🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 صلیب سرخ 🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿

به نام یگانه‌سراینده‌ی دیوان آفرینش

درود دکتر محمدی بزرگوار

سروده‌هایتان از هرجهت؛ از جمله:
تنوع ترکیب‌آفرینی‌های بدیع؛ آرایه‌های ادبی گیرا؛ جمله‌بندی‌های سلیس و رسا و... یک کلاس درس است.

با خوانش آن‌ها، هم‌ نوآموزان شعر و شاعری می‌توانند اصول سرایش را بیاموزند و هم شاعران زبده می‌توانند بهره‌ها برگیرند.

نکات اندیشمندانه‌ی بسیار زیبایی را جناب صادقی عزیز در پنجره‌ی سبزشان بیان نمودند و نکته‌ها همچنان باقی‌ست.

کمترین نیز در این برگ سبز، فقط به یکی از آرایه‌های ادبی جاری در مصراع نخستِ براعت استهلال شعر جاری اشاره می‌نمایم؛ امید که برای نوآموزان شعر و شاعری، آموزنده باشد:

«وَ باز سایه ی زاغی میانِ شب لرزید»

می‌دانیم که «باز» در این‌جا به مفهوم قید تکرار «دوباره» کاربرد یافته است؛ یکی دیگر از معانی واژه‌ی «باز» نام پرنده‌ی شکاری معروف است که در این‌جا مورد نظر نیست؛ در این مفهوم و از دیدگاه پرندگی، «باز» ایهام تناسب دارد با «زاغ».

نکته:

آرایه‌ی «ایهام»:

آرایه‌ی ایهام، عبارت است از: کاربرد واژه‌ای با دست کم دو معنا؛ یکی معنای نزدیک به ذهن و دیگری معنای دور از ذهن و هر دو معنا پذیرفتنی است؛ مثال:

گفتم که بوی زلفت گمراه عالمم کرد
گفتا اگر بدانی هم اوت رهبر آید
(حافظ)
در این بیت واژه‌ی «بو»، دارای دو معنی است: ۱_«عطر و رایحه» ۲_ «آرزو»
 می‌بینید که هر دو معنی قابل قبول و منطقی است؛ بنابراین «بو» در این جا ایهام دارد. 


آرایه‌ی «ایهام تناسب»:

آرایه‌ی ایهام تناسب، به معنای کاربردِ واژه‌ای، با حداقل دو معنی است؛ که یک معنی آن مورد نظر گوینده و پذیرفتنی است و معنای دیگر آن پذیرفتنی نیست؛ امّا با واژه و یا واژگانی از یک بیت؛ یا یک شعر و یا یک متن، تناسب دارد.
به عبارتی دیگر، ایهام تناسب، مجموعه‌ای است، مرکّب از ایهام و مراعات نظیر.

نمونه‌های آرایه‌های ادبی «ایهام» و نیز «ایهام تناسب» در اشعار فارسی؛ از جمله سعدی و به‌ویژه حافظ بسیار است‌؛ اختصارا در این‌جا یک نمونه آرایه‌ی ایهام تناسب از سعدی و نیز یک نمونه آرایه‌ی ایهام تناسب از حافظ آورده می‌شود:

چنان سایه گسترد بر عالمی
که زالی نیندیشد از رستمی
(سعدی)

واژه‌ی «زال» به معنای «سفیدموی» و بیشتر «پیرزن سفیدموی» است و در بیت سعدی نیز به همین مفهوم کاربردیافته است ؛ در نگاهی دیگر، به ذهن متبادر می‌شود که «زال» نام پدر رستم نیز بود؛ ولی چون در این بیت، پدر رستم مورد نظر نیست، چگونگی کاربرد «زال» با «رستم» ایهام تناسب ساخته‌است.


ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالی‌ست
حال هجران تو چه دانی که چه مشکل حالی‌ست
(حافظ)
در این بیت حافظ، واژه‌ی «ماه» استعاره از معشوق و جانان است و در مفهوم «برج» که مورد نظر شاعر نیست، با واژگان «هفته» و «سال» تناسب دارد و در آن مفهوم، آرایه‌ی ایهام تناسب شکل گرفته است.


سپاس از دکتر محمدی ارجمند برای تولید محتوای عالی و آموزنده و نیز انتشار صفحه‌هایی پرمحتوا، در بخش ارسال شعر، در بخش پست‌های وبلاگ و همچنین در پنجره‌های سبز سایت.

