نیمرخ سیاه و سفید

نوروز می رسد، با میر پنج روز 
برخیز و شاد زی، بر رفته دل مسوز

این شعر که از نگاه من یک مثنوی غزلواره است به نوعی ساختار شکنی در سبک است. لفظ و شکل سرایشش خراسانی است و درونمایه ی غنایی اش ، عراقی. و اصلا چه اهمیتی دارد که سبک شعر چه باشد؟ وقتی که اصالت با شعر است نه سبک.
اما آنچه که - به نظر من - در این شعر بیش از همه دلنواز و زیباست نیکویی درآمد یا به قول دشوارگویان ، براعت استهلال آن است که اشاره دارد به یک سنت متروک و فراموش شده ، حکومت میر نوروزی . و آن این است که در پنج روز اول سال ، زمام حکومت شهر را می داده اند به دست یک دلقک مسخره و او نیز درست مثل یک حاکم واقعی ، وزیر و جلاد و سرلشکر و سایر چاکران درباری داشته است و در این مدت اندک ، مانند یک حاکم ، حکم می داده است و چون انسان کم عقل و لوده ای بوده اسباب خنده و شادی مردم را در جشن نوروزی فراهم می کرده است هر چند که غالبا سرنوشت این میر بیچاره ختم به خیر نمی شده است. این سنت حکیمانه در نظر ایرانیان ، نماد بی ثباتی دنیا و ناپایداری آن بوده و هم این نکته ی ظریف که تنها ابلهان و نابخردان به دنبال جاه و مقام دنیا می روند و در نهایت سر در این کار می نهند. ( ضمنا همین جا در پرانتز بگویم که ایرانیان باستان، مردمانی غمگین نبوده اند بلکه به بهانه های مختلف به دنبال شادی بوده اند و مراسم ملی شادی بسیاری داشته اند از قبیل جشن سده، مهرگان ، چهارشنبه سوری ، جشنهای شش گانه گاهنبار، جشنهای ماهانه در روزهای همنام با ماه و جشن نوروز با آیین میر نوروزی).
این نیکویی درآمد در شعر شما آنقدر دلکش و جذاب است که مخاطب فراموش می کند که بیت نخست را با وزن مفعول فاعلن مفعول فاعلن خوانده وسایر ابیات را در وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن ! و این هم مهم نیست چون چیزی نیست جز جابجایی چند هجای کوتاه و بلند که در ميان این همه معانی بلندتر به چشم نمی آید و اصلا چه اهمیتی دارد که عده ای خرده گیر بگویند اضطراب وزن دارد و عده ای دیگر هم در مقام دفاع برآیند که : خیر ، از اختیارات شاعری است و "یجوز للشاعر مالا یجوز لغیره" و خود حکیم سنایی گفته است که در شعر مپیچ و در فن او / چون اکذب اوست احسن او. و من نمی دانم که در این آشفته بازار شعر چرا عده ای شعر را می پیچانند و عده ای دیگر در نقطه ی مقابل ، این قدر در شعر می پیچند؟! بگذریم. 
اما نکته ی دیگر در این شعر که آن را زیبا می نمایاند ، تحرک و جریان درونمایه ی آن است . در اصطلاح ، شعر حرکت دارد. از یادآوری رسم میر نوروزی که آیینی ملی است تا گریز به یک اندوه مذهبی و این گریز به واسطه ی نجوای عاشقانه یک بلبل صورت می پذیرد. بلبل که هم یادآور رسیدن بهار و شادی آن است و هم با نغمه ی سوگوارانه اش ، غمی را به خاطر می آورد و این استفاده ی دوگانه ی همزمان از یک ابزار در شعر ، اوج هنرمندی و تسلط شاعر است بر لفظ و مضمون. 
این همه که گفتم سبب می شود که من این شعر را هم حکمت بدانم و هم تغزل . هم خرد در آن موج می زند و هم شور و احساس. و از این دست شعر حکیمانه ی عاشقانه ، تنها از شاعران حکیم سراغ داریم . شاعرانی که متاسفانه بسیار معدودند از قبیل فردوسی، خیام ، سنایی غزنوی و نظامی گنجه ای و نمی دانم که چرا این شاعران حکیم ، همگی متعلق به قرنهای پیش از هفتم اند و چرا دیگر از آن به بعد شاعر حکیم نداریم؟. آیا به حمله ی مغولان مربوط است؟
پرگویی ام را ببخشایید. برای شما آرزوی سلامتی دارم و این بیت حضرت حافظ را که همنوا با کلام شماست تقدیمتان می کنم:
سخن در پرده می گویم چو گل از غنچه بیرون آی
که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی !