دورونزدیک

سلام بر استاد بسیار عزیز و بسیار لطیف و مهربان و پر نشاط سایت ادبی شعرناب سرکار خانم جمیله عجم نازنین بانو ی عزیز چه بگویم که اثارتان جز زیبایی دران نمی بینم این تعریف و تعارف نیست واقعا اینرا می گویم و شاهد بر کلامم این همه حماس و کنکاشی که زیر اثار خوبتان به وجود امده شاهد و دال بر ان کلام من است و این نشان و مدالی است از شجاعت و مهربانی و مردم داری شما گرانمهر فرهیخته .... با اجازه شما و بزرگواران تیک نقد می زنم تا تشکر و قدردانی خودم را از شما در عموم اعلان نمایم ..
استادم موفقیت روز افزرون شما را از خداوند منان خواهانم

زیر پا آسانتر سقوط خواهند
پله ها؛ ــــــ
جایی که توباشی،
دست باید دراز کرد. بداهه

درود! درود!

عالی!
سرشار از احساس و عاطفه و تخیل!

اجازه بدهید به روش خودم ابیات این غزل زیبای سرشار از احساس و عاطفه را موشکافی کنم:

نزدیک می خواهم تورا ازخویش دورم می کنی؟!
آواره ی بیراهه هایی سوت وکورم می کنی؟!
 
تضادی روان وجود دارد بین واژه های: نزدیک و دور.
بیراهه هایی سوت و کور، ترکیب وصفی است که با (ی نکره) آمده است. در ترکیب های وصفی، بهتر است (ی نکره)، به انتهای موصوف اضافه شود. در این جا نیز شاعر به خوبی از این نکته ی ظریف دستوری، استفاده کرده است.
در عبارت آوارگی در بیراهه هایی سوت و کور، تصویرسازی ای، غم انگیز موج می زند.
***********
یا پرده می آویزی و از خود جدایم می کنی
یا با نگاه تازه ای، غرق غرورم می کنی

آوردن (یا) تسویه، بین دو مصراع متضاد، زیباست.
در عبارت (غرق غرور): واج آرایی حرف غین زیباست.
 
***********
گاهی مرا سر می دهی در بستر تاریک درد
گاهی فقط می تابی و سرشار نورم می کنم

تضاد بین: (می تابی، نور) با (تاریک)
تناسب میان (بستر) و (تاریکی)
نیز تناسب میان (بستر) و (درد)، و چه غم انگیز است: بستر تاریک درد... آن هم در حالتی که شخصی را به این بستر سربدهند...
 ***********
 یک دم  در آغوش غمم از بی محلی های تو
با گوشه چشمی یک دفعه غرق سرورم می کنی

آغوش غم: اضافه ی اقترانی. (واج آرایی حرف غین)
دم و غم: جناس
گوشه چشم: کنایه از توجهی اندک.
تصویرسازی ظریف و بسیار احساسی. شاعر از بی توجهی مخاطب خاص خود، به مرز غم می رسد و باز، با اندک نگاهی از او، مسرور و شادمان می گردد و این، حکایت از قلب مهربان شاعر دارد.
در مصراع دوم این بیت، در عبارت (یک دفعه) در اولین لحظه ی خوانش، احساس کردم باید از اختیار وزنی قلب استفاده شده باشد؛ اما با اندکی تامل، به این نتیجه نرسیدم. لغزش وزن احساسم می کنم.

 ***********
یا در خودم گم می شوم؛ یا در پی ات در جستجو
فصلی پریشان می شوم؛ فصلی صبورم می کنی

باز (یا تسویه) میان دو موضوع متضاد، زیباست.
صبور با پریشان نیز تضاد دارد.
***********
یک دم سلیمان می شوم در کشور عشقت؛ ولی،
می گیری از من همه را، هم شان مورم می کنی

کشور عشق، اضافه ی تشبیهی.
تلمیح به داستان (سلیمان و مور)، و کشورداری و سلطنت سلیمان.
باز در مصراع دوم این بیت، هنگام خوانش واژه ی(همه)، حسی مانند عبارت (یک دفعه)، برایم پیش آمد و اندکی لغزش وزن مشهود است.
***********
گاهی کویری خسته ام کز آسمان دل می کند!
گاهی شوم بارانی و پرشعر و شورم می کنی!

تناسب و تضاد زیبایی است بین: (کویر خشک) و (باران) و نیز تناسب بین: (آسمان و باران)
دل کندن: کنایه از قطع امید نمودن.
شعر و شور: واج آرایی (تکرار واج ش) زیبا و نیز جناس، بین واژه های: شعر و شور
***********
هرلحظه سازی می زنی من مانده ام در کارعشق!
می گیری آخرجانم و مهمان گورم می کنی!

در کار چیزی ماندن، کنایه از حیران و متعجب گشتن.
واج آرایی حرف (میم) در این بیت و نیز بیشتر بیت های غزل، به زیبایی، موج می زند.

