استاد یحیی شیدا
استاد یحیی شیدا که افتخار آذربایجان و ایران بشمار می رود در بیستم اردیبشهت سال ۱۳۰۳ در خانواده یکی از مجاهدان مشروطه تبریز بنام حسن چرندابی «یوزباشی» دیده به جهان می گشاید. اولین معلم وی «میرزا خانم» می باشد که به وی «قرآن کریم» و «جامع عباسی» می آموزد. هم زمان با ایشان از محضر پدر خود « کلیله و دمنه» ، «گلستان» ، «بوستان» ، «قابوسنامه» ، «نصاب‌الصبیان» و ... را فرا میگیرد.
تحصیلات ابتدایی را در مدرسه «جامی» و متوسطه را در دبیرستان «فردوسی» در رشته ادبیات سپری نموده و زبان عربی را بطور کامل می آموزد. از همین زمان شروع به مطالعه ی« فلسفه » ، « روانشناسی » و « عرفان » میکند.
ذوق ادبی ـ هنری ایشان از سال ۱۳۱۹ شکوفا می شود که در همین ایام از محضر اساتیدی همچون « علی‌فطرت » ،« جعفر خندان » و « مولانا یتیم » تکنیک های ادبی را آموخته و در مسجد جامع تبریز علوم «معانی» و «بیان» را نزد «استاد انصاری» فرا میگیرد.
از سال ۱۳۲۷ به فعالیتهای مطبوعاتی روی آورده و مقالاتی در نشریات : «خاور نو » ، «آذر مرد» ، « اخبار روز» و ... مینویسد. در همین سالها به تهران رفته و سه سال در آنجا به تحصیل «عرفان اسلامی» میپردازد. شیدا در تهران در انجمن های ادبی گوناگونی از قبیل «انجمن ادبی دانشوران» شرکت نموده و با شخصیتهای برجسته ای همچون «نیمایوشیج » ، «اخوان ثالث» ، «ناصح» ، « بدیع الزمان » و ... از نزدیک آشنا میشود.
در سال ۱۳۳۰ به تبریز برگشته و همچون ژورنالیستی حرفه ای فعالیتهای مطبوعاتی خویش را دوام بخشیده و هم زمان در انجمن های ادبی فعالانه شرکت میکند. وی در همین زمان با «سهند» ، «حبیب ساهر» ، «حسن قاضی» ، «احمد ترجانی زاده» ، «واعظ چرندابی» ، «ادیب توسی» ، «دکتر منوچهر مرتضوی» ، «استاد شهریار» و .... ارتباط دوستی برقرار میکند
از سال ۱۳۴۰ با روزنامه « فروغ آزادی » و « مهد آزادی » همکاری مینماید که همین همکاری سالهای سال ادامه می یابد.
استاد شیدا بارها در رژیم منفور پهلوی توسط ساواک تحت تعقیب ، بازجویی و زندانی شده بود ؛ در این خصوص خواندن خاطره ای از : «رضا افشار تبریزی» خالی از لطف نیست:
ـ از سال ۱۳۶۰ الی ۱۳۶۶ برای «رادیو ارومیه» برنامه ی «آذربایجان شاعیرلری» را می نوشتم. حدودا" ۲۰ سال پیش تصمیم گرفتم در دو برنامه در استودیوی بزرگ «رادیو تبریز» که برنامه های خود را در آنجا ضبط میکردم در خدمت استاد باشم. در یکی از این برنامه ها از زندگی و آثار خود استاد بحث کنیم و در برنامه ای دیگر از مرحوم « مولانا یتیم » ؛ که استاد شیدا آشنایی نزدیک با ایشان داشتند و سالها در محضر ایشان تلمذ نموده بودند. برای هماهنگی این ضبطها می بایست به منزل ایشان واقع در«خیابان طالقانی» می رفتم. تلفنی اجازه گرفتم و به محضرشان رسیدم. چون ویلچر خود را همراه نبرده بودم استاد بعد از گشودن درب منزل ، سوار ماشین من شد و پشت فرمان نشست و شروع به گذاشتن قرار کردیم. خانم استاد که متوجه غیبت ایشان شدند بارها دم در آمدند و چون نمیدانستند استاد در داخل ماشین با من سرگرم صحبت است بانگرانی اطراف را بررسی میکردند. استاد با اشاره دست مرا به خانمش نشان داد و فهماند که پیش من است و از خانمش خواست تا به منزل برود. بعد رو به من نمود و با خنده فرمود: ـ ( در رژیم سابق بارها ساواک به خانه ام ریختند و باعث خوف خانواده ام شده اند. بخاطر همین خانواده ام خاطره ی خوشی از نواخته شدن زنگ درب منزل ما و ناپدید شدن من ندارند. نگرانی آن را زیاد بی ربط فرض نکن.)
استاد شیدا به غیر از « آذربایجان ایران » در کشورهای « ترکیه » و « جمهوری آذربایجان » نیز همچون شخصیت ادبی بزرگی شناخته شده هستند و آثارشان بارها در آن کشورها چاپ گردیده است.
ایشان ضمن فعالیتهای مطبوعاتی زمانی نیز برای رادیو برنامه می نوشته و خود اجرا می نمودند.
