همگی بر باد است...

با سلام و عرض ادب
شعر نیمایی \"همگی بر باد است\" از شاعر آریا رادمنش را با هم گفتگو می کنیم. در شعر نیمایی کوتاهی و بلندی مصرع ها را داریم و مصاریع وزن دارند و قافیه بعنوان زنگ مطلب در شعر به کار گرفته می شود. این شعر بر تکرار \"فعلاتن\" بنا شده است و مطابق اختیارات در رکن اول می توان به جای فعلاتن از فاعلاتن استفاده کرد. همچنین می توان از قاعده تسکین(ابدال) استفاده کرد که به جای دو هجای کوتاه یک هجای بلند می آید و به این ترتیب \"فعلاتن\" از جای خود را به \"فع لاتن\" می دهد و همچنین قاعده قلب، به جای فعلاتن گاهی از مفاعلن استفاده شده است که این مورد را هم می پذیریم با این وجود بعضی از مصرع ها دچار اشکال وزن هستند. بعنوان مثال :
بر هدر دادن عمر یا فنا کردن مال
که شاعر می تواند مصرع را به دو مصرع تبدیل کند و وزن صحیح می شود.
بر هدر دادن عمر
یا فنا کردن مال
و صنعت موازنه یا ترصیع برقرار می شود و همچنین \"عمر\" و \"مال\" را می توان به نوعی \"قافیه\" در شعر نیمایی به حساب آورد البته زنگ مطلب در این شعر در قافیه های کامل تر \"آزاد\" و \"باد\" ، \"فاصله\" و \"ولوله\" قوی تر هست اما این جا هم زنگ مطلب خفیف وجود دارد.
مشابهاً مصرع \"قطره‌های کسلی ، با تگرگی ز کرختی باران\" تبدیل به دو مصرع می شود
قطره های کسلی
با تگرگی ز کرختی باران
و البته به ضرورت وزن باید \"ی\" را در واژه \"کرختی\" مشدد تلفظ کرد که وجهه ی مناسبی ندارد.
و مشابهاً
هر کجایی که منم
دور از منزل مقصودم و از خویشتنم

مصرع آخر:
گام برداشت
و کشت دشمن \"این\" فاصله را...
که ضمیر \"این\" را به منظور نشان دادن محل اشکال وزنی اضافه کردم و شاعر می تواند در صورت لزوم شعر خود را تصحیح نماید.

همچنین مصرع \"جمع کرد این همه‌ی ولوله را ...\" واژه ی \"همه\" به نظر می رسد به ضرورت وزن به صورت \"همه ی\" تلفظ و نوشته شده است. در کل در اشعار نیمایی و کلاسیک که وزن آن ها دو هجای کوتاه کنار هم دارند ممکن است برخی واژگان مثل \"که\"، \"همه\" به ضرورت وزن به زبان شاعر راه پیدا کند همچنین ضمیر \"این\" و \"آن\" و سایر ضمایر که شاعر باید مراقبت ویژه ای داشته باشد در نحوه درست و به جا از آن ها.
اما در مورد قافیه :
\"همگی بر باد است! \" \"ز همه آزاد است ...\"
\"جمع کرد این همه‌ی ولوله را... \" \" گام برداشت و کشت دشمن فاصله را... \"
که قافیه به عنوان زنگ مطلب به درستی استفاده است و البته سه بار تکرار واژه \"همه\" را داریم!
اما نکته دیگری که وجود دارد همانطورکه در نقدهای قبلی اشاره داشتم صور خیال
اگر چه در شعر نیمایی وجود وزن باعث می شود نرم زبان از زبان گفتاری ارتقا پیدا کند و موسیقایی در شعر پدید آید اما بسنده کردن به وزن و قافیه دو نکته به همراه دارد
اولاً : انتقاد را به شعر وارد می کند. چون بعضی از شاعران و منتقدان شعر را بدون صور خیال نمی پذیرند و از دیدگاه ایشان هر اثری که صور خیال در آن نباشد ولو که وزن داشته باشد شعر نیست بلکه نظم تلقی می شود
دوماً : اگرچه از نظر این جانب شعر محسوب می شود و نه نظم، اما به صرف بسنده کردن به وزن، کیفیت شعر پایین می آید. برای همین من تا آنجایی که امکان دارد استفاده از صور خیال را به شاعر پیشنهاد می کنم. البته دراین اثر رگه هایی از صور خیال دیده می شود مثل \"قطره های کسلی\" و \"کرختی باران\" اما دو نکته وجود دارد اولاً بسامد آن ها پایین است و شاعر می توانست از این ترکیبات بیشتر در شعرش استفاده کند و نکته دیگر اینکه در استفاده از این ترکیب ها دقت بیشتری نماید برای مثال ما هنوز نمی دانیم میان \"کرختی\" و \"باران\" چگونه تناسبی برقرار است؟ همچنین میان \"قطره\" و \"کسلی\" و ارتباه آنها تا حدودی گنگ است.
نکته آخر که درنقد قبلی هم به آن اشاره کردم سرودن در مورد ارزش ها، اخلاق، عشق و غیره اگر چه بسیار ارزشمند است اما اگر با ایده و تفکر نو همراه نباشد دچار تکرار گفتمان می شود. اما این اشکال تا حدود زیادی با کشف تصاویر جدید مرتفع می شود. همچنین شاعر می تواند به دنبال مضامین بدیع تر و یا کمتر استفاده شده برود.
با آرزوی بهترین ها
و با تشکر