پنجره هرچه بُزرگ/ بیشتر درد درو خواهی کرد :

درود بر جناب استکی بزرگمهر
زیبایی در نگاه شماست جناب
به مهر می نوازید
مهربانی تان را سپاس

درود بر مهربانو آهنگران گرانمهر
سپاس از حضور و مهربانی تان
مانا و برقرار باشید

درود بر مهرداد عزیز
سپاس از توجه و حضور ارزشمندتان
زیبایی در نگاه شماست جناب

جناب مرادی بزرگمهر سلام و درود بر شما
به لطف خوانده اید بزرگوار
مهرتان را سپاس

درود بر مهربانوی سپیدسرا , خانم گودرزی ارجمند
سپاس از توجه و حضور ارزشمندتان
دردها و رنج ها , مقدمه ی لذت ها و خوشی های آدمی هستند
این چیزی ست که دانش روانشناسی به ما آموخته است
به قول معروف ( بی رنج , گنج مُیسّر نمی شود )
امید که این دردها , درد زایمان خوشی ها در چشم انداز پیش رویمان باشند
مهرتان را سپاس

درود بر امین عزیز
و سپاس از حضور ارجمند و نوازش قلم پرمهرت
به لطف نواخته اید دوست من

پیرو فرمایش جنابتان ,اجازه بدهید در این مجال "بصورت کُلی" در مورد ( فرم) بگوییم.

جهانی که ما در آن زندگی می کنیم با آنهمه پهناوری و گستردگی اش . جهان فرم هاست .
از کوه گرفته تا درخت , گُل , کبک , ...
از کوارک ها بگیر تا اتم ها , مولکولها , عنصرها , موادها تا ابرکهکشانها
هر آنچه محسوس و ملموس هست , برای خودش فرمی دارد

به تعداد آنچه هست , فُرم وجود دارد
حالا ( مفهوم ) چیست؟؟
مفهوم , آن برداشتی هست که ما انسانها از فرم ها داریم .
یعنی ما انسانها بعنوان یک موجود هوشمند , آمده ایم و یک رابطه ی دوطرفه بین ( فرم و مفهوم ) ایجاد کرده ایم .
و در نگاه ما انسانها , فرم و مفهوم , دو روی یک سکه هستند .
مفاهیمی که ما انسانها به فرم ها سنجاق می کنیم ( ذهنی ) هستند .
یعنی ما با ذهنیت خودمان آن فرم ها را تعریف می کنیم .

فرم , یک نام کلی ست . که روی هر پدیده ای می توانیم بگذاریم .
و ( مفهوم ) شناختی ست که فکر می کنیم ما از هر کدام از آن پدیده ها داریم .
هرچه شناخت ما از هر پدیده ای بیشتر بشود . دریچه ی نگاه ما به چیستی آن پدیده بازتر و بازتر می شود .

در شعر , وقتی از فرم داریم صحبت می کنیم , در ابتدا باید مشخص بکنیم که منظورمان از فرم چه فرمی است .

آیا منظور ما از فرم , فرم ساختاری ست ؟
آیا منظور ما از فرم , فرم بیانی ( نحوی ) ست؟؟
آیا منظور ما از فرم , فرم آوایی ست ؟؟
و...

آنچه شما فرمودید در راستای فرم بیانی ( یا همان فرم نحوی , یا به زبان ساده تر در مورد فرمی هست که به " نحوه ی بیان" اشاره دارد)

نیمایوشیج , بنا بر قول آنهایی که با او دمخور بوده اند , تربیت روستایی داشت . حتی وقتی به تهران آمد و در مدرسه ی فرانسوی سن لویی درس میخواند گفتار و رفتار و پوشش او بهمان شکلی بود که در یوش بود . یعنی به محض ورود به پایتخت و سکونت در آنجا مثل خیلی ها نبود که پشت پا بزند به فرهنگ و زبان و پوشش زادگاهش .

