جـلـیـقـه مـشکـی و تـن پـوش قـرمـز
بــرون بــشّـاش ولـیـکـن انــدرون کِـز
کـلاهِ دوکـیِ ســرخ و رُخـی جــیــز ..
بـه پـایـش گـیـوۀ نخـبافِ نـوک تـیـز
به دسـت دایـره به لـب شیپور بـادی
نـبـوغـش پـایـکوبـی هسـت و شُادی
به فروردین و سـورَش مانده یک روز
خـوشـان آینـد عـمـو نـوروز و فیـروز
بِـایـسـتَــد او بَــرِ کـوی و گــذرگــاه ..
زَنَـد دایـره ، دَمَــد شـیـپـور ، رَوَد راه
بِـلَــرزانَــد ؛؛ ز پــا و پـاچــه تــا ران ..
بِـرَقصانـد سر و کـتف جانم ای جان
گلاَفـشان ، دستاَفـشان ، پایـکوبـان
بـدسـت آرَد از این سو مِـهـرِ خوبـان
زبــان را از دهــان بــر لــب بِــرانَـــد :
" عمو نـوروز سالی یک روز بخواند "
عمـو نـوروز ، کاکـو فـیـروزِ امـسـال :
نه رقصاننـد نه خندانند نه خوشحال
بـه جـای دایـره زنـگـی و شـیـپــور !!
سِتاندندستِخویشسنجاق ووافور
بهجای نـغـمـه خـوانـی ، دف نـوازی :
"دچــارِ اعــتـیــاد و نــشـئــه بــازی "
از آنان شور و غوغایی ، خبـر نیست
تِـمـی از بــزم آرایـی ، خـبــر نـیـسـت
به جـای کـادو و سـوغـات و هِـدیـه :
بــیـــاورد ارمــغــان اشــک و گــریــه
عـمـو نــوروز ، کـاکـو فـیـروز انـگار !
خـبــر دارنــد ز اوضــاع لــجــن بــار
گــرفـتـم ره بــجــویــم حـالـشــان را
بـپــرسـم زیـن نـشـان احـوالـشـان را
چـو آفـتـاب از نـوکِ قـلّـه دمـیــدم ..
دَوان ، پُـرسان سَـرایِـشـان رسـیـدم
نـگـویـم خانـه بَـل ..!! آلـونَـکـی بــود
بَــر و بــارو ، گــیـاه پــیـچــکـی بــود
جِـدار و تـیغـهها ؛ خـاکی و خِـشـتـی
مُـسَقّـف ؛ چـوب و گِل با کاه کِـشتی
نه اِیـوان و حـیاط و پـنجـره داشـت
نه چشـم انـدازی و نه منظره داشت
دَری بـی ســردر و نـاشـاغــول و کـج
چـهار گوشـه قِـنـاس ، سـازِه مُـعَــوّج
نه چـهارچـوبِ تَـرازی داشـت دَربَـش
هـزار خَـط و خـراش افتاده و خَـش
بِـــبُــردم کــوبِــه را بــالا مُـــعَــلّـــق :
بــکـوبــیــدم بــه روی در تَــق و تَــق
هـمانـطور پـشـت در ایـستـاده بـودم
نـیـامـد پـاسخـی ، درب را گـشـودم
نَـهــان در آمــدم آهـسـتــه راهــرو ..
نـهـادم پــا و رفــتــم نَــم نَـمَـک تـو !
نـِشـیـمَـنــگاه رسـیـدم دیــده چـیـدم
نـبـایـد آنـچــه را بـیـنَــم کـه دیــدم
دو مـرد سـرخـپـوشِ زار و جانـسـوز
کسی نیست جز عمو نوروز و فیروز
بـــزرگــواری نــمــودم بــا وقــاری ..
فــرســتـــادم درودِ جـــان نـــثـــاری
عـمـو نـوروز ؛ خُمـار آلــوده سـویـم :
تــکــان دادش ســرش را روبــرویــم
بِـپـیـچـیــد گـوشـش ، آهـنـگِ درودم
چـو رویــارو درود پـاسـخ شِــنــودم
چو سَمـتِ شعلـۀ گازسـوزْ دَمید پُـف
بِـبَـسـت و بـا اِشــاره بـیتــعــارف ..
نهادش روی طاقچه سیخ و سنجاق
بگفت بِـنشین ولـیک با حُسن اَخلاق
نـشـسـتـم لـوحِ صـحـبـت بـاز کـردم
ســخــن رانـــدم ، ادب آغـــاز کــردم
بـگـفـتـم ؛ آمــدم بـا ســر دَمــاغــی :
بـگـیـرم مـن ز هـر دو سـر سُـراغـی
بگفتم : سال به پایانست شما لیک :
چرا هستید پس خاموش و تاریک ؟
بـگفـتم : مردِ سور و بزم شـماییـد ..
