سایت شعرناب محیطی صمیمی و ادبی برای شاعران جوان و معاصر - نقد شعر- ویراستاری شعر - فروش شعر و ترانه اشعار خود را با هزاران شاعر به اشتراک بگذارید

منو کاربری



عضویت در شعرناب
درخواست رمز جدید

معرفی شاعران معاصر

انتشار ویژه ناب

♪♫ صدای شاعران ♪♫

پر نشاط ترین اشعار

حمایت از شعرناب

شعرناب

با قرار دادن کد زير در سايت و يا وبلاگ خود از شعر ناب حمايت نمایید.

کانال تلگرام شعرناب

تقویم روز

جمعه 11 آبان 1403
    29 ربيع الثاني 1446
      Friday 1 Nov 2024
        مقام معظم رهبری سید علی خامنه ای و انقلاب مردمی و جمهوری اسلامی ایران خط قرمز ماست. اری اینجا سایت ادبی شعرناب است مقدمتان گلباران..

        جمعه ۱۱ آبان

        پست های وبلاگ

        شعرناب
        آموزش بحرهای عروض در شعر ایرانی (جلسه اول)
        ارسال شده توسط

        مهدی محمدی

        در تاریخ : يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۰:۴۷
        موضوع: آزاد | تعداد بازدید : ۴۲۳ | نظرات : ۳۷

        بسم الله الرحمن الرحیم
         
        با سلام و عرض ادب خدمت فرهیختگان عزیز و ارجمندم
         
        خیلی ساده قصد دارم نحوه ی نامگذاری اوزان شعر ایرانی را و قواعد حاکم که به شکل گیری اوزان و زحافات شعر ایرانی شده است، آموزش دهم.
         
        البته اولین باری نیست که وزن را آموزش می دهم و تقریباً از زمانی که وزن را آموخته ام به انواع و اقسام مختلف هم در حال یادگیری بیشتر در این زمینه هستم و هم در حال آموزش دادن وزن.
         
        مطالب را سعی می کنم همانگونه که خودم آموخته ام و البته خیلی ساده تر و راحت تر آموزش دهم. امید که در حجم وسیع آموزش هایی که در حیطه ی وزن شعر ایرانی وجود دارد و کم و بیش موجبات سردرگمی، خستگی و دلزدگی شاعران و فرهیختگان عزیز و گرانقدر در این زمینه شده است، این آموزش راه روشن و امید تازه ای باشد برای آموختن در خصوص میراث بزرگانمان در زمینه شعر و ادبیات و فرهنگ ایرانی.
         
        این آموزش برای عزیزانی که از صفر می خواهند وزن را آموزش ببینند نمی تواند چندان موثر و مفید باشد و نیازمند تسلط حداقلی به وزن، قواعد تقطیع و آشنایی با اختیارات شاعرانه است. اما از آنجا که هدف آموزش است عزیزان می توانند هر سوالی راجع به وزن، تقطیع، اختیارات، زحافات و قواعد نامگذاری دارند مطرح کنند و بنده سعی خواهم کرد با پاسخ مبسوط تا رفع اشکال و یادگیری کامل در کنار عزیزان فرهیخته و ارجمندم باشم.
         
        این آموزش قطعاً خالی از اشکال نخواهد بود و از کلیه پیشنهادات و انتقادات و رهنمون های اساتید و عزیزان فرهیخته ام، استقبال خواهم کرد. امیدوارم دست یاری گرتان در این مسیر برای من که این آموزش ها را مطرح می کنم و عزیزانی که از این آموزش ها استفاده می کنند، چراغ هدایت و نور روشنی باشد.
         
        امیدوارم که این آموزش ها مفید واقع شود و در کنار آموزش و سرگرمی، اوقات مفرحی را تجربه کنید.
         
        ------------------
        آموزش جلسه اول
         
        تعریف وزن : وزن یک نوع توالی و تکرار است که در صداهای شعر در طول یک مصرع یا یک سطر بوجود می آید. این توالی و تکرار منتج به نظم و ایجاد آهنگ می شود و هنگام گوش دادن باعث لذت و ایجاد احساس مطبوع در مخاطب می شود. این توالی و تکرار به شیوه های مختلفی ممکن است و در زبان های مختلف با توجه به استعداد خاصی که هر زبانی دارد ایجاد می شود. برای مثال با توجه به اهمیت تکیه در زبان انگلیسی وزنی که تعریف می شود مبتنی بر تکیه ی واژگان است. در بعضی زبان ها بر مساوی بودن تعداد هجاها در هر مصرع اکتفا کرده اند که به آن وزن عددی می گویند. در بعضی دیگر زبان ها به زیری و بمی صداها توجه نشان داده اند و در بعضی دیگر از زبان ها به کوتاهی و بلندی هجاها. وزن عروض که وزن غالب در اشعار ایرانی و عربی است مبتنی بر کوتاهی و بلندی هجاها است که به آن وزن کمی می گویند. کمی بودن وزن اشاره به کمیت هجا و تقسیم هجا به کوتاهی و بلندی دارد و البته ما هجای کشیده نیز داریم که در وزن عروض با یک هجای بلند و یک هجای کوتاه معادل سازی می شود. بنابراین ما در وزن عروض به دنبال توالی و تکرار ناشی از هجاهای کوتاه و بلند هستیم و هر زمان که این توالی و تکرار در طول مصرع های یک شعر هدفمند رعایت شده باشد، آن شعر را موزون و منظم می دانیم. البته وزن در اشعار پسانیما به ویژه با تعریفی که رضا براهنی از شعر پست مدرن ارائه داد و کتاب ((خطاب به پروانه ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم؟)) شامل اشعار و مانیفست او از شعر پست مدرن و مفهوم مهم وابسته بودن شعر به نحوا اجرا که به عهده مخاطب گذاشته می شود، وزن در اشعار پسانیما می تواند تغییر کند ولو در طول یک مصراع که به تنوع موسیقایی و هنر منجر می شود. نمونه ی مشابهش را بخواهم مثال بزنم در موسیقی با توجه به اینکه هنر پیشرو محسوب می شود هنگامی که یک آکورد را اجرا می کنید آکورد بعدی تغییر پیدا می کند، این توالی آکوردها برای ما مهم هست که هارمونی به چه صورت است. مشخصاً در اشعار پسانیما در صورت وجود وزن با توجه به وابسته بودن شعر و موسیقی به اجرا توسط مخاطب، تداعی و توالی ارکان عروض در ذهن مخاطب برای ما بسیار مهم تلقی می شود. ما با هدف تنوع و تعالی بخشیدنِ موسیقی، وزن در طول یک مصرع یا یک سطر از شعر را تغییر می دهیم و برخلاف غالب های شعری گذشته که وزن در تمام شعر یکسان هست، موسیقی های متنوعی را خلق می کنیم. می دانیم که هر توالی آکوردی الزاماً مطبوع و خوش آیند نیست وگرنه بحثی به اسم هارمونی بی معنا می شد و همچنین می دانیم که امروزه از فواصل نامطبوع و صداهای ناخوشایند نیز در موسیقی استفاده می شود که در نمونه های اخیر موسیقی مانند متال و هوی متال و راک و حتی دیگر انواع موسیقی می توان دید و شنید. مشابهاً هر توالی از ارکان اوزان عروض الزاماً خوشایند و مطبوع نیست.
         
        تعریف بحر : به هر مجموعه از وزن های عروضی بحر گفته می شود. بحرهای عروضی در حقیقت تقسیم بندی وزن های عروضی است برای یادگیری بهتر آن ها. هر بحر از تکرار افاعیل ایجاد می شود و به دو نوع متفق الارکان(متحدالارکان) و مختلف الارکان تقسیم می شود. در بحرهای متفق الارکان، افاعیل عروضی که تکرار می شود یکسان است. برای مثال تکرار مفاعیلن. در بحرهای مختلف الارکان افاعیل ترکیب می شود و ترکیب افاعیل بحر را ایجاد می کنند برای مثال ((مفاعیلن فاعلاتن)) که ترکیب مفاعیلن و فاعلاتن هست.
         