توی پرانتز ( کشورهای اروپایی هرجا که پایشان باز می شد مدارسی احداث می کردند تا به کمک آن مدارس مردم سرزمین هایی که برنامه ی استعماری برایشان داشتند را شیفته ی زبان و فرهنگ و ادب خودشان بکنند . مدرسه ی سن لویی فرانسوی ها در تهران هم از همان مدارس بود . حالا سوای برنامه توسعه طلبی که در راستای منافع کشور خودشان داشتند . اینجور مدارس در گسترش زبان در بین ملت های دیگر در راستای ارتباطات جهانی اقدام خوبی بود . به هر حال امروزه با جهانی روبرو هستیم که از آن تعبیر به دهکده ی جهانی می کنیم . متاسفانه ما ایرانیان در طول دو قرن گذشته , نظام سیاسی توانمندی نداشتیم که در راستای منافع ملی مان به گسترش زبان و فرهنگ و ادب ایرانی در جهان, آنطور که شایسته ی کشورمان هست اقدام بکند و امروزه از هر طرف , زبان و فرهنگ و تاریخ و مشاهیرمان مورد تهاجم و شبیخون قرار گرفته اند . وضعیت بغرنج زبان فارسی در افغانستان و ترکمنستان و ازبکستان و قفقاز و هندوستان ( هندشمالی ) را خودتان میدانید و نیازی به گفتنش نیست )

برگردیم به سراغ نیمایوشیج .
اگر آثار نوشتاری نیمایوشیج را خوانده باشید متوجه شده اید که نیما حتی در نثر هم زیاد پابند به چیدمان دستوری واژگان در جملاتش نیست . و برای اینکه متوجه بشوید نیما چه میگوید , گاه باید واژه ها را در چیدمان جمله هایش پیش و پس کنید تا منظور نیما را دقیق تر درک کنید .
به این جمله از نیما در شروع یک پاراگراف در نامه ی 77 ص 197 نگاه کنید :
(( بگذارید بیشتر به مشکلی برخورد کرده شخصیت شما هم برای نمو خود راهی داشته باشد ))

در اصل نیما میخواهد بگوید :/ بگذارید ( یعنی اجازه بدهید ) شخصیت شما , با مشکل روبرو بشود تا برای نمو خود ( برای رشد خود) راهی پیدا کند ./

یعنی تا به مشکل بر نخورید به فکر چاره هم نمی افتید . یعنی , از مشکلات واهمه نداشته باشید . و در سطرهای بعدی میگوید ( همیشه مشکلی در هنر هست )

همین بیان نحوی را به کرات , نیما در اشعارش دارد .

ولی ..
ولی همین ایراد دستوری , گاه در برخی مصراع هایش چنان ابهتی به چیدمان واژگانش داده که جذابیت و گیرایی آن مصراع را به اوج برده . و هر صاحب ذوقی را به وجد می آورد .

به بیان نحوی این مصراع دقت کنید (( ترا من چشم در راهم شباهنگام))

یعنی آن لغزش های دستوری که عادت نیما در نوشتارش بوده , در شعر او گاه شکلی نو از بیان نحوی را در سرایش پدید آورده که این بیان نحوی مورد استقبال بسیاری از شاعران نیمایی و سپید و حتی کلاسیک قرار گرفته . بقول نیما , آن مشکل , راه نمو را هم باز کرده .

البته همه جا , بیان نحوی نیما بی عیب نیست . مهم این است که اگر تقلیدی از بیان نحوی نیما صورت می گیرد از جملات ضعیف او نباشد .

هیچ شاعری نیست که بدون ضعف نباشد . از اخوان گرفته تا شاملو و فروغ .
باید یاد بگیریم که الگوبرداری ما از نقاط قوت شاعران باشد نه از نقاط ضعف آنها .

