تشکر از اساتید عزیزم
و دوستان بزرگوارم که قابل دانستند و نظر ارزشمندشان را نگاشتند
برآن شدم تا در این باب
مطالبی از اساتید بنامم بر این مطلب اضافه کنم.

استاد وحید سلیمی بنی

ایمان عزیز
طبق درخواستی که دستور داده بودی در مورد قوافی ای که به کار گرفته ای یادآوری قواعد قافیه را دوباره با هم بازخوانی می کنیم.
قافیه مورد استفاده شما به شکل مصال دریده ای
تشکیل شده از
درید + هاء غیرملفوظ + ای
- بخش آخر قافیه الحاقی ( ای ) در همه مصاریع تکرار شده است و صحت دارد
– هاء غیرملفوظ در تمامی قوافی ای که به کار برده اید موجود است ولی به عنوان حرف روی نمی توان آن را محاسبه کرد.
– حرف روی شما ( دال ) است که در تمامی قوافی به درستی رعایت شده است.
– حرف ماقبل روی ( کشیده یاء ) در همه قوافی با صحت کار گرفته شده.
از بابت صحت قافیه های شعرتان نگران نباشید و از لحاظ قواعد مشکلی ندارد.

استاد عبدالکریم الیکی

اشکالی ندارد
اولا که « ه» «های» غیره ملفوظ نیست که حذف بشه یا نشه.آن <ه> ، « ٍ» محسوب می شود.دوم؛«یی» ردف اصلی از واژگان .قافیه است.حرف روی دال.مثل، شنید، دید، برید، درید، پرید و...که با هم قافیه میشن، قافیه هاش درسته، چه اشکالی داره.اگر دالش ساکن بود نمی شد.از نظر معنای کلمه هم (عقید) که میشه پیمان.اعتقاد به دین و مذهب .نبایداونو با واژگان عربی اشتباه کرد.اگر اختلاف در «رّدف» داشته باشد اگر چه حرف آخر دال باشد خطاست، مثلا عماد و عمید،،، سعاد و سعیداما در عربی، مسعود و سعید را هم قافیه می کنند.

استاد ابراهیم حاج محمدی

‌عقیده ای قافیه اش صحیح است ،

ای جان مرا از غم و اندیشه خریده
جان را بستم در گل و گلزار کشیده
دیده که جهان از نظرش دور فتاده‌ست
نادیده بیاورده دگرباره، بدیده
جان را سبکی داده و ببریده ز اشغال
تا دررسد اندر هوس خویش جریده
جولاهه کی باشد که دهی سطنت او را؟!
پا در چه اندیشه و سودا بتنیده
آن کس که ز باغت خرد انگور، فشارد
شیرین بودش لاجرم ای دوست عقیده
آن روز که هر باغ بسوزد ز خزانها
باشند درختان تو از میوه خمیده
جان را زند آ، باغ صلاهای تعالوا
جان در تن پرخون پر از ریم، خزیده
چون گنج برآزین حدث ای جان و جهان گیر
در گوش کن این پند من، ای گوشه گزیده
پیسه رسنست این شب و این روز، حذر کن
کز پیسه رسن ترسد هر مار گزیده
این گردن ما زین رسن پیسهٔ ایام
کی گردد چون گردن احرار، رهیده؟
از بولهب و جفتی او، چونک ببریم
بینیم ز خود (حبل مسد) را سکلیده
بی‌فصل خزان گلشن ارواح شکفته
بی‌کام و دهان هر فرس روح چریده
افسار گسسته فرس، و رفته به صحرا
مرعا و قرو دیده و ازهار دمیده
ترجیع کنم تا که سر رشته بیابند
مستان همه از بهر چنین گنج، خرابند
باد آمد و با بید همی گوید: « هی هی،
این جنبش و این شورش و این رقص تو تا کی؟ »
می‌گوید آن بید، بدان باد: « ز خود پرس
ای برده مرا از سرو، ای داده مرا می
اندر تن من یک رگ، هشیار نماندست
ای رفته می عشق تو اندر رگ و در پی
از مردم هشیار بجو قصه و تاریخ
کین سابقه کی آمد، وان خاتمه تا کی »
آن ترک سلامم کند و گوید: « کیسن »
گویم که: « خمش کن که نه کی دانم و نی بی »
آن معتزلی پرسد، معدوم نه شیء است ؟
بیخود بر من شیی بود، و با خود لاشی
لب بر لب دلدار چو خواهی که نهی تو
از خویش تهی باش، بیاموز ازان نی
اندیشه مرا برد سحرگاه به باغی
باغی که برون نیست ز دنیا، و نه در وی
پرسیدم کای باغ عجایب تو چه باغی؟
گفت: « آنک نترسم ز زمستان و نه از دی »
نزدیکم و دورم ز تو چون ماه و چو خورشید
وین دور نماند چو کند راه،خدا طی
گیرم که نبینی به نظر چشمهٔ خورشید
نی گرمیت از شمس بدافسردگی از فی؟
هین دور شو از سردی و بفزای ز گرمی
تا صیف شود بهمنت و رشد شود غنی
خورشید نماید خبر بی‌دم و بی‌حرف
بربند لب از ابجد و از هوز و حطی


مولوی


در سروده ی حضرت مولانا می بینید که عقیده را با تنیده و جریده و بدیده و خریده و کشیده قافیه قرار داده است.

با احترلم

درود شاعر گرامی جناب راجی عزیز

دلنشین و ناب سروده اید

انسان بمان که نور خدا در وجود توست
در هر سطوح بینش و عقل و عقیده ای....

در بیت فوق اگر چه قافیه" عقیده " کمی بد چشمی می کند ولی در زبان خوب می چرخد و هارمونی را بهم نزده ولی از نظر مفهومی پیشنهادم برای مصرع دوم این است :

انسان بمان که نور خدا در وجود توست
با هر زبان و بینش و عقل و عقیده ای....

یا

با هر نشان و بینش و عقل و عقیده ای....

در بیت زیر هم قافیه دریده ای از زیبایی شعر کاسته :

دل را به یاد و نام خداوند زنده کن
حتی اگر وجود خودت را دریده ای

مثلا می شود گفت :

دل را به یاد و نام خداوند زنده کن
حاشا اگر امید خود از او بریده ای

مانا باشید

جناب راجی، برخلاف نظر دوستان... عقید همان پیمان یا عهد است.. تو بر کدام پیمان هستی بر کدام عقید؟ بر کدام عهدی هستی، بر کدام عقید؟ بر کدام عقیده هستی، پیمان یا عهدی هستی؟
پس عقیده که آورده ای صحیح است... ه آن را مجزا کن، عقید باقی میماند مثل گزید و فلان، قافیه دانستنش صحیح است.
شرط اصلی قافیه نامیدن واژگان، یکی از وزن است و دیگری رعایت روّی یا حروف اصلی قافیه... آیا عقیده بر وزن گزیده و غیره است، بله... آیا روّی عقیده مانند کشیده و بریده و گزیده است؟ بله
پس هیچ مشکلی ندارد.
گواهش ادله ایست یا شعریست از شعرای قدیم که شما جهت تشحیذِ اذهان آورده ای که کاملا صحیح است.
وارد بقیه ی موارد شعر شما نشدم فقط از حیث عقیده و عقید و درستی شان نظر دادم

موفق باشی