طلوع

الثیا
من دل بر سبد مسیح لبخند تو بسته ام
نان و ماهی حرامم باد
اگر غصه ی غربت تورا نخورده باشم



سلام و عرض ارادت و احترام
جناب قلیچ‌ خانی گرانقدر

با اجازه ی شما و بزرگان تیک نقد را فعال می کنم

شعر سپید و شعرگفتار و حجم و موج نو هرکدام خصایصی دارند
مثلا سپید بیشتر سعی دارد با صنایع تخیل نگاهی انقلابی / اعتراضی به همه چیز داشته باشد و اصولا لحن سپید لحنی پرخاشگر است . شعرگفتار بسیار به عناصر طبیعت وفادار است و لهجه ی صمیمانه دارد . شعرهای حجم نیازمند فراگیری کدهای مختلف و قابلیت تبدیل کلمات به نمادهاست و موج نو بیشتر دنبال خلق تصاویر فانتزی ست . هیچ کدام از موارد بالا روی موسیقی جانبی و خارجی کلام اصراری ندارند . و سخن مقفا را خاص سبک کلاسیک می دانند .

اما شعر جناب قلیچ خانی که خود افتخار شاگردی اش را داشتم و تاثیرات آن را بر قلمم نمی توانم انکار کنم ، ترکیبی از همه ی این سبک هاست . یعنی بیانی اعتراضی و روشنگرانه دارد/ با طبیعت بیگانه نیست / در خلق تصاویر مهارت دارد و بسیار رمزآلود است و شکافتن آن کار هر کسی نیست .‌ و خود نیز با اینکه بسیار به چنین کشفیاتی راغبم اما کمتر توفیق فهم همه جانبه ی آن را داشتم

به قول خود شاعر باید پشت کلمات زندگی کنی .

در عین حال نقش موسیقی جانبی یعنی ریتم و قافیه در شعر جناب قلیچ خانی بسیار پررنگ است و ما شاهد یک‌ سبک تلفیقی هستیم که به نظرم باید امتیاز آن را به نام خود شاعر ثبت کرد

اما سه نکته :

اول اینکه ما کوردها هرگز ناسپاس نبودیم و قدرشناسی جزیی از صفات و اخلاقیات ماست . پس من نیز برغم هر حادثه ای همچنان قدردان شاعر این صفحه ام که به گردنم علاوه بر حق تعلیم ، حقوق بسیار دارد و حرمتش تا همیشه واجب

دوم : زنها یکبار و نه بیشتر عاشق می شوند و این خصلت طبیعی همه زنان واقعی ست . اما هستند کسانی که ناآگاهانه فکر می کنند می توان به حریم زن پا گذاشت و اگر کسی به اصطلاح به هر علتی تجرد و تنهایی را برگزیده یعنی روی سینی نقره گذاشته و به کل عالم عرضه اش می کنند . گاه برخوردها و اظهار لطف های ریاکارانه حال آدم را خراب می کند . و از آن بدتر کامنتهای طلبکارانه ی برخی که انگار خود را قیم می دانند . کشف تفاوت داغ کردن خر با بوی کباب البته سخت است .

سوم : فرصت را غنیمت می دانم و همینجا از حضور همه ی کاربران این سایت مرخص می شوم . اگر بدی و تندی دیدید حلال کنید و امیدوارم حال همه ی دوستان تا همیشه خوب باشد .‌ از کسی کینه و گلایه ای ندارم و خدا را بهترین داور می دانم


