دالکه(مادر)

بخشی از مثنوی لکی "دالکه" تقدیم به مادرم و تمام مادران عزیز
به پاس همه درد و رنجهایی که بخاطر ما متحمل شده اند هر چند...

سلام دالِکه سلطانِ غمم
و خِرّْ گلارَه تْ بو هر دو چمم

وَخْتِ مریضی اَر بان سرم بین
تا مووِ ِتِم داا تو اَر وَر ِم بین

ای بالوشِت بیم نیمه شو  اِ خاو
تا مووتم آی تو مِیایْنَه آو

ویرم نچْیایه  داا  روزگارو
عصْرتَه ماوِ ِردور چوی اور وارو

مه زجرته میام تو دس وه دووا
مه هر گِلیام تو چُکونینْمِو پا

کِی خَمِتْ دالْکه ماو فراموشم
ده نگ لاوه لاوه ت هر ها وه گوشم

تا گه گوساله گپ بی، بی وه گاو
بَن بَن سخونِت سوزیا بی وه آو

تا نمه حواردِم تو نمه حواردِت
جِیَرت اراینم میا وه چل کوت

باله زریم بی جیقِمَه مَکَن
مِنْتَه مَچِری تو وه خنه خن

ار نوم دامونت گِل و پِلم بی
دووا چمِ بَد، کاو ای مِِلِم بی

تا گه کلنگ بیم، کتمه سَر ِ پا
صد گل زنی بین، صد گل مردینا

تعریف که رینم، کَل ِ کور وه کول
یه دسته ساج بی یه دست وه دول
.
.
اژ روزگارون ده خیلی دویری
جوونیت سر چی روی کردیه ر پیری

دِه گونات پر اژ چین و چروکه
خم بی چوی کمون، اَ دِتْ تروکه

چنی چن ساله، اَژ ِ نِت دویرم
مر ثانیه ماو، بچین اژ ویرم

تو وه هاری  بین، کردمته خزون
سرونت کردم ، وه آسو آسون

چوی دار پیری، هر منیه قُوِ ِتُو
مَنْ اَر بان دلت، هزار آرزو

تنیا و بی کس، هاینِه بن مالی
ویرت نِمْهه کس، سالی وه سالی

شو یه دووامه تا سپیده صو
خدا دالْکه مه باوژیه نووا تو

پ.ن:متاسفانه تلاشم برای ارسال فایل صوتی این سروده به انجام نرسید.

محمود هواسی(16/9/1392)

ترجمه:
سلطان غم مادرم سلام
 چشام قربون چشات
وقت مریضیم بالای بسترم بودی
تا اسمتو صدا میکردم از قبل کنارم حاضر بودی
نیمه شبا تو آغوشت بودم
تا ناله می کردم تو از درد آب می شدی
مادر! قدیما رو یادم نرفته
مثل ابر بارونی گریه می کردی
من زجرت می دادم و تو واسم دست به دعا بودی
من می افتادم (زمین می خوردم) و تو منو بلند می کردی
مادر کی غمت و غصه هاتو فراموش می کنم
صدای لالاییات هنوز تو گوشمه
کنایه:تا من بزرگ بشم...
تمام استخونات آب شدن
تا من غذامو نمیخوردم تو لب به غذا نمی زدی
جگرت واسه من چهل تیکه می شد
بچگیام تو آغوشت بال بال می زدم و خوشحال بودم
همیشه با لب خندون صدام می زدی
تو دامنت وول میخوردم و بازی می کردم
دعای چشم بد تو گردنم بود
تا من بزرگ بشم و بتونم خودم سر پا وایستم
تو صدبار مردی و زنده شدی
بهترین واسم تعریف کن
یه دستت به ساج بود و یه دستت به سطل آب
.
.
از اون روزگاران خیلی خیلی دور شدی
جوونیت گذشته و پیر شدی
دیگه گونه هات پر از چین و چروکه
اون دختر شاداب و رعنا حالا قامتش مثل کمان خم شده
سالهاست که از تو دورم
ولی مگه میشه حتی یک ثانیه فراموشت کنم؟!
تو بهار بودی من خزونت کردم
چقدر راحت تمام شاخ و برگهاتو ازت گرفتم
مثل یه درخت کهنسال که فقط تنه اش مونده...
هزاران آرزو به دلت موند
تنها و بی کس کنج خونتی
حتی سال به سال کسی سراغی ازت نمی گیره
شبها تا سپیده صبح دعام همینه که:
مادرم الهی که مرگتو نبینم و  قبل از تو بمیرم...
معنی واژه ها:
داا،دالکه:مادر
وَخْت:وقت،زمان
بین:بودی
وِ ِ تِن:گفتن
چُو ِیْ:مانند ،مثل
دووا:دعا
گلیام:زمین خوردن،افتادم
چُو ِکْ:هر شی برافراشته را گویند مثل:چوب،بیشتر به سنگهای برافراشته اطلاق می شود.
چو کاندن:بر افراشتن،بلند کردن
لاوه لاوه:لالایی
جِیَر:جگر
سخون:استخوان
ساج:صفحه فلزی که در پخت نان از آن استفاده می کرده اند.
دول:سطل آبی که جهت استخراج آب با طناب در چاه آویزان می شده است .
نووا:جلو
باوژی:بیندازد
وه هار:بهار
خزو،خزون:خزان، پاییز
دِت:دختر
تروکه:دختر جوان و خوش قد و قامت
کَلِنگ:بزرگ
حواردن:خوردن