وزن غزل، خیلی روان است:
مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم).
در کل، ابیات غزل به خوبی، پشت سر هم آمده اند. ارتباط افقی و عمودی، عالی!
بیت به بیت غزل، حالت روایی احساسی زیبایی دارند و از بانوی واژه ها، جز این انتظار نمی رود.
برقرار باشید.

نزدیک می خواهم تورا ازخویش دورم می کنی؟!
آواره ی بیراهه هایی سوت وکورم می کنی؟!

یا پرده می آویزی وازخودجدایم می کنی
یابانگاه تازه ای غرق غرورم می کنی

گاهی مراسرمی دهی دربسترتاریک درد
گاهی فقط می تابی وسرشارنورم می کنم

یکدم در آغوش غمم از بی محلیهای تو
باگوشه چشمی ناگهان غرق سرورم می کنی

یادرخودم گم می شوم یا اینکه دنبال توام
فصلی پریشان می شوم فصلی صبورم می کنی

گاهی کویری خسته ام کزآسمان دل می کند!
گاهی شوم بارانی وپرشعروشورم می کنی!

یکدم سلیمان می شوم درکشورعشقت ،دمی
آتش به تختم می زنی هم شان مورم می کنی

هرلحظه سازی می زنی من مانده ام در کارعشق!
می گیری آخرجانم و مهمان گورم می کنی!


دوتا مشکل کوچک داشت شعرم که اصلاحش کردم
وویرایش دوباره اش کردم

باعرض سلام وتشکرمجدد ازتمام دوستان واساتیدی که دربحث ونقطه نظرات شرکت کردند🌷🌷🌷🌷
این بحث به پایان رسید وخواهشمندم ازهمه برای اینکه بیشترازاین خاطرکسی مکدرنشه
تمامش کنین اون بالا شعرم راویرایش کردم وبازهم سپاسگزارم ازهمه ی شما عزیزان🌷🌷🌷🌷🌷
🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

به نام حق
سلام بر بانوی عزیز واژه ها


نزدیک می خواهم تورا ازخویش دورم می کنی؟!
آواره ی بیراهه هایی سوت وکورم می کنی؟!
شروع شعر با سوال!
عجب مطلعی داشت این غزل،همان اولش خواننده را ضربه فنی می کند و مشتاق می سازد که تا ته غزل با شاعر پیش بیاید.
این مطلع محکم حساب این شعر را از شعر هایی که دو سه بیت میخوانی و ولش میکنی جدا کرده است.
مصرع اول با زیبایی تمام در بیت بیت شعر توی سر خواننده راه میرود.
یادم است چند ماه پیش در همین سایت شعری خواندم از استاد حسن پور با این مطلع:
"""""کی اثر دارد غزل بر قلب بی احساس ها
می زند بر لب شرابی از غزل حساس ها""""
تا امروز به اینطور غزلی برنخوردم که حتی در بیت آخر هم شما در گوشه ای از ذهنتان بیت اول را با خودتان تکرار کنید. و این هنر شاعر است که این چنین اعجاز آفرین شده.

یا پرده می آویزی وازخودجدایم می کنی
یابانگاه تازه ای غرق غرورم می کنی


در این بیت پرده آویختن را خیلی دوست داشتم،رنگ آمیزی این مصرع همین کنایه ی پرده کشیدن بود که شاعر به خوبی از پسش بر آمده بود و در کنار مطلعی شگرف در عین ارتباط عمودی یک بیت فوق العاده ی دیگر را آورده بود.
گاهی مراسرمی دهی دربسترتاریک درد
گاهی فقط می تابی وسرشارنورم می کنی

بیت سوم بیت بسیار زیبایی است اما به قدرت دو بیت قبلی نیست،هرچند در نوع خودش بیتیست در خور تحسین.
مصرع اولش آنقدر محکم و گیرا نبود اما مصرع دوم باز مرا به اوج رساند. این گره اندازی ها و جواب دادن ها در مصاریع یک بیت،کار بسیار سختی است که شاعر خیلی خوب در همه ی شعر انجام داده است.


یکدم در آغوش غمم از بی محلیهای تو
باگوشه چشمی یکدفعه غرق سرورم می کنی

یک تناسب بسیار زیبار با بی محلی کردن و با گوش چشم نگاه کردن،در ذهن خواننده یک تصویر محکم و قابل درک تداعی میکند.


یادرخودم گم می شوم یادرپی ات درجستجو
فصلی پریشان می شوم فصلی صبورم می کنی

در بیت فوق این پریشانی و صبر یا گم شدن و جستجو کردن چقدر خوب نشسته و شاعر باز هم هنرش را به رخ خواننده کشیده.
فقط دوستان فرمودند که مصرع اول حشو دارد،اما این شاگرد مخالف است،چرا که اگر مابین در پی و در جستجو "و" قرار می گرفت حق باشما بود،اما "در" دال بر تکراری به دور از حشو ملیحی که دوستان گفتند می باشد.


