عشق رویایی

به نام خدای احساس و اندیشه

درودی دوباره بانو روزبهانی نازنین

چنان‌که اشاره شد، غزلی بسیار روان و دل‌انگیز و مصور را به اشتراک گذاشتید.

حیفم آمد از کنار این سروده‌ی زیبا و گیرا با دیدگاهی کوتاه بگذرم؛ سروده‌ای که سرشار است از احساسی لطیف و دایره‌ای از آرایه‌های ادبی گیرا؛ مانند:

_ دلم بی تاب یک لحظه که برگردی به آغوشم

«دلم» مجاز به علاقه‌ی جزئیه است؛ «دلم» کاربردیافته؛ حال آن‌که «کل وجودم» اراده شده‌است.

نگاهت چون  شراب ناب، وقت ناز  می‌نوشم

 تشبیه «نگاه»ی نافذ و گیرا به «شراب ناب» بسیار دل‌چسب است.
بین واژگان «ناب» و «ناز» آرایه‌ی واج‌آرایی (تکرار واج‌های «ن» و «آ») و نیز آرایه‌ی جناس ناقص اختلافی جاری‌ست.

_ شفق پیوند خونینش وصال ویس و رامین  ست
اگر مجنون غم باشی، چو لیلی شور چاووشم

تلمیح به داستان‌های عاشقانه‌ی «ویس و رامین» و «لیلی و مجنون»

در مصراع نخست بیت جاری، به گونه‌ای کاملا پنهانی، آرایه‌ی «حسن تعلیل» را می‌توان دید: «رنگ سرخ شفق» به جهت فرارسیدن شب وصال و زفاف ویس و رامین است.

از ترکیب «مجنون غم»: معنای «دیوانه‌ی غم» هم  برداشت می‌شود که در این مفهوم، واژه‌ی «مجنون» ایهام تناسب دارد با واژه‌ی «لیلی».

_ به شب‌بوها خبر دادم ز تاریکی گریزی نیست
اگر بوی تو را دادم  به فرمانت  همه گوشم

کاربرد واژه‌ی «بو» در بیت جاری، می‌تواند ایهام باشد:
یکی به مفهوم مجازیِ پیام و «خبر» که در مصراع نخست بیت جاری نیز بدان اشاره شده است، دیگری به گونه‌ی نوعی حسن تعلیل، رسانای این مفهوم است که: «بوی» معشوق را به شب‌بوها دادم؛ (شب‌بوها، بوی خوش خود را وامدار محبوب من هستند.)

✍ نکته‌ای در پرانتز:
(🌺گل شب‌بو🌺 نماد عشق و مهرورزی‌ست و نشانه‌‌ای‌ست از زندگانی سرشار از شادی؛ از همین روی هم هست که در مراسم عروسی، آن را برای تزئین ماشین عروس و نیز دسته‌گل عروس، به‌کارمی‌برند؛ صد البته این گل زیبا با رایحه‌ی آرامش‌بخشش، نمادی از فرارسیدن سال نو نیز هست.
سخن از فرارسیدن سال نو پیش آمد؛ از فرصت استفاده نموده، ضمن عرض تبریک سال نو میلادی، به مردم دنیا؛ به‌ویژه هم‌وطنان عزیز مسیحی، امید که بوی بهبود از اوضاع نابسامان جهان به مشام جان انسانیت بوزد؛ چنان‌که حافظ عزیز نیز سرود:
بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم
شادی آورد گل و باد صبا شاد آمد)

_ مصراع:
«گلستان می‌شود باغت چو با گل همنشین باشی»

قابلیت تبدیل به ارسال‌المثل را داراست.

در مصراع:
«به گلشن آی با عطر تنت، سرمست و مدهوشم»

بعد از فعل «آی» حرف ربط «که» یا «زیراکه» به قرینه‌ی معنوی حذف شده است.

«عطر تنت»: استعاره‌ی پنهان‌.

در بیت چهارم نیز، مراعات نظیر دیگری را می‌بینیم که بین واژگان: «گلستان»؛ «باغ»؛ «گل»؛ «گلشن» و «عطر» جریان دارد.

ترکیب عطفی «سرمست و مدهوشم» هم واج‌ارایی دارد، (تکرار واج«م») و هم چون هر دو واژه دارای معنای یکسانی‌‌اند، تکرار مفهوم برای تاکید محسوب می‌شود؛ که البته می‌شود این‌گونه نیز سرود: «پیوسته مدهوشم»


_ «مرا عهدی ست باجانان» که بی مهرت قرارم نیست

جمله‌ی داخل گیومه تضمینی است از این بیت حضرت حافظ عزیز:
مرا عهدی‌ست با جانان که تا جان در بدن دارم
هوادارانِ کویش را چو جانِ خویشتن دارم

کنارت، خاطرم را چون صدف، می پرورد هوشم

در مصراع جاری نیز، جلوه‌گری آرایه‌های «تشبیه» و «مراعات نظیر» آشکار است.
 
_ فریبا! عشقِ رویایی، نهفته در شکیبایی‌ست
که چونان چشمه‌ای جاری، چنین با عشق می‌جوشم

بیت تخلص غزل نیز فریبا و شیواست و مصراع نخست آن دارای قافیه‌ی درونی است: «رویایی» و «شکیبایی»
و در مصراع پایانی نیز، آرایه‌ی تشبیه، جوشان است.

چشمه‌ی احساستان همواره جوشان باد!

کاستی برگ سبز جاری را به وسعت اندیشه‌ی سبز و بهاری‌تان ببخشایید.🙏🌺🙏