به نام خدا
قالب قطعه
در این قالب بیشتر به موضوعات اخلاقی.مدح.هجو.تهنیت و...توجه می شود.برخی شاعران از این قالب برای بیان داستان های پندآموز استفاده می کنند.
قالب قطعه معمولاً بین ۲ تا ۱۵ یا ۱۶ بیت دارد. با وجود این، قطعههایی با ۴۰ یا ۵۰ بیت نیز سروده شدهاند.
در قطعه، مصراعهای زوج همه بیتها با یکدیگر همقافیهاند. مصراع اول بیت نخست در این قالب شعر، معمولاً کلمه قافیه ندارد. با وجود این، در برخی از قطعهها، مصراع اول هم ممکن است قافیه داشته باشد.
مثال قالب قطعه
برای اینکه با ساختار قطعه بیشتر آشنا شوید، در ادامه مثالی از این قالب شعری را ارائه کردهایم. پروین اعتصامی در شعر زیر برای بیان نکتههای اخلاقی از قالب قطعه استفاده کرده است.
شنیدهاید که آسایش بزرگان چیست:
برای خاطر بیچارگان نیاسودن
به کاخ دهر که آلایش است بنیادش
مقیم گشتن و دامان خود نیالودن
همی ز عادت و کردار زشت کم کردن
هماره بر صفت و خوی نیک افزودن
ز بهر بیهده، از راستی بری نشدن
برای خدمت تن، روح را نفرسودن
برون شدن ز خرابات زندگی هشیار
ز خود نرفتن و پیمانهای نپیمودن
رهی که گمرهیش در پی است نسپردن
دری که فتنهاش اندر پس است نگشودن
همان منبع