با احترام

درود

اول در مورد نقد ادبی بگویم‌ که نقاد در بدو امر به کسانی می گفتند که سکه های طلای واقعی را از طلای تقلبی تشخیص می دادند و وسیله ای هم داشتند که به آن سنگ محک می گفتند . و سره و ناسره را از هم سوا می نمودند . بنابراین نقاد جماعت چهره ای شکاک ، بدبین و نگاهی عاقل اندر سفیه داشتند . بعدها به کسانی که عیب جو بودند هم نقاد می گفتند و اصولا دیدگاه مثبتی به جنس نقاد وجود نداشت . چون کاری جز نمایاندن و بزرگ کردن عیوب کار نداشتند . اما در روزگار ما و البته به لطف اروپاییان تعاریف از نقد و کلا رسالت منتقد تغییرات بسیاری کرد . در واقع امروزه منتقد هرچند باید عیب و لغزش را نیز بی هیچ تعارفی بگوید ، اما موظف است محاسن را هم کشف کند . از طرفی نقاد باید بیش از خالق و فاعل کار به اصول آن آشنا باشد . چون فاعل اثر از ذات و تجربه خود خود مایه می گذارد و ممکنست اصلا نام و انواع ابزار و تکنیک ها را نداند اما منتقد قطعا واجب است که از فنون کار کاملا آگاه باشد و از این دانش در شناساندن اثر استفاده کند . مثلا یک منتقد ورزشی باید همه بازیکنان ، مربیان ، تیم ها ، قوانین ، تواریخ و تکنیک های آن ورزش را بلد باشد . اما لازم نیست خود بازیکن هم چنین اطلاعاتی را داشته باشد . همچنین دفاع از اثر یا توضیح و تفسیر آن در بزنگاهها بیشتر وظیفه ی منتقد است تا خود صاحب اثر * مگر فهرست عناوین و آن هم در پی نوشت * این را عرض کردم که اگر جناب قلیچ خانی عزیز خود را موظف به تفسیر کارش نمی داند کاملا محق است و جناب سیاوش آزاد نازنین هم نباید شاعر را مکلف به پاسخگویی کنند .
علاوه بر آن امروزه منتقدین دلال بین خالق و مخاطب هستند و ارزش کار را به مخاطب نشان می دهند . بسیاری از مردم عادی ممکنست ارزش کار مولوی و سعدی را ندانند و این رسالت یک منتقد است که مخاطب را متوجه ارزشهای نهفته در آثار آنها کنند . پس علاوه بر اینکه نقاد باید مسلط به قانون باشد ، وقت و زمانی هم که برای نقد می گذاریم بسیار ارزشمند است و نباید برای آثار سطحی و نازل استفاده شود . یک هنرمند یا هنرمندنما سخن دلش را با بیان خاص خودش به هرحال می گوید یا می خواند یا می نویسد یا می سراید . اگر واقعا ارزش داشت باید به دنبالش رفت و اصلا این یک وظیفه است . و اگر فاقد ارزش بود بهترین کار این‌است هیچ واکنشی نشان ندهیم چون در این صورت اگر حقیقت را بگوییم با واکنش منفی مواجه خواهیم شد و اگر مماشات کنیم واقعا در حق آن شاعر و خود شعر خیانت کردیم . عرصه نقد جای حساسی ست و محل دلبری و ادای دین و دل رحمی و پارتی بازی نیست . در نقد به نام و چهره و تبار صاحب اثر نباید نگاه کرد و نباید از کسی تابو ساخت . متاسفانه ما از کسانی چهره ساختیم که واقعا لایق نبودند . در این سایت نیز متاسفانه بسیاری جا دیده ام که آثار خوب را رها کرده دنبال دادوستدهای بازاری هستند که فلانی اومده منم برم و برعکس . یا اون نیامده من چرا برم ؟ * دلایل دیگر هم بماند * و ای کاش همه واقعا به اصول نقد لااقل پای بند بودند که نیستند .
امروزه نقد ادبی گستره وسیعی ست که خود به شاخه ای جدا از ادبیات تبدیل شده است . نقد ادبی دیدن حسن و عیب اثر است . بهتر خواندن است . کشف کردن ارزشها و رموز اثر است . سبک شناسی آن است و حتی تاثرات شخصی منتقد و برداشت های بدیع او از اثر را شامل می شود . پس با همه این دلایل محترم است . و البته تاب و توان منتقد باید بیشتر از خود صاحب اثر باشد . چون اوست که باید سخن سرد بشنود به ادعا و ادا متهم شود و با مخاطب خاص و عام چانه بزند .
حالا برسیم به شعر استاد مجید قلیچ خانی عزیز . اما اگر عذر بنده را بپذیرند و مهلت بدهند تا در فرصت مقتضی برگردم بر گردنم منت گذاشته و بنده نوازی فرمودند . چون پرستار مادرم هستم و باید انجام وظیفه کنم
به شرط سعادت برخواهم گشت


پوزش از نقصان نوشتار

سلام .... و باقی حرفها را بنده ادامه می دهم :

