باز هم...

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم.

شعری پیش رو داریم از بانو فاطمه ی محمدی که ان شاء الله چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.


🔴 اگر بخواهم از حیطه ی
روایت شناسی و یا به قول
فرانسوی ها (narratologie)
در خصوص این شعر مطلبی عرض کنم
این که در سراسر شعر این شاعر نوع آوری وجود ندارد و حول چشم و نگاه و دست و پای معشوق بیت و یا مصراع عوض می‌شود.
از نگاه فوق، حضرات شاعر قبل از ایشان
با دید قوی و سطح وسیع از این ورطه گذشته اند و اگر بانو محمدی بخواهد شعرش سری در سرها دربیاورد باید مضامین تکراری گذشته را به شکل نو بیان کند.


در روایت یک شعر میان( آنچه به واقع اتفاق افتاده) ⬅️ محتوای روایت ➡️
و چگونگی نقل ( آنچه اتفاق افتاده)
⬅️ شکل روایت ➡️ رابطه و معادله ای سیال برقرار است و اگر یکی از عناصر این معادله لنگ بزند در کل شعر می‌لنگد

این دوبیت را از این شاعر در نظر بگیرید

🚩

چشم پر رازت که دیدم،یک نگاه
دور آن نرگس مرا پروانه کرد
بی خبر بودی ولی آن چشم ها
قلب این آشفته را ویرانه کرد


کارکرد های بینا فردی و اندیشگانی و متنی در این دوبیت از یک المان مشابه استفاده کرده و وقتی مخاطبی بیت نخستین را می‌خواند و می رسد به بیت بعدی همان‌گویی و یا توتولوژی را حس می‌کند.
شعر تنها چیدن کلمات بر نخ افاعیل و انتخاب ردیف و قافیه نیست گرچه مقدمه ی هر شعر موزونی این شاخصه هاست اما شاعر پس از آن حتما و قطعا به نوع روایت خود هم توجه کند تا خدای نکرده به جای شعر کلمات موزون مقفی و مردف تحویل مخاطب ندهد




🔴 صور خیال است که شعر می سازد


گزاره های خبری در روزنامه ها و اخبار هیچ حس شاعرانه ای به مخاطب نمی‌دهد و صرفا خبری است که از یک سوراخ گوش فرو رفته و از دیگری خارج می‌شود.


آنچه متن ادبی را به شعر تبدیل می‌کند در کنار برخی المان های دیگر، صور خیال است.
میدانید که کره ی ماه دور زمین می‌چرخد و برای ما از شکل هلالی به قرص کامل تغییر دید می‌دهد این یک خبر صرف است اما وقتی کسی مثل والامقام حافظ شیرازی عنوان می‌کند


🚩


مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو
یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو


نهایت صور خیال و تصویر پردازی انجام گرفته و شعر با این تصویر متولد شده است.


خیال حاصل یک نگاه متفاوت به پدیده های هستی است و به همین سبب در ایجاد بیان شاعرانه بسیار موثر است و همین که پای خیال به وسط آید قدم در دنیای شعر و شاعری گذاشته ایم


البته بارها و بارها گفته ام که در طول شاعرانگی های بشر صور خیال دستخوش تغییر شده اند و کسی قاپ بهترین شاعر بودن را ربوده که از صور خیال جدید و بکر که برای مخاطب لذت کشف دارد استفاده کرده است


بانو محمدی در این شعر از صور خیال بهره گرفته اند هرچند تکراری و هر چند تصاویر دست مالی شده اما باز بهتر از نبود خیال است


ابیات و یا مصاریع زیر را در نظر بگیرید




🚩


واژه هایم عشق را پیمانه کرد


دور آن نرگس مرا پروانه کرد


روح و جانش را برایت شانه کرد




همگی دارای صور خیال هستند هرچند به چندی و چونی آنها می‌شود ایراد گرفت اما مجالی دیگر می طلبد. در حالت کلی باید بگویم در شعر این شاعر صور خیال بود اما کم و گاهی سمباده نزده و گاهی تکراری که حتما باید ایشان به این امر توجه کنند.






🔴 ترکیب سازی برگ برنده ی شعر




واژه های منفرد فقط بخشی از ابزارهای زبانی اند که شعر دارد و اگر شاعری بخواهد شعرش در میان اشعار دیگر نمود داشته باشد باید دو یا چند واژه ی مستقل را باهم ترکیب و از آن یک معنای مستقل از هردو ایجاد کند.
نخستین حاصل ترکیب سازی افزایش امکانات زبان است یعنی زبانی که تعدادی واژه برای بیان مفاهیم خاصی داشته باشد اکنون ترکیب های بسیاری هم دارد که مفاهیم دیگری را منتقل می‌کنند
البته باید بگویم از میان ترکیب هایی که شاعران می سازند بخش کمی از آنها وارد زبان و گفتار مردم می‌شوند و بخش کثیری از آنها در همان شعر باقی و یا حتی در خود آن شعر نیز خوش
نمی نشیند.


متاسفانه در شعر خانم محمدی هیچ ترکیبی از این دست ساخته نشده و این یکی از ضعف های شعر ایشان است که شعر را از حالت جذاب زبانی خارج و به ساده انگاری رسانده است.




🔴 از نقاط قوت شعر خانم محمدی میتوانم به موارد زیر اشاره کنم




✔️ وجود عناصر معنوی درست مانند اندیشه و عاطفه در شعر


✔️ ارتباط عمودی درست در شعر




✔️ پیوستگی عناصر شعر




✔️ استفاده از ساختار درست




برای ایشان آرزوی موفقیت دارم


یا حسین بن علی


سید هادی محمدی












منبع :


🔰 خودم