ولـیـک بــیـنـم ، بــلاگــیــرِ بــلایـیــد
بگفتم:اینچهسوروساتِشومیست؟
گرفتید؛اینچه آداب و رسومیست؟
بـگـفتـم : جـایِ تُـنبـک جـایِ شـیپـور
سـتاندید برکفِ دست سیخ و وافور
بـگفتـم : جای سوروساتِ هفتسین
برافشاندید بساط بنگ و مورفین !!
بـگفتـم : زیـن مـسیـرِ راه و شیـوه ..
نــبــاشـــد ردِّ شــادی ، رویِ گــیـــوه
بگفتم : هـان! چهشد پس پایکوبی؟
روبوسی ، دید و بازدیدها و خوبی؟
بـگفتـم : دَف نـوازیـها ، کجا رفـت ؟
ادا و غــمــزه بـازیــها ، کـجا رفـت ؟
بـگـفتـم : بُـزبُـزِ قـنــدی چـهـا شــد ؟
شکرخند ؛ پس نمیخندی چـها شد ؟
بگفتم : هان! چه شد اربابِ حالت ؟
تــراویــد بــویِ افــیــون از جـمـالـت
بـگفتم : بـشکن و بـشکن ، تَـق و تَـق
شـکستـی واه ؛ بـپاشیـد فقر مُـطلـق
بـگفتم : سال گذشت ، آسـودگی پَـر
بـیـایـد سـال پـسِ سـال بــد ز بـدتـر
ز گــفـتـارم بـکـردم چــشـم پــوشـی
بـه گـوشم ناگـهان پیـچید خـروشی
کاکـو فیـروز کـشیـد درهم دو اَبرو !
بِـجُـنبـیــد چـشـمِ خـشـم آلـودۀ او !
بـگـفـتـا : آمـدی گـر قـصـدِ دیــدار ..
بِـنَـهحرمت ، ز سرکوفت دستبردار
بگفت : ننگی که در ما کرد تراوُش :
بدینسو ؛ حالِ مردم نیْ دمیخوش
بـگفتا : بـیست و نُـه از برج اسفند :
بُـــوَد روز طـلایــی و خــوشــایــنــد
بـگـفــتـا : جــامـــۀ ســرخِ تـــنِ مـــا
نـــشــــانِ زادروزِ نــــور و گــــرمــــا
بـگـفـتـا : ریـش و مـوی زالْ گـونـه :
بـــگــیــرد از دگــرگــونــی نـــمــونــه
بـگفتـا : دایـره و تُـنبـک ، دَف و سـاز
نــــوایِ ســــــازش و آوایِ پـــرواز !!
بـگفتـا : سـبـزی شــال و کـمـربـنـد ..
نـویــدبـخـشِ بــهـــار بـیهــمـانـنـــد
بـگفـتـا : چـیـدمـان ســفــرۀ سـیـن :
بُــوَد از مــوســمِ نـــوروز ، نـمـادیــن
بـگفـت : پــژمــرده گـلـهـای تــبـسّــم
نـمـیبـیـنـم خـوشـی مـابـیـن مـردم
بــگــفـتـا : آرزوهـــا ، آرزو ..! مــانــد
سرشک فوّاره زد ، بغض برگلو مانـد
بـگفـتا : یـادگاری شد خـوشـیهـا !!
گـرفـت آمـارِ بــالا خـودکُـشـیهـا !!
بـگفـتا : فـتنـه بـر مَـسـنَـد نـشـستـه
مـسیـر دوسـتـی بـر دوسـت بـستـه
بـگفـتا : کـیـنـه بـا شـلاق جـبْــرش :
بِــزَد بـر بـیگـناه و تُـف بـه قـبـرش
بـگفـتا : فقر خـوراک سفرهها گشت
بـلا ؛ چین و چـروک چـهرهها گشت
بـگفـتا : بیوجودی چون سـیاسـت
نِـشانـد نیـرنـگ پـسِ مـیـز ریـاسـت
بـگـفــتا : شـد تَــطاوُل کــاردِ رَنـــده
نـمانْـد از زنـدگی جـز پوسـتِ کَـنده
بـگفـتا : شـرکـت مـیهـن پـرسـتـی :
فـــروپـاشـیـده روی ورشـکـسـتــی
بـگفـتا : بـا دو دسـت حـاکـمـیّــت :
خــفــه گــردیــده نــبـضِ آدمــیّــت
بـگفـتا : سـرد گردیدســت و پـایـان
نـمیآیـد نـکویـی ، جـوش و قـلیان
بــگــفـتــا : غــدّههای آزمـــنـــدی ..