یکدم سلیمان می شوم درکشورعشقت ولی
می گیری ازمن همه را هم شان مورم می کنی


اولین چیزی که در بیت بالا به ذهن من خطور کرد شکوه کشور عشق بود که شما با پادشاهی سلیمان (شاعر)آن را به زیبایی به تصویر کشیدید که حقا این بیت بیت الغزل این غزل می باشد و علاوه بر نشان دادن مفهومات کذایی (از قبیل شکوه کشور عشق و جلال پادشاهی سلیمان) به خوبی داستان خودتان را ادامه دادید بدون آن که خلل بر ارتباطات در شعر وارد شود.

گاهی کویری خسته ام کزآسمان دل می کند!
گاهی شوم بارانی وپرشعروشورم می کنی!

هرلحظه سازی می زنی من مانده ام در کارعشق!
می گیری آخرجانم و مهمان گورم می کنی!

دوبیت آخر حسن ختام زیبایی بر این عشق نامه ساخته و کار خواننده را تمام میکند،فقط مسئله ی خیلی ریزی که در مصرع آخر به ذهنم رسید این بود که "را" مفعولی " جانم" حذف شده، که صد البته به شعر زیبای شاعر خدشه وارد نمی کند اما چون در مقطع غزل است بیشتر مرد توجه قرار میگیرد.

راستی هنوز یک گوشه ی ذهنم دارد میگوید:

نزدیک می خواهم تورا ازخویش دورم می کنی؟!
آواره ی بیراهه هایی سوت وکورم می کنی؟!


درمجموع غزلی خواندم که در چند وقت اخیر مثلش را نخوانده بودم،شعری به دور از گسیختگی زمانی وزبانی،به دور از کلیشه های زبانی و دور از عدول معنایی در یک ارتباط فوق العاده و مخصوص به خودش چهره ی باشکوه عشق،ظلم معشوق و صدالبته سختی های این راه را نشان میدهد.

زشت باید دید و انگارید خوب
زهر باید خورد و انگارید قند


درپایان سپاس گزارم از شما شاعر عزیز،استاد بزرگوارم بانو ی واژه ها که اجازه دادید بخوانمتان.
تیک نقد را می زنم نه به این جهت که این حقیر منتقد است که برای ایجاد بستری مناسب برای آموختن شخص خودم.

درپناه حضرت حق

عروض علمی – عروض عملی
با اجازه دوستان گوشه ای مباحث عروض و به کارگیری آن را در این دو مصرع مورد مناقشه بررسی می کنیم.
فصل شرح فک اجزاء بحور از یکدیگر - ص 142 المعجم فی معائیر اشعار العجم – محمد قیس رازی – مطعبه مجلس 1314 تهران
در این قسمت از کتاب برای بررسی صحت اوزان یک راه حل بسیار ساده و منطقی ارائه شده است. از ذکر اضافات خودداری می کنم و به اصل موضوع در مورد بحر رجز ( مستفعلن ) سالم می پردازم.
یکدم در آغوش غمم از بی محلیهای تو
" باگوشه چشمی یکدفعه غرق سرورم می کنی "
وزن مصرع: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
با گوشه چش( مستفعلن ) می یک دفـ (ـعـ ) ـه ( مفعولاتن ) غرق سرو ( مستفعلن ) رم می کنی ( مستفعلن )
برای امتحان کردن وزن در بحر رجز ( مستفعلن ) باید ارکان بحر هزج ( مفاعیلن ) را از آن خارج کرد و اگر اجزاء ارکان به صورت صحیح خارج شدند وزن کل مصرع صحیح است و در غیر اینصورت خیر.
به این شکل:
کنی با گو ( مفاعیلن ) – ش چشمی یک ( مفاعیلن ) – دف (ـعـ ) ـه غرق ( مفعولاتن ) – سرورم می ( مفاعیلن )
با وجود این امتحان مشخص می شود که با یک هجای اضافه ( ـعـ ) روبروخواهیم شد همانگونه که در اصل مصرع، نیز این هجای اضافی خودنمایی می کند.
اما مثالی که بانو عجم آورده اند:
ستاره بودی و یکدفعه آفتاب شدی
برای خانه مولا که انتخاب شدی
وزن مصرع: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
ستاره بو (مفاعلن) دی و یک دف ( فعلاتن) عه آفتا ( مفاعلن ) ب شدی ( فعلن )
اجزاء رکن سوم این مصرع کامل است و ( ـعـ ) کاملا در تقطیع رکن سوم محاسبه می شود.
می توانید با مطالعه این قسمت از منبع ذکر شده و امتحان کردن وزن بحرمجتث به صحت وزن مصرع بالا هم پی ببرید.
البته تذکری به نظر رسید که عنوان کردنش خالی از لطف نیست. دوستان عزیز تنها راه رسیدن به صحت وزن آموختن عروض است و دیگر هیچ. پس تا فرصت هست از آموختن دریغ نکنید.
عزت زیاد