اشعار نام برده چه در زبان ترکی و چه در زبان فارسی از نمونه های زیبای ادبیات معاصر بشمار می رود
حضرت استاد بیش از ۱۸ هزار بیت شعر ترکی و ۲۲ هزار بیت شعر ترکی سروده اند
از اشعار فارسی ایشان:ای زمستان در قالب نیمایی بسیار مورد پسند شاعران جوان آن زمان قرار گرفت .
از آثار چاپ شده استاد شیدا:
1 جنایات زن یا شاهکارهای طبیعت / رمان
۲- پسر خان / رمان مستند
۳- دریای متلاطم / مجموعه شعر
۴- تلواسه‌ها / اشعار انقلابی
۵- فراورده‌ها / برگزیده اشعار شهریار
۶- در زوایای تاریخ / تاریخ ادبیات دوره پهلوی
۷- بدیهه گویی در ادبیات فارسی
۸- دیوان غمزده مراغه‌ای
۹- مذنب کیست / شرح احوال ملا مذنب
۱۰- ادبیات اوجاغی / سه جلد
۱۱- اودلی سؤزلر / اشعار حداد
۱۲- اودلار وطنی / مجموعه شعر
۱۳- دیوان معجز شبستری
۱۴- اورک سؤزلری / محمد بی‌ریا
۱۵- شعر مجموعه‌سی / اجتماعی- تنقیدی شعرلر
۱۶- سئژیم‌قولو / علی نظمی‌نین شعرلری
۱۷- احساسلی غزللر / شعر مجموعه‌سی
۱۸- دیوان ملا ولی ودادی
۱۹- دیوان فضلی / با تطبیق هفت نسخه
۲۰- دیوان اکبر جوادی
۲۱- قورخولو سفر / منطق‌الطیردن الهاملاناراق
۲۲- گلینلر بزه‌یی / اعتمادین شعرلری
۲۳- اون‌لارجا
.........................
از آثار چاپ نشده استاد:
۱ - دیوان جوادی تبریزی
۲ - دیوان طلوعیان مراغه ای
۳ - قسمتی از کلیات معجز
۴ - قسمتی از دیوان فضولی
......................................
در اواخر بهار سال جاری از سوی «دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان مدیریت صنعتی تبریز» از زحمات سه تن از فرهنگ پروران فرهیخته ی تبریز ،بطور هم زمان و در یک گرد هم آیی تجلیل به عمل آمد. این سه تن عبارت بودند از «استاد یحیی شیدا» ، «استاد علی نظمی» ورضا افشارپور متخلص به «افشار».
در پایان قطعه ی زیبای زمستان را که در قالب نیمایی است و استاد آن را قبل از انقلاب سروده اند تقدیم دوستان می گردد . وزن این قطعه در بحر رمل سالم است .
فاعلاتن
فاعلاتن - فاعلاتن
فاعلاتن – فاعلاتن – فاعلاتن
فاعلاتن – فاعلاتن – فاعلاتن – فاعلاتن
************
ای زمستان !
ای بلای مستمندان
خصم جان مردم محروم و عریان
فصل اندوه و مصیبت ؛ موسم فریاد و افغان .
***
وه چه سردی ؟
همچو آه اهل دردی
با یتیمان و فقیران در نبردی
از چه طومار حیات تیره روزان می نوردی ؟
***
بی مروت ! چیست این کین و لجاجت ؟
از چه داری با سیه روزان عداوت ؟
خود مگر چون زورمندان نیست باکت از جنایت ؟
***
شور و غوغا –
می کنی هر لحضه بر پا
می گشایی چون ستمکار توانا
هستی بیچارگان را دست یغما ؛ بی محابا
***
طفل دهقان
از جفای سود جویان
هست چون ابر بهاری اشگ ریزان
تو چرا آخر چنین اش می کنی جور ؛ ای زمستان ؟
***
باد سرکش !
یک زمانی دم فروکش !
کان زن بیوه ؛ ز سرما می کند غش
ای بگیرد خانمان هر که بی رحمست آتش !!
***
زود بگذر !
ای زمستان ستمگر !
خنجر خود را مزن بر کشته دیگر
کاین همه هستند یک سر ؛ کشته ی بیداد بنگر !
***
گرچه آلان
چیره گشتی بر نداران
باش تا روزی در آید مهر تابان
از تو گیرد انتقام این فقیران ؛ ای زمستان !
====================================ت
البته این سروده ی توسط یکی از سارقان ادبیات تحت عنوانی دیگر ی منتشر گشت که خوشبختانه با کمک دوستان آذربایجانی رسوا گردید . قطعه ی مذبور با چنین تغییری در سایت های مختلف به نام خود سارق معرفی شده بود : البته فقط قسمت اول و دوم را در این جا می نگارم بقیه را خود دوستان دقت کنند و در می یابند .
ای زمستان !
ای بلای مستمندان
خصم جان مردم محروم و عریان
موسم فریاد و افغان
ای زمستان
****
وه چه سردی ؟
همچو آه اهل دردی
با یتیمان و فقیران در نبردی
از چه طومار حیاتم
می نوردی؟
*****
فاعلاتن
فاعلاتن - فاعلاتن
فاعلاتن – فاعلاتن – فاعلاتن
فاعلاتن – فاعلاتن
فاعلاتن
======================================
ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری :
|
|
|
|
| 
ارسال پیام خصوصی
مهرداد مانا
ابراهیم هداوند
محمد رضا خوشرو (مریخ)
سید هادی محمدی
آرمان طاهری 