بِـخُـشـکانْـد رشـتـههای ارجـمـنـدی
بـگـفـتا : بــذر مـغـز هَــرز شـکـفـتـه
فـساد ، مـورْیانـهوار بـاغ را گرفتـه
بـگفـت : جَـوّ فـراسـوی مـجـازی ..
بـه راستـی که جـهان را داده بـازی
بـگفـتا : اسـکنـاس بـا غمزه جُـنبیـد
وقار رقصیـد ، شرافت هرزه گردید
بگفتا:پولاگررنگشیکیست، مرد :
ولــیـکـن رنــگ آدم را عــوض کــرد
بــگـفـتـا : گـفـتـهها ، یــعـنـی نـدارد
دگــر ایـن زنـدگـی ، مــعـنـی نــدارد
بـدیـدم ؛ کـاکو خامـوشی گـرفتـش
فـرو بست لب ، دگر چیزی نگفتش
عـمـونـوروز نشسـت کُـنجـی نـظاره
نـشـان دادش بـه انـگـشــت اشــاره
شـتابان سر بـچرخانـدم بـرآن کنـج
بــدیــدم صـحـنـه بـا حـال تَـشَـنُــج
چهار گوشهبهگوشه سفره پـهن بود
درونش چینشِ هفت نمره پهن بود
گرفتـم رَدِّ خـوان ؛ دلـگیـر و دلـخور
بـگشـتم نبش به نبش و دور تا دور
نَـخ و بَـنــدِ شـگـفــتـی در نــگـاهــم
بِـدوخـت دوزنـدۀ چـشم بر نـگاهـم
تَـحَـیُّـر پُـرتـرِه گـشت بر قاب پنـدار
نـدانـسـتم چـو خوابم یـا کـه بیـدار
زمیـنِ پـست ، تـماشا کـردنی نیست
عـیانِ حاصـل ، حاشا کردنی نیست
ز گلـبـرگِ مــلال ، غـم چـیـدنی بـود
هر آنچه دیـدنیسـت ، نادیـدنی بود
بـدیـدم سفـرهای فرشـست عمـودی
نــوارش دودی و رنــگـش کــبــودی
نـمایان نیست در آن آجـیل و کُـنجد
نهسیرست وسماق وسیب و سنجد
نـه در آن شـیـره و حــلـوای گـنــدم
نــگـاره سـفـره در آیـیـنـه بـــود گـم
نه در آن سـبــزه و گـلــدان ازیـن رو
نمیپیچـد شـمیـم یـاس و شــب بو
نه در آن سـاغـر و آبــگـیــن سِــرکـه
نـه مـاهـی بـاشـد و نـه تُـنـگِ بـرکـه
نــه در آن ذرّه مــثــقــالِ پــشـیــزی
نه پـیـدا میشـود سـکّـه نه چـیـزی
نه در آن بـرگ و جلـد " شاهـنامـه "
نه از " نـوروز ، پیروز باد " چـکامـه
نه لوح از " شیـروخورشید کیانی "
نه فـرتــور از " درفـش کـاویـانـی "
نه در آن شـمـعـدان و تـابـش شـمـع
نـه گِـرداگِـرد آن ، وابـستـگان جـمع
نه در آن از نـیـاکان رســم و شـیـوه
نه در آن چــیـدمـان نُــقـل و مـیـوه
نه در آن چـینـش قـنـد و شیـرینـی
نه در سـینی ، سُـفال هـفـتسـینی
نـه رویـــکــردی ز آداب نــیـایــش !
نـه رویـــدادی فـراخـور هـمـایـش !
