زندگی

بانام ویادخداوندبزرگ
و درودبرخواهرعزیزم نرگس
بسیارزیبابود
بااحساس وتاثیرگذار

🌼پیشرفت قلمتان در چندشعراخیر ملموس است وهمین هم باعث می شودکه انتظارمان ازشما ونوشته هایتان بالاتربرود واگربخواهم کمی سخت گیرترشوم به نظرم شعرتان باوجودزیبایی هایش کمی نیازبه چکش کاری دارد ومی توان موجزتر ویکدست ترش هم کرد ....


🌻♦️همانطورکه می دانیدایجازیکی ازملزمات شعره چه کلاسیک وچه سپید والبته درشعرسپید ونیمایی ایجاز بیشترلازمه
بنابرایت من فک می کنم این شعرمی توانست باکمی ویرایش موجزترویکدست ترشود دربرخی جاها دچارپرگویی وپیچیدگی شده شعر
همانطور که می دانید ایجازیعنی بیان مفاهیم زیاد با آوردن واژه هایی کم
شاعری که بتواند این ویژگی رادرشعرش رعایت کند بدون شک در نتیجه ی کارش موفق ترخواهدبود
🌼♦️ایجازدارای انواعی است ایجازافقی وایجازعمودی
ایجازافقی ایجازی است که شامل کلمات وجملات یک مصراع ویایک بیت ویایک بنددرشعرسپیداست
وایجازعمودی همان ایجازدرکلیت شعراست
ممکن است شعری درمصراع ها وبیتهای خودش موجزباشدولی وقتی به کل شعرنگاه می کنیم می بینی موجزنیست ودچاراطناب هم شده دربرخی جاها
🌼🔷️حالا چگونه درشعربایدبه این ایجازرسید
اول حذف برخی کلمات جملات یا حروف وبیتهاومصراعها حتی درشعرکلاسیک
دوم ترکیب سازی است که نقش مهمی درموجزترشدن کلام دارد گاهی یک ترکیب زیباوبکر به اندازه ی یک شعرکامل حرف دارد وتصویر
وسوم هم نحوه ی بیان درشعرهست
گاهی نحوه ی بیان وزبان شعری درایجازکلام بسیارموثراست دقت ووسواس در رعایت قواعد نحوی ودستوری خودش باعث میشودکه به اراستگی وپیرایش کلاممان بیشتراهمیت بدهیم وشعرازحالت نثربیرون بیایدوموجزترشود
🧊البته وقتی می گوییم کلام باید موجزباشد باید دقت کنیم که حتی همین ایجازدرکلام هم باید درحد اعتدال باشد و
حذف نباید تا آن حد باشد که به معنای شعر آسیبی برساند
زیرا افراط در ایجازهم گاهی فهم شعر را دشوار می سازد و نمی تواند آنگونه که بایدوشاید حس وحال شاعر رابه مخاطب القا کند ولذت خواندن شعرکم میشود

🌼♦️الان این ایجازدرکلام شما وجودداردتاحدودی ولی به نظرم کافی نیست...
مثلا من اگرمی خواستم بنداول راموجزترکنم اینگونه می نوشتم:

لبریزم ازسکوت
سکوتی که می لرزاند درونم را
فریاد در چشمانم حلقه زده
شاکی ام ازفاصله ها
اما دیگر نایی هم
برای فروریختن نیست ..
تا آوار شوم
روی تمام غم های عالم!

