مرا خواهد کشت

عرض سلام و تبریک به شاعر گرامی سرکار خانم فرحناز راسخ بابت سرودن این شعر زیبا.دستمریزاد
از تیک نقد استفاده کردم صرفا به ۲ دلیل
۱.این شعر زیبا بیشتر دیده شود
۲. اساتید گرامی همچون جناب حاج محمدی جناب مولایی جناب حکیم و دیگر دوستان که گاها از گزینه ی نقد استفاده میکنند اگر تا کنون این غزل زیبا را ندیده اند متوجه آن بشوند و نقدی بر آن بنویسند
سپاس از سرکار خانم راسخ و اساتید گرامی🙏🌺

سلام .. باز هم مسیر طولانی خوابگاه و کارگاه و باز هم پر کردن این مسافت با شعر شیرین دوستان .... یکی از مصاریع را در ذهن شوتم تقطیع کردم و به فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن رسیدم ( رمل مثمن مخبون محذوف مشکوک )

چرا رمل ؟؟ چون اساس رکن آن بر فاعلاتن استوار است

چرا مثمن؟؟ چون هر بیت آن هشت تا رکن داره و مثمن یعنی هشت تایی

چرا مخبون ؟؟ چون هجای اول فاعلاتن که هجایی بلند است به هجای کوتاه تبدیل شده و فعلاتن بدست آمده

چرا محذوف ؟ چون رکن آخر مصرع را موش خورده و از آن فاعلن باقی مانده بود که خوشبختانه بنده رسیدم

چرا مشکوک ؟؟ همینجوری چپ چپ نگام نکنید خوب معلومه هر مصرعی که مانا بخواد وزنشو کشف کنه مشکوکه کلا . کدام بار درست تقطیع کردم که این بار دومم باشه ؟؟ والا ...

و فکر کنم این صفحه مناسب باشد تا برای دوستانی که چون مانا نوآموز هستند بحث زحافات را با هم مرور کنیم :

پیچیده ترین بخش عروض همین زحافات است . زحاف در لغت یعنی دور شدن از اصل . من در اینجا آنرا به معنی انشعاب میدانم . بحور شعر هرکدام چندین انشعاب دارند که به آنها زحاف میگویند .. اما زحافات هم هرکدام نامی دارند . که اگر شما بخواهید کامل یاد بگیرید چاره ای ندارید جز اینکه آنها را با تمرین و حوصله یاد بگیرید . اما از آنجا که اساس کار بنده اینست که شما فقط با مقدمات کار آشنا شوید و دلزدگی پیش نیاید ، فقط فشرده ی کار را اینجا میاورم :

ما چهار نوع زحاف داریم :

نوع اول از حذف هجاهای بلند و کوتاه در ارکان بدست میاید مثلا رکن اصلی فاعلاتن باشد . اما یکی از آنها به فاعلا = فاعلن تبدیل شود . حالا در کتابهای عروض برای هر نوع هجایی که حذف شده یک نام میگذارند . اما شما فعلا لازم نیست با این اسامی آشنا شوید و به همه ی آنها همان محذوف را اطلاق کنید . مثال :

فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ( رمل مسدس محذوف ) همین کافیه و اگر خواستید بیشتر آشنا شوید میتوانید به دهها جلد کتاب مربوطه مراجعه کنید .و نمونه ی همین زحاف هم درین صفحه است . البته اگر این خوش رقصی های راننده ی سرویس ما باعث خلل در نقد فخیم و سلیس بنده وارد نشده باشد . من ندیدم آدم در هشتادسالگی اینجور رانندگی کنه والا طرف ما توی این سن میرن خون بس . این تازه تتلو گوش میده

نوع دوم از زحافات از اضافه کردن یک هجا به رکن اصلی بدست میاید مثلا :

مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلاتن ( رجز مثمن مرفل ) خلاص .. یعنی هرجا دیدید که به رکن اصلی حرفی اضافه شده بدانید ترفیل قائل شدند و آن وزن مرفل است .. همین .


نوع سوم از زحافات از کوتاه کردن یک هجای بلند بدست میاید . این خودش چهار بخشه :


اگر هجای اول را کوتاه کنیم بهش میگیم مخبون مثل تبدیل فاعلاتن به فعلاتن که فا به ف تبدیل شده( مث همین غزل )

اگر هجای دوم را کوتاه کنیم بهش میگن مطوی مثلا تبدیل مستفعلن به مفتعلن که تَف به تَ تبدیل شده


اگر هجای سوم را کوتاه کنیم بهش میگیم مقطوع مثل تبدیل مفاعیلن به مفاعلن که عی به عِ تبدیل شده


و اگر این اتفاق در هجای چهارم بیفتد بهش میگیم مکفوف مثل تبدیل فاعلاتن به فاعلاتُ که تُن به تُ تبدیل شده ..... افتاد ؟؟؟


نوع چهارم از زحافات هم مرکب است . یعنی محصول دو نوع زحاف است که اینرا هم اینجا لازم نیست یاد بگیرید . مثلا در جایی ممکنست مخبون و مطوی اعمال شود که به آن مخبول میگویند ولی شما اگر چنین چیزی دیدید بنویسید مخبون مطوی و نیازی فعلا نیست نام ترکیبات را حفظ کنید . وقتی اینها را فوت آب شدید بعدها پی باقی اسامی زحافات بروید . ( دقیقا مث بنده که کلا شش ساعته یاد گرفتم و با کمال خونسردی و خجستگی تازه دارم کنفرانس پس میدم . یعنی من با این اعتماد بنفس چطور رییس جمهور کانادا نشدم خدا میدونه )

اما غزلی که خواندیم . خوب اول از همنام خودم تشکر کنم بابت معرفی این اثر و بعد از خود شاعر که ما را مهمان طبع نیکویشان نمودند

اول اینکه غم غریبی سخت است بخصوص آنکه از شیراز دور باشید چون معتقدم هرکس از شیراز دور باشد بهرحال غریب است مگر آنکه تا حالا شیراز نرفته باشد . اما چنین غمسروده هایی اغلب ترش هستند حال آنکه ما با محتوایی شیرین طرفیم و شاعر انگار همزمان که از شیراز دور است ما را با خود به هوای شیرازی سروده مالوف میکند . مورد دوم رعایت مراعات نظیر در هر بیت است که سبب ساز حلاوت دو چندان کار شده است . سوم زبان سروده نه سنتی ست و نه خیابانی بلکه میان هردو لهجه ایستاده است و با مهارت از هردو گویش وام گرفته است بی آنکه ردی باقی گذاشته باشد .

چو‌عقابی غم پرواز مرا خواهد کشت
قصه غربت شیراز مرا خواهد کشت

واج ق و غ در اینجا بسامدی زیبا دارند


سوسن و سرو وصنوبر همه جمعند ولی
هجر تو ای همه دمساز مراخواهدکشت

و باز هم مراعات نظیر اینبار با طبیعت



گرچه خوبان همه خنیاگر جانم شده اند
رفتنت ای مه طنازمراخواهدکشت

و اینجا ارتباط میان خنیاگر و طناز که تصویری دلخواه به ذهن تبادر میکند


خوشبختانه بنده در کمال صحت و سلامت و عافیت جسمی ( عقلی را مطمئن نیستم ) به مقصد رسیدم و الان با دو سوال درگیرم اول اینکه چرا این دکلها هیچکدام نارگیل ندارند و من چرا اینهمه سال از اینها بالا رفتم ؟ دوم بنظرتان زیراب راننده را پیش آژانس بزنم یا نع ؟