چه خبر

☘صَلّی‌اللهُ‌عَلی‌اَباعَبدالله‌الحُسَین‌و‌مُحبّانه اَجمَعین☘


سلام بر همگی



مدّت های مَدید بود که در دورانِ معاصر دیگر از هنرِ اصالت اندیشِ حاجب‌نگاری و شعر محجوب در آوردن نوع خاصی از قوافی و ردیف ؛ هیچ خبری نبود که بالاخره امروز در شعر زیبای شما دیده می شود.



ردیف کلاً دارای خصوصیات زیر است :


۱- بعد از قافیه ، عیناً تکرار می شود.

۲- ردیف باید کلمه‌ای مستقل و دارای معنی باشد.

یعنی از حروف و وَندهای مشتقی نباشد مانند:

باوفاتر آشناتر / که تر ردیف محسوب نیست.

۳- آوردن ردیف اختیاری است و می توان نیاورد .

۴- اگر ردیف در. دو معنای متفاوت :

یعنی به شکل (جناس تام) آورده شود ؛ در این صورت قافیه محسوب است .

آتش است این بانگِ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد نیست باد (نابود بادآ)

نیست باد : باد وجود ندارد.
نیست باد: نابود بادآ - جمله متعرضه دعایی

( قافیه اند به عنوان جناس تام )


گُلاب است گویی ز جویَش روان
همی شاد گردد ز بویَش روان

روان اولی :جاری / روان دومی : روح‌وجان = جناس تام


نیست آبِ حیات جز دانش
نیست بابِ نجات جز دانش

حاجب قافیه اول قافیه دوم ردیف


۵- وقتی ردیف پیش از قافیه بیاید؛ به‌ آن حاجِب می‌گویند.

۶- اگر بیتی دارای دو قافیه باشد به آن ذوقافیتین (صاحب دو قافیه ) می‌گویند.


جوانی سر از رایِ مادر بتافت (روبرگرداند . نافرمانی کرد)
دل دردمندش به آذر بتافت ( سوخت)

بتافت: سرپیچی کرد بتافت: سوزاند (جناس تام)

ذوقافیتین (دارای دوقافیه)


۷- ردیف می تواند بیش ازیک کلمه هم باشد.

چشمه‌های خروشان ( تورا می شناسند) = ردیف
موج‌های پریشان تو را می شناسند


- و اما حاجب که در لغت به‌ معنی : ( مانع و سربند ) است و در اصطلاح علم عروض و قافیه ، کلمه‌ای است که قبل از قافیه بدون تفاوتِ معنایی تکرار شود ؛ مانند «سلطان» در این بیت:

سلطان ملک است و در دل سلطان نور
هر روز به روی او کند سلطان سور

هرگز نرود بر او و بر سلطان زور
چشمِ بد خلق از او و از سلطان دور

(مسعود سعد سلمان)


- و اگر حاجب بین دو قافیه بیاید ؛ لطفِ آن بیش‌تر است. مانند شعر کنونی استاد شفیعی و

مانند «داری» در این دو بیت:


ای شاهِ زمین ، بر آسمان داری تخت
سُست است عدو تا تو کمان داری سخت

حمله سبک آری و گران داری رخت
پیری تو به تدبیر و جوان داری بخت

( شعر از : امیر معزّی )

(آسمان و کمان) قوافی اول / داری = حاجب / (تخت و سخت ) قوافی دوم .


و شعری را که حاجب داشته باشد؛ شعر محجوب گویند.



در شعر شما استاد ( چه خبر از ) حاجب است.



سلامت و دلشاد باشید

گفتگو درباب محتوای ارزشمند دلگویه تان را به اندیشمندان سایت می سپارم . فقط این که اصطلاحاتِ پاسوری در شعر جالب است ای کاش وَرَق را هم میاوردید تکمیل می شد .


بااجازه تیک نقد می‌زنم .


درپناه حق