ابرپنج

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا در دانشگاه شعر ناب نقدی بنویسم

شعری پیش رو داریم از جناب آقای مهرداد عزیزیان که ان شاء الله چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.


جناب عزیزیان از آن دسته شاعرانی هستند که هم خوب شعر می‌گویند و هم خوب شعر می‌فهمند.
لذا حیفم آمد در خصوص این غزل زیبا چیزی ننویسم و امیدوارم حق مطلب را در مورد این شعر چه از نگاه
ساختاری ( structure)
و چه از لحاظ محتوایی ادا کنم.


🔴 اگر در محدوده ی جغرافیای ایران بحث کنم عده ی کسانی که ادعای شاعری دارند و نام خود را شاعر گذاشته اند بیش از تصور ماست اما در این میان عده ای هستند (چه مشهور چه گمنام) که واقعا شعر در جریان خونشان ساری و جاری است و این الهام خداوندی باعث شده آثار ماندگاری آفریده شود.
شعر هنر کوچکی نیست که هر کس بتواند در خصوص آن اظهار نظر کند و خود را در زمره ی شعرا قرار دهد.
تا جلوه ی جلوات کلمات بر گرده ی کاغذ ننشیند نمی‌شود عیار شاعری را تشخیص داد هر چند خودش در بوق و کرنا کند که
کذا و کذا
این مقدمه برای مطلع شعر جناب عزیزیان بود که فرموده اند

🚩
وقتی قلم به‌ سوی غزل‌،گنج ِ شعر شد
دفتر شبیه درّه‌ی بغرنج شعر شد

و با این مقدمه می‌رویم سر غزل زیبای مهرداد عزیز

🔴 این غزل در وزن

مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

(مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)

در عروض عرب و معادل آن

(مستفعلن مفاعل مستفعلن فعل)


_ _ ل/ _ ل _ ل/ ل _ _ ل/ _ ل _

با قوافی

( گنج، بغرنج، ابرپنج، شطرنج، دماسنج،
پررنج)

و ردیف( شعر شد)

سروده شده است.

👈 تمرین

دوستانی که 🚩(درس قافیه)🚩
را پیگیری می‌کنند در ذهن خودشان حروف قافیه را یادآوری کنند و حرف رویّ و سایر حروفی که تدریس شده را تشخیص دهند.


🔴 ترکیباتی که جناب عزیزیان در این غزل به زیبایی ساخته و پرداخته اند هم حائز اهمیت است.
از قبیل

( اسب عاطفه، فیل عقل، دماسنج شعر)


👈 نکته ای که در خصوص ترکیب سازی درشعر باید عرض کنم و برخی از دوستان هم در این خصوص سوالاتی از بنده داشتند اینکه :

در اشعار حسی و عاطفی شاعر آنقدر رشد فکری می‌کند که می‌تواند ترکیبات جدید بیافریند
این امر فرمول خاصی ندارد چون گذر از ذهنیت به عینیت است و قطعا و حتما در این میان مطالعه و تحقیق در اشعار دیگر و داشتن سواد کافی و وافی بی تاثیر نیست.
این ترکیبات نو گاهی آنقدر مهم هستند که ولوله در جان مخاطب می اندازند و او را به چالش و تفکر می کشانند
در ترکیب سازی باید دقت شود که ابهام تصنعی بر پیکره ی ترکیب مستولی نشود و مخاطب بتواند با آن رابطه برقرار کند وگرنه آن ترکیب ماندگار نخواهد بود.
در خیلی از ترکیباتی که مشاهده کرده ام
فقط بازی پس و پیش کردن کلمات بوده و بس و گاها شاعر ، بی سوادی خود را پشت کلمات قلمبه و سلمبه پنهان کرده است و اینگونه ترکیبات کمترین سهم از عواطف را دارند و مانند دندان مصنوعی در دهان شعر خودنمایی می‌کند.

نمونه های زیادی از شاعران وجود دارند که استاد ترکیب سازی در شعرند که می‌توانم به ( پل سلان، گونتر آیش، یوهانس بوبروفسکی) اشاره کنم.
اینان شاعران کلام جادویی اند و از همه ی ابعاد زبان در جهت خلاقیت شعر بهره گرفته اند.


🔴 ضرورت سنجی در شعر

حالا که مهرداد عزیزیان در خصوص (خود شعر) غزل گفته مبحثی را که کم به آن توجه می‌شود را یادٱوری میکنم

گرچه غزل قالبی است که عمدتا برای عاشقانه سرودن به کار می‌رود و از قدیم زبان شاعران برای معشوق های خود غزل بوده اما ضرورت سنجی در شعر باعث شده رنگ و بوی غزل تازه تر شود و از یکنواختی دست بکشد.

شما شاید طیفی از شاعران را می‌شناسید که عین هم شعر می‌گویند دریک خط مستقیم و به اصطلاح معروف اشعار گل و بلبلی
اگر نام این شعرا را از زادگاه شعرشان بردارید کسی نمی‌تواند تشخیص دهد که کدام شعر فرزند کدام شاعر است و یا پدر این شعر کیست ( البته اینان شاعرند و کار بلد و به اصول اولیه شعر واقف و خدای نکرده با ناشاعرانی که الف بای شعر را نمی‌دانند و فقط طبل توخالی اند یکی نشوند)
اهمیت ضرورت سنجی در شعر به حدی است که برخی اشعار در طول تاریخ ملل تاثیر گذار بوده است و گاهی حکمرانان از مشت های گره کرده ی معترضان آنقدر هراس نداشته اند که از چند بیت هراسیده اند و مدت ها انتشار آن شعر را ممنوع کرده اند.
مانند شعر معروف (مرغ سحر ناله سر کن ملک الشعرای بهار)
این تصنیف در بحبوحه ی سقوط قاجار و روی کار آمدن پهلوی ملعون سروده شده است.


برای اینکه نقد طولانی و ملال آور نشود تا اینجا بسنده میکنم وگرنه می‌توانستم ساعت ها در خصوص غزل زیبای جناب عزیزیان بنویسم

برای ایشان آرزوی موفقیت دارم.


یا حسین بن علی

سید هادی محمدی