پندهای زلال

 به نان کپک نزنید!

به آرد بی سبوس الک نزنید!

ز بَد خیالی خود پر کشید!...یعنی که:

صحیفــه ی دل روشن به نیّت خبیثه لـک نزنیـد!

ز چنگ چشم تیز با دو سوت گم بشوید!

به زیر نام مرده جک نزنید!

به خود بزک نزنید!

به حقّ جان بدهید!

و دل به دلسِتان نشان بدهید!

خدای خنده شکن را ز ناله دور کنید!

ز بند حرف در روید و پس درست امتحان بدهید!

صدا صدای عشق شد اگر بپاخیزید!

جلوتر از نماز اذان بدهید!

به دل تکان بدهید!

************

بررسی ساختار  شعر فوق در سبک زلال:

3- به نان کپک نزنید!(4ض)

2- به آرد بی سبوس الک نزنید!(6ض)

1- ز بَد خیالی خود پر کشید!...یعنی که: (8ض)

+- صحیفه ی دل روشن به نیّت خبیثه لک نزنید! (10ض)

1- ز چنگ چشم تیز با دوسوت گم بشوید! (8ض) 

2- به زیر نام مرده جک نزنید! (6ض)

3- به خود بزک نزنید! (4ض)

3- به حقّ جان بدهید! (4ض)

2- و دل به دلسِتان نشان بدهید! (6ض)

1- خدای خنده شکن را ز ناله دور کنید! (8ض)

+- ز بند حرف در روید و پس درست امتحان بدهید! (10ض)

1- صدا صدای عشق شد اگر بپاخیزید! (8ض)

2- جلوتر از نماز اذان بدهید! (6ض)

3- به دل تکان بدهید! (4ض)

زلال فوق از نوع عروضی پیوسته قافیه دار بوده و در طول ریتم « مفاعلن فعلات »

با دخالت «مفاعلن» می باشد:

مفاعلن فعلات

مفاعلن مفاعلن فعلات

مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات

مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات (سطر مادر )

مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات

مفاعلن مفاعلن فعلات

مفاعلن فعلات

نوع ساختار نظم: عروضی

فرم ضرباهنگ: 4-6-8-10-8-6-4

تعداد ضرباهنگ بین دو سطر: 2

تعداد کل سطور هر زلال: 7

سطور مادر(+):

صحیفه ی دل روشن به نیّت خبیثه لک نزنید! (10ض)

ز بند حرف در روید و پس درست امتحان بدهید! (10ض)

مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات (سطر مادر )

هرکدام دارای 10 ضرباهنگ با طول وزن موسیقییائی برابر و هم آهنگ با سطور قرینه.

سطور قرینه(1):

ز بَد خیالی خود پر کشید!...یعنی که: (8ض)

ز چنگ چشم تیز با دوسوت گم بشوید! (8ض) 

خدای خنده شکن را ز ناله دور کنید! (8ض)

صدا صدای عشق شد اگر بپاخیزید! (8ض)

مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات

هرکدام دارای 8 ضرباهنگ با طول وزن موسیقییائی برابر

سطور قرینه(2):

به آرد بی سبوس الک نزنید!(6ض)

به زیر نام مرده جک نزنید! (6ض)

و دل به دلسِتان نشان بدهید! (6ض)

جلوتر از نماز اذان بدهید! (6ض)

مفاعلن مفاعلن فعلات

هرکدام دارای 6 ضرباهنگ با طول وزن موسیقییائی برابر

سطور قرینه(3):

به نان کپک نزنید!(4ض)

به خود بزک نزنید! (4ض)

به حقّ جان بدهید! (4ض)

به دل تکان بدهید! (4ض)

مفاعلن فعلات

هرکدام دارای 4 ضرباهنگ با طول وزن موسیقییائی برابر

نتیجه:

شعر فوق طبق قانون کلّی زلال، از نوع « زلال عروضی پیوسته قافیه دار »  می باشد.