        بحرهای متفق الارکان : به متفق الارکان متحد الارکان نیز می گویند. هفت بحر متفق الارکان داریم که عبارتند از : هزج ، رجز ، رمل ، وافر ، کامل ، متقارب ، متدارک
         
        بحرهای مختلف الارکان : همچنین دوازده بحر مختلف الارکان داریم که عبارتند از : طویل، مدید، بسیط، منسرح، مضارع، مقتضب، مجتث، سریع، جدید، قریب، خفیف، مشاکل،
         
        بحث این جلسه را همینجا به پایان می برم. ان شاء الله در جلسه آینده، خداوند توفیق عنایت نماید، بحث را با بحرهای متفق الارکان ادامه خواهیم دارد.

        ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری : | | | | |
        این پست با شماره ۱۳۲۵۸ در تاریخ يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۰:۴۷ در سایت شعر ناب ثبت گردید

        نقدها و نظرات
        شاهزاده خانوم
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۴:۲۹
        درود بر شما جناب محمدی استاد بزرگوار خندانک
        چه خوب که شروع به آموزش این بخش از اوزان کردید.. خندانک
        خیلی دوست داشتم در موردشون از پایه اطلاعات کسب کنم.. خندانک
        تا اینجای قصه توضیحات بسیار عالی بود.. خندانک خندانک
        سپاسگزاریم از زحمتی که کشیدید خندانک خندانک
        فقط یک پیشنهاد.. خندانک
        اینکه تصویر خودتان در پروفایل باشد.. تا پست بهتر دیده شود.. خندانک خندانک عذر می‌خواهم که دخالت کردم.. خندانک خندانک
        شاد باشید خندانک

        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۵
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۷
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۷
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۳۳
        موافقم باشماهزاده خانوم
        تصویرخودشان بهتراست باشد تاپست دیده شود ..
        خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۶:۰۷
        درودها شاهزاده خانوم خندانک

        متشکرم از لطف بیکرانتان خندانک

        قصد داشتم تصویر جلسات آموزشی همین باشه و فقط نوشته آبی رنگ که شماره جلسات را نوشتم تغییر بدهم. اما فکر می کنم پیشنهاد خوبی دادین، احتمالا در جلسات بعد همین کار را انجام دهیم. فقط یک پرسش اگر هیچ تصویری انتخاب نکنیم تصویر خودمان روی متن می آید درسته؟ یا حتما باید تصویر خودم را بارگذاری نمایم؟

        ممنونم تابنده باشید به مهر خندانک
        ارسال پاسخ
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۷:۲۴
        درودها بانو چشم. جلسات بعد با تصویر خودم منتشر می کنم. متشکرم به خاطر مشارکت در تصمیم گیری خندانک
        شاهزاده خانوم
        شاهزاده خانوم
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۸:۲۸
        درود مجدد استاد گرانقدر خندانک
        بلععع اگر هیچ تصویری انتخاب نکنید.. همین تصویر پروفایل خواهد بود.. خندانک
        ممنونم از اینکه پیشنهاد مرا قابل دانستید خندانک
        درود بااانو عجم مهربان خندانک
        سپاس از همراهی شما خندانک خندانک
        شاد باشند هر دو بزرگوار خندانک
        ارسال پاسخ
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۲ ۰۱:۲۵
        درود مجدد شاهزاده خانوم خندانک

        متشکرم از شما بانوی گرامی خندانک
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۶
        خندانک
        درودبرشما جناب محمدی عزیز خندانک
        ممنون ازشما که زحمت می کشید برای آموزش دوستان خندانک
        خسته نباشید خندانک
        خندانک خندانک خندانک
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۷
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        ارسال پاسخ
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۶:۰۲
        درود بانو عجم فرهیخته و مهربان خندانک

        سپاسگزارم بانو تابنده باشید به مهر خندانک
        عليرضا حكيم
        دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۲ ۰۸:۵۳
        درود
        و
        موفق باشید خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۲ ۱۳:۳۰
        درودها استاد حکیم عزیز و ارجمندم خندانک خندانک

