"فاعلاتن فاعلاتن فاعلن" _ بحر هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف: تلمیح و تشبیه
بیمارمُ مبتلا شدن درمان نیست
ذهنیت غافلی!، به عقل کامل نیست ؟
هی خِرقه تُهی مَکن که جان بِستآنی
در شهر یکی همچو کَسی شآهد نیست
..................................................
تمرین مشق:مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
لیلی امشب گفت باید عاقبت مجنون شوی
یأس آینه شکانی، غصه را افیون شوی
خاطراتش را به شعری تازه بنگارید عشق
_ با دل دیوانهات، در کوی و برزن چُون شوی
بیقراریهایِ او را مثل شبهایی بلند
قِصه را تَسکین شوی، در عشقدآن دلگُون شوی
لحظهها بادآ شود، هَمچوُن نسیم ِصُبح گاه
_ در کنار او بهاری تازه و موزون شوی
گفت :لیلی مرده است، فرهاد از غم تیشه زد
باید از سَهمگین دِلی، خِسران ِخُسرویان شوی
دل در این اَفسون بسپار عشق جاویدان شوی
راز شب را پرده بردار، ماه تابآنش شوی
هجاهای شعر "بیمارم و مبتلا شدن درمان نیست" به شکل زیر است:
بی/مار/م/ و/ مب/ت/لا/ شو/دن/ در/مان/ نیست
الگوی هجایی: U U - - U - U - - U
این الگو به "بحر مجتث" نزدیکتر ه: "مُسْتَفْعِلُنْ فاعلاتُ مَفْعُولاتُ"
اصلاح وزن و دستوری:
به نظر بنده در مصرع اول، استفاده از "مُ" به جای "م و" از لحاظ دستوری و وزنی مشکل داشت. اصلاح شده به "بیمارم و مبتلا شدن درمان نیست" و رعایت اوزان مرتفع شد.
بدان و اگاه باش
رباعی معمولاً دارای وزن "مفعول مفاعیل مفاعیل فعل" یا "مفعول مفاعیل مفاعیل فع" است.
وزن ابیات بنده "فاعلاتن فاعلاتن فاعلن" است که با وزن معمولی رباعی تفاوت دارد، بنابراین این ابیات در قالب رباعی نیستند.
رباعی دارای ویژگی قافیه "الف الف ب الف" است اما وزن "فاعلاتن فاعلاتن فاعلن" برای رباعی مناسب نیست.گو اینکه از ویژگی بارز "الف الف ب الف" هم مستفیض شده است شعر نه تنها از این خصوصیت استفاده کرده بلکه هم مضامین نیز ،مانند رباعی مضامین شبیه را محشوربا خودکرده .(کدام حتی شعر آزاد از موضوعات فلسفی، عرفانی، عاشقانه، یا حتی اجتماعی بهره نمی برد؟
مثالی از رباعی خیام: بنگر ز جهان چه طرف بر بستم، هیچ وز حاصل عمر چیست در دستم، هیچ شمع طربم ولی چو بنشستم، هیچ من جام جمم ولی چو بشکستم، هیچ
وزن این رباعی برای نمونه : "مفعول مفاعیل مفاعیل فعل"
دقت کن !تفاوت اصلی شعر و رباعی در وزن عروضی و ساختار قالب آنها است.
امیدوارم
این توضیحات به شما کمک میکنه تا تفاوتها را بهتر درک کنید و اشعار را با وزن و قالب صحیح تر مطالعه بفرمایید . با احترامات
تنها کابران عضو میتوانند نظر دهند.
(متن های کوتاه و غیر مرتبط با نقد، با صلاحدید مدیران حذف خواهند شد)
ارسال پیام خصوصی
کلیه ی مطالب این سایت توسط کاربران ارسال می شود و انتشار در شعرناب مبنی بر تایید و یا رد مطالب از جانب مدیریت نیست . استفاده از مطالب به هر نحو با رضایت صاحب اثر و ذکر منبع بلامانع می باشد . تمام حقوق مادی و معنوی برای شعرناب محفوظ است.
دلنشین و زیباست