به نام یگانه‌سراینده‌ی دیوان آفرینش

درود دکتر محمدی بزرگوار

سروده‌هایتان از هرجهت؛ از جمله:
تنوع ترکیب‌آفرینی‌های بدیع؛ آرایه‌های ادبی گیرا؛ جمله‌بندی‌های سلیس و رسا و... یک کلاس درس است.

با خوانش آن‌ها، هم‌ نوآموزان شعر و شاعری می‌توانند اصول سرایش را بیاموزند و هم شاعران زبده می‌توانند بهره‌ها برگیرند.

نکات اندیشمندانه‌ی بسیار زیبایی را جناب صادقی عزیز در پنجره‌ی سبزشان بیان نمودند و نکته‌ها همچنان باقی‌ست.

کمترین نیز در این برگ سبز، فقط به یکی از آرایه‌های ادبی جاری در مصراع نخستِ براعت استهلال شعر جاری اشاره می‌نمایم؛ امید که برای نوآموزان شعر و شاعری، آموزنده باشد:

«وَ باز سایه ی زاغی میانِ شب لرزید»

می‌دانیم که «باز» در این‌جا به مفهوم قید تکرار «دوباره» کاربرد یافته است؛ یکی دیگر از معانی واژه‌ی «باز» نام پرنده‌ی شکاری معروف است که در این‌جا مورد نظر نیست؛ در این مفهوم و از دیدگاه پرندگی، «باز» ایهام تناسب دارد با «زاغ».

نکته:

آرایه‌ی «ایهام»:

آرایه‌ی ایهام، عبارت است از: کاربرد واژه‌ای با دست کم دو معنا؛ یکی معنای نزدیک به ذهن و دیگری معنای دور از ذهن و هر دو معنا پذیرفتنی است؛ مثال:

گفتم که بوی زلفت گمراه عالمم کرد
گفتا اگر بدانی هم اوت رهبر آید
(حافظ)
در این بیت واژه‌ی «بو»، دارای دو معنی است: ۱_«عطر و رایحه» ۲_ «آرزو»
 می‌بینید که هر دو معنی قابل قبول و منطقی است؛ بنابراین «بو» در این جا ایهام دارد. 


آرایه‌ی «ایهام تناسب»:

آرایه‌ی ایهام تناسب، به معنای کاربردِ واژه‌ای، با حداقل دو معنی است؛ که یک معنی آن مورد نظر گوینده و پذیرفتنی است و معنی یا معانی دیگر آن، مدّ نظر گوینده نیست و پذیرفتنی نمی‌باشد؛ امّا با واژه و یا واژگانی از یک بیت؛ یا یک شعر و یا یک متن، تناسب دارد.
به عبارتی دیگر، ایهام تناسب، مجموعه‌ای است، مرکّب از ایهام و مراعات نظیر.

نمونه‌های آرایه‌های ادبی «ایهام» و نیز «ایهام تناسب» در اشعار پارسی؛ از جمله سروده‌های سعدی و به‌ویژه شعرهای حافظ بسیار است‌؛ اختصارا در این‌جا یک نمونه آرایه‌ی ایهام تناسب از سعدی و نیز یک نمونه آرایه‌ی ایهام تناسب از حافظ آورده می‌شود:

چنان سایه گسترد بر عالمی
که زالی نیندیشد از رستمی
(سعدی)

واژه‌ی «زال» به معنای «سفیدموی» و بیشتر «پیرزن سفیدموی» است و در بیت سعدی نیز به همین مفهوم کاربردیافته است ؛ در نگاهی دیگر، به ذهن متبادر می‌شود که «زال» نام پدر رستم نیز بود؛ ولی چون در این بیت، پدر رستم مورد نظر نیست، چگونگی کاربرد «زال» با «رستم» ایهام تناسب ساخته‌است.


ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالی‌ست
حال هجران تو چه دانی که چه مشکل حالی‌ست
(حافظ)
در این بیت حافظ، واژه‌ی «ماه» استعاره از معشوق و جانان است و در مفهوم «برج» که مورد نظر شاعر نیست، با واژگان «هفته» و «سال» تناسب دارد و در آن مفهوم، آرایه‌ی ایهام تناسب شکل گرفته است.


سپاس از دکتر محمدی ارجمند برای تولید محتوای عالی و آموزنده و نیز انتشار صفحه‌هایی پرمحتوا، در بخش ارسال شعر، در بخش پست‌های وبلاگ و همچنین در پنجره‌های سبز سایت.