موسیقی بیرونی در برخی مصراع ها از اخوان و شاملو و فروغ و سهراب دچار آسیب دیدگی ست . که در مبحث آسیب شناسی موسیقی بیرونی مطرح هستند . و این آسیب ها ناشی از چند چیز هست
1- استفاده از تسکین در جای نادرست
2- استفاده زیاد از اختیارات شاعری در یک مصراع که وزن را مخدوش می کند / بخصوص در مصراع آغازین شعر که قرار هست مخاطب با خوانش آن بر وزن شعر مسلط شود .
3- کشیدگی رکنی بیش از حد / جایی که انتظار میرود مصراع تمام شوند ولی شاعر رکن های دیگری را به آن مصراع اضافه کرده که در فرم بند آن مصراع فاش میزند .
4- رکن زدایی از مصراع / جایی که انتظار میرود مصراع ادامه داشته باشد ولی شاعر آنرا ادامه نداده و موجب شده در کلیت بند آن مصراع توی ذوق بزند.
5- اشباع در واژه های تک هجایی, که موسیقی را ناخوشایند می کند
6- گسست وزنی در مصراع / طوری که در تقطیع باید آن مصراع را چند تکه جدا از هم کرد تا وزن هر تکه اش درست دربیاید وگرنه در حالت عادی اش خارج از وزن هست ( سهراب , شاملو , اخوان , فروغ و .. دارای چنین مصراع هایی هستند . طوری که ما مجبور شده ایم در فرمشناسی نیمایی نشانه های سرایشی را لحاظ کنیم که یکی از آنها نشانه ی ( ممیز وزنی ست ) یعنی در طول یک مصراع چنانچه مشاهده کردید از ممیز (/) استفاده شده . وزن آن مصراع باید در تکه ها جدا تقطیع شود . در همین شعر نیمایی بالا اگر دقت کرده باشید چند بار از ممیز استفاده شده است . از نظر بنده استفاده یکبار و یا نهایتآ دوبار از ممیز وزنی طوری که آسیب به موسیقی بیرونی نزند می تواند معقول باشد . ولی استفاده ی چند ممیز وزنی در یک مصراع , موسیقی بیرونی را کاملآ مخدوش می کند .

دوستان نیمایی سرا باید سعی بکنند اگر الگوبرداری میکنند از نقاط قوت شاعران نامی باشد نه از نقاط ضعف آنها

7- طولانی شدن بیش از حد مصراع ها در صورتی قابل پذیرش هست که در چهارچوب بند و در کنار دیگر مصراع های سازنده ی آن بند , خوش نشینی داشته باشد و مصراع ها به راحتی روی هم سوار شوند . که متاسفانه در برخی مصراع ها حتی از شاعران نامی این نقیصه را مشاهده می کنیم . و باز هم متاسفانه خیلی از شاعران جوان با این دلیل که فلان شاعر نامی هم اینگونه سروده , برای خودشان مجوز نایید و سلامت شعر را صادر می کنند . این نوع نگرش , نگرش درست و معقولی نیست . شاعران نامی از مریخ نیامده اند . آنها هم مثل من و شما , همین مسیری که ما داریم طی می کنیم , آنها هم پیش از ما طی کرده اند . آنها هم مثل ما دچار لعزش و ضعف در اشعارشان بوده اند . حتی خودشان هم معترف بوده اند . اخوان اعتراف کرده است , نیما اعتراف کرده است و ...

چیزهایی که به نظرم رسید و حس کردم که باید در این لحظه بنویسم فعلآ همین ها بودند .

بازهم ممنونم از حضور و نوازش قلم شما دوست عزیز
مانا و پایدار باشید به عشق

درود بر مهربانوی نکته بین بانو یارا گرانمهر
خیلی خوب نکته های اجتماعی را استخراج کرده اید .

تمام تصاویر بکار رفته در شعر نیمایی بالا واقعی هستند . منتها در مقاطع زمانی مختلف اتفاق افتاده اند . ولی سعی کردم همه ی آنها را در قالب یک رخداد , یکجا جمع کنم . و این یک رویه ی معمولی هم در شعر و هم در رمان نویسی هست .