اگر آثار ضعیف را به خاطر جبران محبت و بحث رفاقت و امید دادن به نو قلمها نقد نکنیم و کلا محل نگذاریم ، شعر در مسیر درست خواهد افتاد و هزینه های زمان و انرژی صرف هنرمندان واقعی خواهد شد . اما مشکل اینجاست اینجا محیطی دوستانه است و بیشتر ثبت نام است و دورهمی و آنقدر جدی نیست که بتوان جدی تر رفتار نمود .هرچند اینجا هم چیزهایی یاد گرفتیم و یاد دادیم اما نظارتی بر آثار ارسالی نیست یا یک گروه کارشناس که آثار را طبقه بندی کند . و برای هر کدام صفحه و ستونی اختصاص دهد . که هرکسی ارزش کار خود را بداند و بفهمد کجای شعر ایستاده است . حتا نظارت ها و محدودیتهای امنیتی نیز هست که مایه ی دلسردی ست . و با خود می گوییم اینجا نیز آزاد نیستیم و ناچاریم به زبان دیگر سخن بگوییم . و تعاریف ما نیز ناقص است . وقتی می گوییم سایت فعالیت سیاسی ندارد پس نباید در مدح رییسی و انقلاب و سایر اشخاص و افعال سیاسی نیز شعری فرستاده شود . و تاییدیه بگیرد . اما اگر کسی گفت توی چشم ملت ساچمه نزنید اسمش سیاسی باشد و غیر قابل نشر !!!
نقد خانم بنده یک برداشت بدیع بود و به جنبه ی انتزاع اثر پرداخته بود و نقد حدیث در گروه نقدهای فرمال ( ساختارگرایانه ) قرار می گرفت . فرمالیست‌ها متن را بر محتوا ترجیح می دهند . و کلا معتقدند شعر و ادب یک‌زبان جداگانه است . اما میشل فوکو معتقد بود نقد آشکار ساختن مناسبات اثر با مؤلف نیست و نیز قصد ندارد تا از راه متون، اندیشه یا تجربه‌ای را بازسازی کند، بلکه می‌خواهد اثر را در ساختار،معماری، شکل ذاتی و بازیِ مناسبات درونی‌اش تحلیل کند .... با این حال این تعریف نیز بیشتر تکلیف بود و خود بنده خود تعاریفی دیگر برای نقد دارم و معتقدم نقد برای شاعر نیست بلکه برای مردم است . شعر عموما جوششی ست و حداقل برای مانا هیچ وقت نقدی باعث افت یا خیز بنده نشده . چون آن دم که کلمات سر می رسند از خود اختیاری ندارم . اما در ویرایش آن ممکن است نظر کارشناسان را دخالت دهم . ولی فرم و محتوا را بنده تعیین نمی کنم چه برسد به منتقد . پس در واقع منتقد ، مترجم و شارح صاحب اثر است و راهنمای مخاطبین ( دستکم در آثار جوششی ) اما مدح یا مذمت اثر بی تردید بر روحیه ی شاعر اثرگذار است و باید حرمت شاعر را که عموما از قشر زودرنج جامعه هستند نگهداشت . و البته مدح و ذم هم باید مبرهن و مدلل باشد . ضمن آنکه نقد ادبی ممکن است فقط تحلیل اثر باشد و ثانیاً در مواقع مدح و هجو هم باید سخن روشن و جنبه استدلالی داشته باشد. سامان معتقد است نباید به نام و چهره ی صاحب اثر اهمیت داد . بنده معتقدم علاوه بر آن روابط شخصی را نیز نباید در کار نقد دخالت داد . همه اهل سایت می دانند که گلاله کجای زندگی ماناست ، اما وقتی شعرش را نقد می کنم‌ بخصوص زمانی که کسی شاهد نیست ، برداشت و نظر واقعی ام را می گویم‌ و بارها گفتم \" این کجاش شعر است ؟ \" در عوض کسی خودش با من دشمن بوده و هزارجور توهین کرده اما اگر در شعرش ملاحت و حلاوتی دیده ام ، فارغ از هر کنش و واکنشی پای اثرش رفتم . پس منتقد واقعی کسی ست که در هر حال ضابطه را فدای رابطه نکند وگرنه بی عدالتی و خیانت کرده است .

اما شعر مجید همانطور که حدیث گفتند ، سبکی تلفیقی ست و نقش قافیه ها در شعر کاملا‌ واضح است . هرچند خود شاعر گاه به جای تقافی به مخرج صوتی کلمات تکیه کرده ( مشروب و مستور ) و آن را برای حفظ هارمونی و ریتم اثر کافی دانسته ، اما باز هم وفور کلمات مقفا در شعر مجید کاملا جدی و عامدانه است و از روی اتفاق نبوده است . حدیث معتقد است که این شکل از سرودن را باید به پای خود مجید نوشت . حال آنکه من و گلاله پارسال نامی بر این سبک گذاشتیم ( قصیده ی قلیچ ) که البته فارغ از بحث به رسمیت شناختن امضای شاعر ، جنبه مطایبه نیز داشته است . حالا جدای از سبک به‌ کلمات کلیدی شعر نگاهی بیندازیم . در واقع می خواهم‌ فارغ از هر جمله و توصیفی ، عصب شعر را دنبال کنم‌:


۱- تاریکی
۲- شب
۳- طلوع
۴- مشرق
۵- پشت کوه
۶- آسمان

خوب حالا ما صاحب‌ هفت تکه پازل هستیم که شش تای آن در شعر است و پازل هفتم یعنی ( خورشید ) در برداشت مخاطب نهفته است . و در واقع رسالت اوست که خورشید را در شعر پیدا کند . چرا که در میان عناصر و پدیده های طبیعت هیچ چیز به اندازه ی خورشید با حقیقت همتا و همسر نیست . و ما در این شعر برای السیا مرتبتی چون خورشید قائلیم .

