آبان

خیلی قشنگه
درود بر شاعر توانا جناب کریمی ارجمند
سلامت و ثروتمند باشید

درود بزرگوار
بسیار زیبا و دلنشین بود

درود برجناب کریمی عزیز
بسیارعالی بود
آفرین

سلام و عرض ادب
غزلی زیبا و اندیشمندانه و نمادپرور

در وزن آهنگین ِ : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
و بحر زیبایِ : مجتثّ مثمّن مخبون محذوف


مزیّن به آرایه ادبی مراعات النظیر
در این بیت که چقدر زیباست و مفهوم‌پرداز :

نبودی و نشنیدی،!چگونه بادِ خزان
به تازيانه‌ی خود زد گل پریشان را


صلّی‌الله علیکِ یا فاطمه الزهرا


مختصری درباره بحر مُجْتَث تقدیم دیدگاه های ارزشمندتان :


(مجتثّ در لغت به‌‌ معنای از ریشه ‌برکندن چیزی / از بیخ و بُن درآوردن چیزی)

و اصطلاحی است در علم عروض و ادبیات. از بحور عروضی که از تکرارِ « مستفعلن فاعلاتن » و زحافات آن‌‌ها پدید می آید.


از زحافات این بحر شامل :

(( خَبْن، شَکْل، قَصْر، حَذْف، رَفْع، جَحْف،
اِسباغ، تشعیث، صَلْم)) هستند

و از نمونه‌های رایج‌ترین وزن‌های این بحر این بیت سعدی شیرازی را می توان مثال زد :


هزار جَهد بکردم که سِرّ عشق بپوشم

نبود بر سَرِ آتش مُیَسَّرم که نجوشم.


مجتثّ در واقع اسم مفعول از مصدر اجتثاث باب اِفعال است به معنی ( استیصال الشی من اصله ) ، یعنی برکندن چیزی از بُن و ریشه ی آن.

( از کتاب کشاف اصطلاحات الفنون ).

نام این بحر از نوزده بحور شعر برگرفته شده است و چون نوعِ مسدّسِ این بحر را که مستفعلن فاعلاتن است از بحر خفیف برکنده و گرفته اند ؛ به همین دلیل به آن مجتث می گویند .
چرا که در ارکانِ هر دو بحر ، اختلاف همین است که در این بحر مستفعلن مقدّم است بر دو فاعلاتن و از زحاف های این بحر اکثر وزن «مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلات » آید.


( از کتاب غیاث و آنندراج ).


مثال مجتث مثمن مقصور:


اگر محول حال جهانیان نه قضاست
مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلان

چرا مجاری احوال بر خلاف هواست
مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلان.


( از کتاب المعجم چ دانشگاه تهران ص 156 )



اهل عروض مجتثّ را بر بحر ویژه ای به دلیل جریان خبن در تمامیِ ارکانش اطلاق نموده اند. در کتاب عروض سیفی نیز چنین آمده است که اصلِ این بحر را که مستفعلن فاعلاتن است دوبار از بحر خفیف گرفته اند ؛ چرا که اختلاف در این هر دو بحر بجز تقدیم و تأخیر ارکان چیزی دیگر نیست و اسم مقتضب و مجتث اگر چه در معنی به هم نزدیکند اما چون این بحر را مجتث نامیدند به جهت وقوع خبن در جمیع ارکان وی آن بحر را مقتضب نام کردند برای امتیاز.

( از کتاب کشاف اصطلاحات الفنون ).


و رجوع به همین مأخذ
و کتاب المعجم و نفایس الفنون ص 56 شود.


زحافات مهم :

از رکن مستفعلن (خَبن – شکل)
و از فاعلاتن: (خَبن – خبن با حَذف – حذف - تشعیث - جَحف) است.


از مستفعلن:

مفاعلن: مخبون
مفاعلُ: مشکول


و


از فاعلاتن:


فعلاتن: مخبون
فعلن: مخبون محذوف
فاعلن: محذوف
مفعولن: مشعّث
فع: مجحوف



اوزان بحر مجتث:


- مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن:
بحر مجتث مثمن مخبون


- مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن:
بحر مجتث مخبون محذوف
(که رایج‌ترین وزن شعر فارسی است )


- مفاعلن فعلاتن مفاعلن فع:
بحر مجتث مخبون مجحوف (مطموس)


- مفاعلن مفعولن مفاعلن فع:
بحر مجتث مخبون مشعّث مجحوف (مطموس)