سـخـن کـوتـه کـنـم امّـا به تـلـخنــد
نـبـود سـفـره ، نِـگاریـن و فـرهـمنـد
درآورد کـاکــو از کـیـسـه زغــالـی :
نـهـادش ؛ بـر سـر گـازسـوزِ خـالــی
بِـبُـرد سَـبابـه و انـگشـت شَـست را
بـچرخانْـد ؛ سـراُجاقِ بازوبسـت را
شَـفَـق زد بر اُجـاق ماننـد خورشیـد
زغالهمچون غروبِ سرخ بجوشید
سـپس آهـسـتـه و نَمنَم کـشیـد گُـر
بـیـاورد جـانـب ؛ آتـشـدان و اَنــبُــر
بــراَفـکـنــد و بـر آتــشـدان نـهـادش
ســر وافــور ، مــواد را جـای دادش
بِسنجید سوزه را بیوقفه برداشت
فـرود آورد و مـغـزِ حُـقّـه بـگذاشت
نـشانْـد بر بوسـهگاه لب را به تلخی
بِـزَد چند پُـک ، ستاندش کام بلخی
دگربار ؛ دود و دم در صحنه پیچید
بدینسان ؛ چشم ، چشمی را نمیدید
سـفـیـدی رفـت ز گِــردِ مـردمـانـش
بگشـت شـهلایی و سـرخ دیدگانش
کشید آنقـدر کـاکـو با میل و رغـبت
صـدایش شد کلفت هنـگام صحبت
رسیـد فـرجام کِـیف و نـشئـه بـازی
گــرفــتـنـــد رَدِّ ســاز و دَف نـــوازی
کاکو با لمسِسوزی ، دایره بِنْواخت
عمـو بر رقص جانسوزانـه پرداخت
تو گویی در فضا پیچید هم اینک :
تَـــرنّـــم ســــای و آوازِ چَــــکـــاوَک
عـمـونــوروز ز بـالــه هــمــزمـانـی :
نـمـود آغــاز سـرود و نـغمـهخـوانی
کنـد عـنـوان پـر سـوگی به دنـبال ..
" شِـنـو غـمـواژگــان سیـنـزده دال "
نـخـستیـن " دال دور افـتادگانـنــد "
ز مـیـهـن ؛ جُــزوِ بـــازدارنـدگـانـنـــد
به حال آهْـمَنـد ، فریـادرسی نـیست
" مگر دالِ دو جز دلواپسی نیست "
خوراکست"دالِسه" با طعم بدخوی
"دروغست" چاشنی نـابِ دروغگوی
بُـوَد چون " داغ ننـگ ، دالِ چهارم "
ضـمیـمـه گـشتـه در فـهرست مردم
نـشان مائیـم و آمـاج "دال در پنـج"
کـمانـگیر"دغدغـست" و تیر بُـغـرنج
مـسیـر راهِ بـخـت و "دالِ در شـش"
در آمـد چرخ "دشواری" به چرخش
" چه دلگیرانـه باشد دالِ در هفت "
ز یـادِ "دوست و دلبر" میتوان رفت
"جـدال هـشـت" مـدال زنـدگی شـد
گلــوآویــز حـلـق "درمـانـدگـی" شـد
به جـای گـرگ ، آدم ..! "دالِ در نُـه"
"دریــده" بـیمَــنـیــد و بـیتــوجّــه
"دهـم از دال ؛ پُـک دود و شب تار "
سـیـه کـامـی و لـب بــازیِّ ســیــگار
بَـریـدِ " دالِ یـازده " داده پــیــغـام :
تَــنـیــده عــنــکـبــوتِ "دردِ انـــدام"
ســـرودِ دالِ دود و درد ســر آمــد ..
جـنـون بـر قـامـت آنان گـرفـت قـد
"دوازده دالِ"جانسوزست و جانکاه
بر آنان چیره گشت "دیوانگی" آه !!
رَمَـق از جـانـشان دررفـت و بـاری :
وَزیـــد ؛ پــائـیـــزِ مــردان بـــهـــاری
سـکوتِ سـرد و بـیروحـی فـضا را
گـرفت دربـر ولـیک بیسـاز و هـورا
همـینـطـور روبــرو ایـسـتـاده بـودم
ســرم انــداخـتــه و افــتــاده بـودم
ســری چــرخـانـدم و بــا دیــــدِ آزاد
مـواجـه شــد نــگاه بـا داد و فـریـاد
هـماکنون"دالِ سینـزده" شد نمودار
دو تـن سـرخپـوشِ حلقآویزۀ "دار"
عـمـونـوروز ، کـاکـوفـیـروزِ داسـتان
سـرآمـد بـخـتـشان و قــصّـه پـایـان
منظومه_عمونوروز_کاکوفیروز
سینزده_دال
یزدان_ماماهانی
آغازسرایش۲۹_۱۲_۱۴۰۳
#پایانسرایش۳۰_۱_۱۴۰۴
کالبد_چکامه_مثنوی
جستار_چکامه_اجتماعی_ملالانگیز
_🎼🎸گیـــتار بـیتــــار🎸🎼_
سال خوش همراه با عزت و موفقیت برای شما آرزو میکنم