مثلآ تولستوی یا داستایوفسکی و یا استاندال رخدادهایی که خودشان در طول زندگی شان با آنها در مقاطع مختلف روبرو بوده اند را در قالب داستانشان چه در توصیقات و چه در دیالوگ ها گنجانده اند . چنانچه وقتی زندگینامه ی آنها را میخوانید متوجه همخوانی رخدادهای داستان با زندگی آنها خواهید شد .

مثلآ قسمت هایی از شخصیت پردازی نُخلیدوف در رمان رستاخیز ( یکی از سه رمان بزرگ تولستوی / در کنار آناکارنینا و جنگ و صلح ) بازتاب خود تولستوی هست .

سگ زرد سر جاده ی قبچاق در ابتدای ورودی یوسف آباد قوام واقعی است . این سگ زرد هر روز کنار جاده می ایستاد و چشم به ماشین هایی که رد می شدند میدوخت و برای برخی از ماشین ها پاس میکرد . و به دنبال آنها مسافتی را میدوید ( ولی نه برای همه ) با عابر پیاده هم کاری نداشت . دلیلش هم این بود که حامیان حیوانات هر از چند گاهی برای سگ های بدون صاحب و رها شده , دورریزهای مرغ را می آوردند و به این سگهای رها شده میدادند . ولی اینکار همیشگی نبود . معمولآ تابستانها سر و کله ی آن حامیان پیدایشان می شد و در باقی ماه های سال کمتر دیده می شدند . و این سگ بر حسب عادت , هر روز سر جاده ی قبچاق انتظار آنها را می کشید و ماشین هایی که شباهت به ماشین آنها را داشت را که می دید به دنبال آنها میدوید . انتظاری که ماه ها به درازا می کشید . البته ما نمیگذاشتیم گرسنه بماند . با دیگر سگ ها هم کاری نداشت . فقط پاتقش کنار جاده بود .

دختر معتاد هم واقعی بود . البته پیازداغش را در شعر زیاد کردم . اول آذرماه بود که شب قبلش باران باریده بود . ولی صبح آفتابی بود . از طرف کرج , ابرهای ضخیمی داشتند به سمت ملارد و شهریار , کشیده میشدند . که آخرهای روز تمام آسمان را گرفتند و شبش باریدند .
صبح آفتابی همان روز , یک لیوان چای ریخته بودم که صدای پچ پچ یک خانم را از پشت دیوار شنیدم .
سرکی کشیدم دیدم یک دختر معتاد کنار دیوار نیمه ویران همسایه نشسته است و دارد سیگار می کشد و با خودش حرف میزند . ولی متوجه حرفهایش نمی شدم .

آن پیرمرد لنگان هم که لاک جمع میکرد و یک گونی بزرگ لاک را به کول می کشید . صحنه ای بود که در تابستان دیده بودم .

لکسوزی هم که از جاده رد میشد و بطری نوشابه را در حال حرکت بیرون پرت کرد هم واقعی بود . نه تنها بطری که هر آشغالی را کنار جاده پرت می کنند . بخصوص در دوران کورنا , ماسک های استفاده شده ...

آنچه را از زبان آن دختر معتاد بیان کردم . تحت تاثیر مصاحبه هایی بود که با دختران معتاد صورت گرفته بود که از کانون خانوادگی از هم پاشیده ی خودشان می گفتند . از جمله اینکه در قهوه خانه های تهران , صاحبان قهوه خانه برای اینکه مشتری های عبوری شان , مشتری دائمی شان بشوند , داخل قهوه متادون که مخدر هم هست می ریختند تا خاطره ی آن قهوه ی دلچسب دوباره آنها را جذب آن قهوه خانه بکند .