- مفاعلُ فاعلاتن مفاعلُ فاعلاتن:
بحر مجتث مثمن مشکول


- مستفعلن فاعلاتن مستفعلن فاعلاتن:
بحر مجتث مثمن سالم


- مستفعلن فعلاتن مستفعلن فعلاتن:
بحر مجتث مثمن مخبون (ارکان زوج)


- مستفعلن فاعلاتن:
بحر مجتث مربع سالم


- مفاعلن فعلاتن: بحر مجتث مربع مخبون


- مفاعلن فاعلن: بحر مجتث مربع مخبون محذوف


- مفاعلن مفعولن مفاعلن مفعولن:
بحر مجتث مخبون مشعّث


دیگرمنابع مهم :

۱ - کتاب : عروض فارسی ( شیوه‌ای نو برای آموزش عروض و قافیه ، مؤلف: عباس ماهیار
و مشاور مجموعه: حسن انوری ، تهران: انتشارات قطره ، چاپ پنجم: ۱۳۷۹ ه. ش) .


۲ - کتاب : عروض و قافیه ( نگاهی تازه به اوزان و ضراب‌آهنگ شعر فارسی) ، مؤلف: حسن مددی، تهران: انتشارات تیرگان، چاپ نخست: ۱۳۸۵ ه . ش ) .



لطفا ببخشید که یادم نبود تیک نقد را بزنم
قلم‌تان جاودان نویسا
سلامت باشید و سرافراز و شاد

درود بیکران خدمت شما یاسر عزیز
لذت بردم

درود بر شما..
زیباااااست..

کویر می نگرد قطره قطره باران را
اگر چه قطره نداند غم بیابان را

سلام و درود دوست بزرگوارم
زیباست و دلنشین
خیلی لذت بردم

درودتان شاعر معزز و توانا جناب کریمی🎖️🥇🍻🥂🕊️🫶❤️☄️🌹

بسیار لطیف،اندیشناک،پر مضمون،حظ وافر بردم،افرینها برشما و اندیشه ی شامخ شما🌹🪴🌟☄️✨🕊️🎉🍻🥂💫🤞🌞🫶👊🪐🥇🎖️🪔🏆🏁🎻🍬🔥🍄

با سلام و عرض احترام آقای کریمی بزرگوار
عالی بود
درود بیکران بر شما

درود جناب کریمی
نبودی و نشنیدی،!چگونه باد خزان
به تازيانه ی خود زد گل پریشان را
احسنت بسیار زیباست
پیروز و دلشاد باشید

با سلام وارادت شاعر بزرگوار
همیشه
طبعتان جوشا
زبانتان گویا
قلمتان نویسا
دلچسب و زیبا شعری بود
هزاران درودتان باد

درود جناب کریمی
بسیارزیباست🌷🌺🌷🌺🌷

درود برشما جناب کریمی

اشعار زیبایی سرودید

آفرینها

درود سروده ای زبباست

.

سلام گرامی
عالی
قلمتان نویسا

درود
مثل همیشه
زیبا و دلنشین
سروده اید
⚘⚘⚘⚘
رقص قلمتان ابدی

درود و عرض احترام
زیباست و دلنشین
سلامت باشید

درودتان باد جناب کریمی استاد عزیز و ادیب
زیبا بود و دلنشین
رد قلمتان ابدی 🌹🤍🙏

درود رد قلمتان تابان
زیباست

نبودی و نشنیدی،!چگونه باد خزان
به تازيانه ی خود زد گل پریشان را

درود جناب کریمی
زیباست

سلام وعرض ادب استاد
بسیار زیبا بود🌷🌷🌷

باسلام و احترام استاد بزرگوار
بسیار عالی و زیباست
دلشاد و سلامت باشید
درودها نثارتان

درود

درود بر شما جناب استاد کریمی عزیز

زیبا و ناب سرودید

زنده باشید به مهر

به به به
آفرین ها
چقدر زیبا با حس و حالی خوب

سلام و عرض ادب


بسیار سروده ی زیباییست


مخصوصا بیت اول



دم شما گرم

زیبا نگاهید جناب عظیمی
بسیار خوش آمدید
سلامت باشید

درود
مثل همیشه
زیبا و دلنشین
سروده اید
⚘⚘⚘⚘
رقص قلمتان ابدی

درود دیگر وعرض ادب
شعری زیبا بود

با سلام و عرض احترام آقای کریمی بزرگوار
زیبا بود
درود بیکران بر شما

درود بر جناب کریمی ارجمند
عمیق و تامل برانگیز با تعابیری مبتکرانه
به مهر یزدان بمانید پاینده و بالنده

سلام و درودی مجدد جناب کریمی

زیبا و دل نشین بود

درود. بسیار زیبا.
لبی که تشنه بود می شناسد این «آن» را👌👌