دلبر در این طرایق

حتما برای خلق یک غزل بایستی ( مَطْلَع یعنی مصرعِ نخستینِ سروده بسانِ مصاریعِ زوجِ بعدی باهم، هم قافیه باشند)

در شعر شما، مصرع اولش:

تقدیر رب چنین است تا مدعی نیابد

جایِ خالیِ قافیه،محرز است و از غزل می افتد.

موضوع بعدی مصاریعِ دوم بیت پنجم و مصرعِ دومِ بیت پایانی که مَقْطَع یا مُختَم خوانده میشود هستند که کاملا از حیطه یِ شمولیتِ واژگانِ قوافی خارج گردیده اند ( حرف غین). یا همان روّی.

البته نظراتی از سوی علمای این حیطه هم وجود دارد که بُعدِ شنیداری و رواج عامیانه و چرخش زبانی را مد نظر قرار میدهند و مثلا خالق با بالغ یا اتاق با باغ را هم قافیه میدانند !!! چیزی که بنظرم از اساس عبث و تنها موقعی می توان به سادگی از کنارشان گذشت که ترانه های بسیار عامیانه و فولک و لالایی هایِ مادرانه و جهتِ خالی نبودن عریضه شاید بتوان تنها طفلی را با آن لالایی هایِ بی شاکله ی آهنگین،خوابانید. اعتقاد به بیشتر از آن جفائیست به ادبیات.


اما شعر آهنگینی بود،سَوای این ایراداتِ قابل تأمل.


فراز و فرود بسیار داشت. برخی مصاریع خیلی دلنشین و پر معنا بودند:


یوسف جمال من ای، ماه درون  برکه

یا

جانم فدای یاری،کو زد فقط نمک را 
 بر زخم های تازه، از درد های سابق 



یا این مصرع عالی:

ای رهزنِ دلِ من! من تازه کار عشقم

هرچند، دو واژه ی من و پی در پی بودنشان یک عیب است و مثلا میتوان:

بجای ِ مَنِ اول، کُلا خیالم آورده شود

ای رهزنِ خیالَم ! من تازه کارِ عشقم


رهزنِ خیال، صور خیال سرشار و ترکیبِ قابل قبولیست

می توانست بگوید معشوق، یا یار یا فلان موردِ محترمانه تر لیکِن رهزنِ دل آورده شده که بجاست و زیرکیِ شاعر را نشان میدهد ( یغماگرِ دل).

گاهی سقوط میکرد و دوباره جان میگرفت ( حد وسطی نداشت).


عیسی نصراللهی