خواب آلودگی و پریشانی اعصاب مزید بر علت شد که خودمم نفهمم چه نوشتم ( نصفش توی خواب بود ) با اینحال‌ می فرستم‌ .... و بنده نیز از همین جا از حضور همه دوستان مرخص میشم و امیدوارم کامشان شیرین باشد و قلمشان مانا و اگر بدی دیدند حلال کنند

درود

چنان باران به سقوط
چنان قویی به سکوت


این چونان ها می تواند سر خط نقدی دیگر باشند . اگر توانستم
فقط یک سوال : شما نیز به بحث آواز قو اعتقاد دارید ؟
می گویند قو پرنده ای ست عاشق که تنها یک بار و آن هم به یاد معشوقه اش و آن هم در واپسین دم آواز می خواند . و شتاب باران از عشق اتصال مجدد به دریاست . شاعر اینجا با آوردن این تمثیل ها می گوید هنوز به طلوع الثیا باورمند است . حتی در پیری و افتادگی * پشت کوه کهولت * و اگرچه شب و تاریکی و ظلمت اقتدار دارند اما در باور شاعر خللی وارد نشده است . از این مومن بودن به پایان شب سیه می توان سه نتیجه همزمان گرفت ۱- بساط ستم برچیدنی ست و به زودی پایان ستم‌ را شاهدیم / شق اجتماعی مطلب / ‌۲- اگرچه خورشید یا همان حقیقت همیشه هست و خواهد بود و ماییم که کوریم . اما افتادن در مدار جستجو علاوه بر عزم راسخ به باور داشتن حقیقت نیز متکی است یعنی حرکت باید مومنانه باشد / شق اعتقادی مطلب / ۳- و این زن یا زنانگی که قبلا عرض شد پاداش اعتقاد مومنانه شاعر است و صله عشق و ایمان و تلاشش . همچنانکه گلاله برای مانا صله ی الهی بود / شق اشراقی مطلب /
اما درست در پایان شعر دو اتفاق خجسته رخ می دهد یکی تلفیق زمانهاست که شاعر در طول سروده از فردا و آینده و امید به آن می گوید اما ناگهان به زمان حال غلتیده و به طلوع خورشید الثیا خوشامد می گوید
دوم اتفاق بستری ست که شاعر برای الثیا مهیا می کند که این طلوع نه در زمان و نه در مکان و نه در بعد فیزیکی بلکه در آسمان شعر اتفاق خواهد افتاد . و اگر تجسمی و تجسدی باشد سایه آن خواهد بود و انشعابی از آن . چون شعر مومنانه جولانگاه حق است .


پوزش از نقصان مطلب

اما به طلوع تفسیر تو‌
از مشرق شعر و آغوشم
ایمان‌ دارم
عزیز دلبرانه ی معصوم
الثیا
به آسمان این سروده ی سپید
خوش آمدی

سلام و عرض احترام خدمت اساتید ارجمند و برادر بهاری ام

مرسوم بود در زمان های دور، به دیدار پادشاهان که می رفتند، هدیه ای یا خلعتی گرانبها را به پاس شرفیابی پیشکش می بردند و مفتخر از دیدار سلطان و گاه با دریافت پاداشی از او باز میگشتند و دلخوش به آن عنایت شاهانه روزگار بسر می بردند.

اما قلب عاشق شاید بارگاهی بسیار باشکوه تر، مجلل تر و پررونق تر از بارگاه سلطان باشد آنجا که تاریکی سرد و سهمگین و شب های ظلمت و آسمان بغض آلوده ی غمگین را با طلوع نام معشوق اش به باورِ روز می رساند.
آنجا که سلطان؛ معشوق است و خلعت عاشق تمام جانش.
اما آیا عشق را غایتی و هدفی ست؟ یا خود، همه چیز است؟
در مکتب مولانا عشق شرط بودن و موجودیت است و عاشق باکی از چگونگی مراوده معشوق با او ندارد. حتی اگر پاسخ معشوق نی باشد، او از این نی شکر را می یابد:
آمده ام که سر نهم عشق تو را به سر برم
و تو بگوییم که نی، نی شکنم شکر برم

و چه خلعت و پاداشی گران بهاتر از این که به پاس عاشقی مرتبه ای چنان رفیع بیابی که هر آنچه عاید شود و بدست آید در هر حال از آن منفعت یابی.

آمده ام چو عقل و جان از همه ديده ها نهان
تا سوي جان و ديدگان مشعله نظر برم
آمده که رهزنم بر سر گنج شه زنم
آمده ام که زر برم زر نبرم خبر برم
گر شکند دل مرا جان بدهم به دل شکن
گر ز سرم کله برد من ز ميان کمر برم
اوست نشسته در نظر من به کجا نظر کنم
اوست گرفته شهر دل من به کجا سفر برم
...

سپاس و عرض پوزش