سگ زخمی

درود

گاهی در حالیکه به سوی محل کسب و کار یا امور زندگی در حرکتیم، از دور یا نزدیک برای همکاران، هم‌محله‌ای‌ها یا کسانی که می‌شناسیم دستی بلند می‌کنیم. در چنین لحظاتی احساس می‌کنیم فرد مهمی هستیم، یا دست کم تا شعاع چند متری خود، در کانون توجه دیگران قرار گرفته‌ایم(این تجربه‌ی شخصی‌ام است، که حدس می‌زنم برای همه چنین باشد هرچند بالشخصه به سبک خود با این شائبه‌ی گذرا مقابله می‌کنم). اما در واقعیت ما در مقام یکی از طرفین فرآیند ادای احترام، برای رهگذران و بینندگان ناشناس، کمترین جذابیتی برای بذل توجه‌شان نداریم(شاید بخاطر پوشش، جنسیت و ... توجهی بی‌دوام دریافت کنیم. این گزاره نیز حاصل انبساط تجربه‌ی شخصی‌ام به اکثریت جامعه است.)

سروده‌ی سگ زخمی از شاعر جوان و با استعداد آقای کشاورز، مقایسه‌ای سست میان بعد اجتماعی زندگی آدمی و سگی و توصیفی نزدیک به دقیق از واکنش‌های ناقص و عقیم خیلی از انسان‌ها در مواجه با مصیبت خیانت در عهد و پیمان عاشقی است. به نظرم ضعف و نقص در این دست رفتارهای در مواقع التهابی ارتباطی با توهم در کانون توجه بودن نیز داشته باشد و از این رو، اگر تنش‌های لحظه‌ای را به عنوان تلنگری نمایانگر ضعف یا قوت سیستم رفتاری افراد بپذیریم، شاید بتوان گفت این کمبودها نه تنها در مورد مواجه با بدعهدی بلکه در جای‌جای کارنامه‌ی شخصیت فردی و اجتماعی بسیاری از ما دیده می‌شود. از این جهت که در بسیاری از اوقات واکنش‌هایمان تناسبی با رویدادهای ناگوار یا حتی خوشایند زندگی ندارد. یا تا آخر بر همان واکنش نادرست پافشاری می‌کنیم یا اینکه مدتی طول می‌کشد تا نیاز به بازنگری را دریابیم و بسیار بیشتر زمان می‌برد تا آن را بپذیریم و تن در دهیم.
در توضیح خوب نبودن تشبیه و استعاره‌ی شاعر میان سگ و آدمی، به عنوان کسی که ماه‌ها شاهد زندگی گروهی سگ‌های ولگرد بوده و در این زمینه به اندک تخصصی دست یافته‌ام، عرض می‌کنم درست است که در این دوره و زمانه درست مانند قبیله‌های سگان بی‌فرهنگ، اولویت تیپ و هیکل برای خیلی‌ها(شاید حتی برای رمان‌خوانده‌ترین‌هایمان) مهم‌تر از مولفه‌های کلیدی انسان متمدن شده است، اما واکنش سگ‌های جفا دیده، اینچنین سوزناک نیست. درواقع سگ‌ها خیانت را حس نمی‌کنند یا واکنش‌شان آنقدر متناسب، بدون گلایه از آفریدگار، بدون به رخ کشیدن از خودگذشتگی‌ها، اشک ریختن و... است که به نظر می‌رسد خیانت را حس هم نکرده باشند، یا اینکه خیلی زود با حقیقت کنار آمده اند و دیگر برایشان مهم نیست چه شده است.
سگ‌ها در گروه تنها یک چیز را می‌فهمند، اینکه چه کسی قوی‌تر است؟
در آثار تجسمی باستانی، همیشه حاکمان و سلاطین درشت‌تر از دیگر شخصیت‌ها نگاشته شده اند، چون در آن روزگار، ملاک برتری(که راهنمای عدالت است) به جثه‌ی افراد بوده است. قاعدتاً برای رسیدن به عدالت ما هم باید همینطور باشیم. اما چه کسی قوی‌تر است، برای انسان امروزی پاسخی متفاوت با روزگار گذشته می‌طلبد. مثلا در یک جامعه‌ی دارای عدالتی آرمانی، شاید کسی که بتواند خدمات بیشتری به همگان ارائه کند. و در جامعه‌ی پی‌ریخته بر قانون جنگل، شاید کسی که پول بیشتری در جیب دارد، فارغ از روش بدست آمدن آن.
اگر به موضوع وفا در عهد عاشقی بازگردیم، ژنوم انسان امروز، فرصت کافی نداشته تا احساس عاشقی را(با آزاد کردن بعضی هورمون‌ها) از فرد سالم‌تر و خوش هیکل‌تر ستانده و به فرد موثرتر واگذارد. پس خوش‌تیپ‌ها هنوز هم شانس موفقیت دارند، البته اگر بتوانند حریف قدرت پول بشوند. پس باز به مشکلی دیگر در این تشبیه میان سگ و آدمی می‌رسیم، سگ‌ها هیکل و قدرت را ملاک می‌گیرند چون اینها ضمانتگر امنیت و بهره‌مندی از خوراک بهتر است. درحالیکه گروه قابل توجهی از مردم، نگاهشان به دارایی است، نه هیکل و تیپ و قیافه و نه چند و چون تحصیلات.

این متن قدردانی در حد بضاعت است از شاعر دانایمان برای لحظاتی که ظرفیت ذهنی خود را معطوف به جامعه‌ی نیازمند به اندیشه می‌نماید.
در ضمن توصیف‌های دو بند نخست، ظریف و خواندنی است. به تصویر کشیدن دعوای سگ‌ها و زوزه‌های شکست سگ ضعیف‌تر هم آفرین دارد.