درود بر سید عزیز. الان باید چه بگویم؟ خیلی از این شعر لذت بردم و خلاصه که آقا قیامتیست این شعر... مختصری درباره برخی ظرائف آن می‌نویسم هر چند عزیزان اکثرا از من واقف‌ترند اما بنده به بعضی موارد اشاره می کنم و تاثیری که از آنها گرفتنم:
کنارِ چَنگ و دولا چنگ سَربه زیر سیاه
انقدر ایهام لطیف در این مصراع هست که آدم را شگفت زده میکند:
(۱) چنگ هم به معنی ساز، هم به معنی دست، هم به معنی اصطلاح موسیقیایی نت
(۲) دو لا: هم به معنی «خمیده» (که با کلمه سر به زیر تناسب دارد) هم به معنی نت های دولا چنگ
(۳) سر به زیر: هم به معنی اصطلاحی آن هم یاد آورد «زیر» موسیقی (در مقابل بم)
حالا اگر این موارد را ترکیب کنیم به ۲۴ شکل می توان این شعر را خواند که همگی معقولند (هر چند چندتای آنها متناسب هستند و نزدیک تر به شاعرانگی و انسجام و بقیه کمتر). درباره سیاه بودن... نت های نوشته شده موسیقی را در نظر بگیرد که سرِ سیاه دایره‌ای آن ها رو به پایین است : 🎶🎶🎵 جدا از این خود شکل نت یعنی 🎶 شبیه ساز چنگ است.
یکی دیگر از زیبایی های این شعر وجود کنایه های فوق العاده ایست مثل:
چه ناشیانه در انگاره های استادی
نگاه فلسفه ام را شبانه پوشیدید
یا آشنایی زدایی شاهکاری مثل این:
چقدر قافیه از خون من غزل خورده !
(به جای قافیه از دست غزل من خون خورده، یا غزل از دست قافیه خون خورده و... می گوید قافیه ها هستند که از خون و وجود من غزل میخورند! و این بازتاب جنون شاعری است الحق والانصاف).
اصلاح عادی صلیب سرخ یهودیان خیلی خیلی جذاب است که همزمان چند تصویر را تداعی می‌کند:
(۱) سازمان صلیب سرخ و نسبت آن به یهودیان
(۲) صلیبی که ادعا میشود مسیح را بر آن به میخ کشیدند و خونش به آن پاشید
(۳) و باد دانست تا حدی پاردوکس هم هست چون مسیحیان اهل صلیب و «خون» هستند (خون مسیح و شراب عشای ربانی یا خون ریخته او که مایه نجات است) و یهودیان مخالف اهل صلیب - مسیحیان -و اصل فدای خون مسیح هستند.
دخیل بستن «کمر» به «ناف مسلسل» (که دارای یک جور زنجیر و کمربند فشنگی است) هم رجا و میل را تداعی می کند و هم «قداست» مسلسل. نمی دانم چرا جهاد را برای من تداعی می کند.
«اصابت خمپاره فراموشی» آنقدر لطیف است که نمی توانم توصیفش کنم؛ ما معمولا فراموشی را به صورت یک «روند» تصور می کنیم اما در اینجا خمپاره فراموشی، فراموشی دفعی و توام با درد و رنج را توصیف می کند. جالب است که می توان شعر را به صورت «خم پارهٔ فراموشی» هم خواند که فراموشی ناشی از نوشیدن شراب خم را برای من یادآوری می کند (اما ایهامی دور از نظر است).
سکسکهٔ انفجاری گوشی: یادآور «نوتیفیکیشن»های مدام گوشی های همراهست که صدایش شبیه چکیدن قطره در آب و ایضا شبیه صدای سکسکه است. انفجاری بودن این سکسکه ها از آن اغراق های عالی شاعرانه است؛ کما اینکه با مصراع بعد تناسب دارد که
و خواب بی کس و کار بلند خرگوشی. و البته از زاویه های دیگر هم می توان به آن نگاه کرد که بیشتر ذهنی هستند.
سخنم بیشتر بود ولی کوتاه می کنم. خلاصه ارادتمندیم و اگر اشتباهی در سخنان بنده بود به بزرگواری ببخشید و در صورت لزوم تذکر دهید
باز هم ممنون بابت انتشار این شعر زیبا