        استاد جان اگر اشکالی در مطالب باشد متشکرم گوشزد نمایید

        سپاسگزار حضور گرانقدرتان هستم

        تابنده باشید به مهر و روشنی خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۳:۴۱
        درودبرشما مهدی جان عزیزم بسیار مطالبی مهمی را آموزش دادی عزیزدل وزن شعر بسیار مفید 👌👌👌👌👌👌
        منتظر جسله بعدی هم هستم عزیزدلم دوستتتتتتتتتتتتتتتدارم دوستتتتتتتتتتتتتتتدارم خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۵
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۷
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۶:۰۴
        درودها جواد جان عزیز خندانک

        سپاسگزارم از لطف بیکرانت دوست من

        دل به دل راه داره و ما نیز دوستدار شما هستیم

        تابنده باشی به مهر و مهربانی خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۷:۰۶
        فداتشم عزیزدل 🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۵:۲۷
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۲۹
        درودها جواد جان عزیز خندانک

        متشکرم به خاطر خوبی ها و مهربانی هایت خندانک
        ارسال پاسخ
        آذر مهتدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۷:۵۵
        درودجناب مهدی محمدی گرامی
        بسیار عالی
        سپاس از لطفتان با اشتراک این آموزش بجا
        خندانک خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۲۸
        درودها بانو مهتدی فرهیخته و ادیب خندانک

        متشکرم از حضور پرمهر و ادیب تان بانوی گرانقدر

        تابنده باشید به مهر خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۲۵
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۲۹
        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        رحیم فخوری
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۲۸
        درودها استاد جان
        بسی مفید و آموزنده است خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۲ ۰۱:۲۶
        درودها استاد فخوری مهربان و ارجمندم خندانک

        متشکرم به خاطر این همه مهربانی خندانک
        ارسال پاسخ
        رحیم فخوری
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۲۹
        با مهر و احترام
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۲ ۰۱:۲۷
        متشکرم به خاطر این همه مهربانی تان خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۱۹:۵۷
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        نرگس زند (آرامش)
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۲۰:۳۰
        درود بر استاد بزرگوار خندانک
        از زحمات جنابعالی کمال تشکر وقدر دانی را دارم خندانک
        امید است در پناه خداوند موفق ومؤید باشید خندانک
        بسیار مفید وآموزنده بود خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۴۰۲ ۰۱:۲۸
        درودها بانو زند فرهیخته و ارجمند خندانک

        سپاس بیکران از مهرتان

        تابنده باشید خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        يکشنبه ۲۷ فروردين ۱۴۰۲ ۲۰:۳۶
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        ابراهیم کریمی (ایبو)
        چهارشنبه ۳۰ فروردين ۱۴۰۲ ۲۱:۴۴
        خدا قوت
        درود بر آقای محمدی گرامی
        خندانک خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        سه شنبه ۷ شهريور ۱۴۰۲ ۰۷:۰۵
        درود و سپاس بیکران خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        فاطمه انصاری مراسخونی
        چهارشنبه ۲۸ تير ۱۴۰۲ ۲۲:۱۱
        سلام و درود
        تشکر از شما اموزشی مفید و روان خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        سه شنبه ۷ شهريور ۱۴۰۲ ۰۷:۰۵
        سلام متشکرم دلتان بهاری خندانک
        ارسال پاسخ
        تنها کابران عضو میتوانند نظر دهند.



        ارسال پیام خصوصی

        نقد و آموزش

        نظرات

        مشاعره

        کاربران اشتراک دار

        محل انتشار اشعار شاعران دارای اشتراک
        کلیه ی مطالب این سایت توسط کاربران ارسال می شود و انتشار در شعرناب مبنی بر تایید و یا رد مطالب از جانب مدیریت نیست .
        استفاده از مطالب به هر نحو با رضایت صاحب اثر و ذکر منبع بلامانع می باشد . تمام حقوق مادی و معنوی برای شعرناب محفوظ است.
        2