چین و ماچین

سلام

و

تمامت شعر در هماهنگی و تناسبی حساب شده و شاعرانه در جهت القای آن چه که در ذهن شاعر بر اثر عوامل بیرونی شکل گرفته است ، به پیش می رود و در نهایت هر مصراع و هر بیت و کل شعر به بهترین وجه نقش خود را بازی می کنند تا علاوه بر آفریدن لبخندی تلخ بر لب خواننده ، فکری تلخ تر را در جان او به یادگار می گذارد که یادآور تحقق شیوه ی طنز سیاه است امّا درست همانند ظاهر پر زرق و برق آن چه که در واقع و در عالم سیاست و اقتصاد روی داده است ، ظاهر شعر نیز لعابی دلربا خورده است که آفریده هنر دستان شاعری کار بلد است .
اما تمام مصاریع و ابیات این شعر طناز آیا گزارش اتفاقی ست که در حال رخ دادن است ؟؟ گزارشی که علاوه بر جنبه ی خبری چاشنی طنز و شعر نیز در خود دارد .
بدون شک نمی توان منکر این وجه خبری و نیز شباهت ها و اشتراکات این غزل با دیگر شعرهای سروده شده در خصوص این موضوع یا موارد مشابه شد اما در این غزل آنی وجود دارد که او را از دیگر همانندهای خود ، ممتاز می کند و جنبه ی شاعرانگی و نازک خیالی در آن بارز است که به صورت فهرست وار از نظر خواهیم گذراند.

* کله پز با پاچه و مغز و زبان وارد کنیم
همان گونه که آشکار است تمامی واژه ها از جمله کله ، مغز و زبان علاوه بر معنای ظاهری در معانی پنهان دیگری نیز ایفای نقش می کنند که به اصطلاح ادبا ایهام اش می خوانیم .

* چون که بدبختانه با فرهنگِ خود بیگانه‌ایم
باید از چین، آرش و تیر و کمان وارد کنیم!
شاعر علاوه بر بیان اصل ماجرا با نگاهی که همیشه فراتر از دید مردمان عادی ست به ماجرا می نگرد و به جای کشیدن یک تابلو به سبک ناتورالیسم ، نقشی می آفریند که بیشتر به کوبیسم نزدیک است و چیزی را می بیند و می گوید که از ظاهر کار پیدا نیست .

* بیژن و تهمینه و سودابه و گُردآفرید
رستم و .... از جنسِ پنبه، پهلوان وارد کنیم!
در این بیت نیز همچون بیت پیشین آن نگاه خاص جاری است اما ضرب المثلی نیز به کار گرفته شده است که ظرافتی بسیار بیشتر به تصویر بخشیده است .

* چند تایی قله ی آتشفشان وارد کنیم
قله ی آتشفشان علاوه بر مراعات نظیری که با کوه و دریا و زمین در مصراع پیشین دارد باز هم به قاعده ی ایهام معنایی دیگر را نیز افاده می کند که می‌توان آن را وسیله یا راهکاری برای جلوگیری از انفجار یکباره ی خشم مذاب مردم دانست که همچون سوپاپ اطمینان عمل کرده و این خشم را خالی می کند .

*دامن چین چین دلبر ، چینه ی پر چین باغ
چین پیشانی ...
در این بیت سراسر زیبایی و اندوه شاعر به اتکای شباهت کلمات در فرم ظاهری یا همان جناس تام ، خلاقیتی دلچسب را رقم می زند که با اغراقی شاعرانه بیان می دارد که علاوه بر کله و پاچه ، لباس متناسب با آن و حتی چین بر پیشانی را نیز می شود وارد کرد .

* انواع گوید نوزده را یک به یک
مراعات نظیر بین اعداد در این مصراع باز هم چیره دستی شاعر را گواهی می دهد درست مثل آن چه که در مصاریع پیشین دیدیم و اندکی را باز گفتیم .
 
علاوه بر آن چه که در متن شعر دیدیم ، در عنوان شعر که چین و ما چین است طنزی ظریف نهان است بدان روی که ما+چین را می شود از هم جدا کرد و از ما به عنوان ضمیر استفاده کرد که در این صورت محتوای کلام چینی شده را ما را نیز در بر می گیرد .
دیگر آن که شاعر در انتهای شعر برای اشاره به سبک شعر خویش از کلمه ی طنزیمات سود می جوید که هم مفید معنای طنز است و هم تنظیمات را به ذهن متبادر می کند که می تواند کنایه ای باشد از نظم دادن به کلمات و نیز از تنظیم نبودن هیچ چیزی در فضای مورد اشاره ی شاعر ...

سخن پایانی اما این است که به راستی یک غزل ده دوازده بیتی اگر توسط کسی که راه بلد و چاه شناس است ، آفریده شود می تواند معنایی را القاء کند که شاید یک دیالوگ چند جانبه و طولانی مدت عاجز از آن باشد و این همه به مدد هنر استادی ست چیره دست و بی اندازه فروتن ...