یکی از دختران معتاد و دوره گرد می گفت که من دانشجو بودم و پاتق ما قهوه خانه ها بود که با دوستان دانشجویمان میرفتیم . و همین پاتق , ما را به تباهی کشاند .

در شعر نیمایی بالا , تمام خاطرات خوش و ناخوش آن دختران معتاد که از حال و روز خودشان و دوستانشان گفته بودند را آن بخش که متناسب دیدم بصورت بزک کرده از زبان دختر افیونی در شعر بالا سعی کردم بیانش کنم .

برخورد و نگاه کشدار برخی عابران به دختر معتاد هم واقعی بودند .

برای همین بود که در یکی از بندها برای کوتاه کردن بیان تفصیلی این دردها گفتم:

این فقط بازدمی از نفس پنجره است
پنجره هرچه بزرگ
بیشتر درد درو خواهی کرد

زیرا بیان همه ی آنها, شعر را طولانی تر میکرد . احساس کردم طولانی کردن زیاد از حدش , به نقطه ی ضعف شعر تبدیل خواهد شد . چون همه اش بیان اندوه است . حالا اگر موضوع, یک موضوع پُر جذبه مثل عشق بود . آنموقع طولانی بودنش را با سکانس بندی و پلان بندی مناسب میشد طوری حل کرد که مخاطب احساس خستگی نکند . بخصوص با بکار گرفتن بندهای طلایی در پیکره ی شعر . و ایجاد نوسان در ذهن مخاطب میشد مخاطب را مشتاق پای شعر نگاه داشت .

باز هم ممنونم از درنگ و تاملی که در شعر داشته اید .
مهربانی تان را سپاس

و توصیه ی نیما را فراموش نکنیم ...
نیما توصیه میکرد که سعی کنید نگاهتان بیشتر متوجه خارج از خودتان باشد .

درود بر بانوی بهار
خیلی خوش آمدید مهربانو
به مهر می نوازید
و به لطف , امید می بخشید
مهرتان را سپاس

درود بر بانو طالب زاده ی گران ارج
نظر لطف شماست مهربانو
به نکته های خوبی اشاره فرموده اید
تلوزیون,( بعنوان یک رسانه ی جمعی کارآمد ) که می بایست در بسترسازی فکری جامعه برای رُشد و توسعه ی پایدار در همه ی جوانب نقش پر رنگ داشته باشد که نداریم . چند برنامه ی مفیدی هم که داشته باشد در میان انبوهی از برنامه های کسل کننده گُم و گور می شود .
سرانه ی مطالعه هم که در سطح جامعه از متون درسی فراتر نمیرود .
قیمت کتاب هم آنقدر بالاست که در سبد خرید جایی ندارد .
کیفیت پایین و محتوای کلیشه ای اکثریت کتابهای منتشر شده هم , در توسعه ی آگاهی جامعه ( جامعه ای که میل به پیشرفت دارد ) تا امید کننده است.
شبکه های مجازی هم مثل بازار مکاره می مانند . حقایق تحریف شُده . و تحریف های حقیقت انگاشته شده آنقدر در آن زیاد است که مطالب مفید فایده مجالی برای دیده شدن نمی یابند . نخبه های جامعه در آن, از کمترین دنبال کننده , و بی مایگان بزک کرده , خدایگان آن شبکه ها هستند . مطالعه در شبکه های ماندگاری در ذهن را ندارند . زیرا پمپاژ مداوم خبری اجازه درنگ کردن بر یک موضوع و تامل کردن در آن را به مخاطبش نمیدهد . و ذهن مخاطب , در این ترافیک سنگین خبری , اندوخته ای بجز سرگیجه نخواهد داشت .

ساختن ایرانی آباد , از این مسیرهای رو به سراب, عبور نمی کند .
از صفر تا صدمان , نیاز به تغییر دارد .
و همه این نیاز را درک کرده ایم
ولی
قدمی برای تغییر بر نمیداریم

دقیقآ , درد , همینجاست

سپاس که خوب درک می کنید