برخی کلمات حذف شد و جای برخی هم باهم عوض شد
به نظرمن حنجره جای سکوت نیست بلکه معدن جمع شدن فریادهاست فریادهایی که بغض شده اندوازدرون انسان رامی لرزانند واصلا لازم نیست اسمی ازحنجره بیاداینجا
به جای حرف فریادرادرجمله ی بعدی جایگزین کردم چون فریادکوبنده تره ازحرف ومناسبتره برای این حال درونی شاعر شاعری که مدتهاست سکوت کرده سکوتش به فریادتبدیل میشه اززوردرد واین فریادهای کنترل شده ازدرون می شوراندش وپریشانش می کند ....
البته شایدمن درک درستی ازمعنای شعرتان نداشتم وویرایشم باب میلتان نباشد واین یک پیشنهادبود
ولی تاکیددارم که بایدروی شعرتان بیشترکارکنید تا یکدست ترشود چون مرابه عنوان یک مخاطب گیج کرد ودردریافت معنا دربرخی جاها موفق نبودم ومعتقدم دچار گزافه گویی شده اید وبهترمی توانست پرداخت شود این شعر.
دربنددوم بازموفق تربوده ایدو اگربه تنهایی بخواهم بررسی کنم این بندرا شایدازبقیه ی شعرهم سرترباشد ...

گسل های دلم را ورق می زنم
آنجا که خانه ی آرامشم را ساختم.
خشت به خشت با امید ،،،
کجای تقدیرم
مرگ در قاموس سراب هاست ؟
که معنا می شوم
در تلخ ترین واژه های زمان
به نام زندگی ...!!!

🌼♦️این بند دوسه تاتصویرقشنگ داشت وخودش یک شعرکامل وزیباست 👌👌👌👌
ورق زدن گسل دل قشنگه
قاموس سراب ترکیب خوبی است ولی به نظرمی آید این بندعلی رغم اینکه درواقع تنه ی اصلی شعراست و خوب هم پرداخت شده وبایدباعث ارتباط بهتربین دوبنداول وآخرشود برعکس باعث گسست بنداول وآخرشده ونباشدهم اززیبایی شعرتان کم نمی شود ....
🌻🔷️به نظرمن بنددومتان گرچه به تنهایی خودش یک شعرزیباست اما اگربخواهیم مته به خشخاش بگذاریم و ارتباط عمودی شعررا بررسی کنیم این بندنباشد هم شعرناقص نمی شود
من ویرایشش زدم بدون بنددوم بدین شکل:

لبریزم ازسکوت
سکوتی که می لرزاند درونم را
فریاد در چشمانم حلقه زده
شاکی ام ازفاصله ها
اما دیگر نایی هم
برای فروریختن نیست ..
تا آوار شوم
روی تمام غم های عالم!
کاش برایم کمی باران بیاورید
من بی تاب ترین تشنه ی نفسهای آسمانم
که زیر تاقچه ها زمین می خورم
واو زیر خروارها خاک ...

بنداولش برخی کلمات حذف شد بنددوم کلا حذف شد وبندسوم هم جمله ی آخر لازم نبود
وهر دو دوباره روییده ایم
او در من
ومن نیز در شکست آیینه ها...!
اگرم اصرارداریدباشد باتوجه به جملات قبلی زمان فعل رابایدتغییربدهید
وهر دو دوباره می روییم یاخواهیم رویید
او در من
ومن نیز در شکست آیینه ها...!
چون وقتی می گیدشما تشنه اید واوزیرخروارها خاک دفنه پس بنابراین
قراره که برویید هنوزنروییده اید .....
که البته این جمله نباشدهم مهم نیست چون
🌼🧊لازم نیست زیادتوضیح بدیدوهمه چیزرابگویید بگذارید مخاطب کمی خودش کندوکاش کند چون لذت بیشتری می برد ازخواندن وقتی که خودش هم کمی تفکرکند برای کشف رمزورازهاوکدهای شعرتان
والبته جسارتم راخواهیدبخشید خواهرخوبم
اینها همه فقط نظر وپیشنهادبود وشما مختارید که قبول کنیدیانکنید وچهارتافحشمم بدید 😅😂
چون می دانم نقدپذیرید دست به قلم شدم وامیدوارم سخت گیری ام حمل بر ایرادگیری نباشدخودتان می دانیدکه چقدردوستتان دارم وبه توانایی قلمتان هم ایمان دارم ....

با آرزوی سلامتی وموففیت وآرامش همیشگی

با درود ومهر
ازآنجائیکه بنده بیشتر به اشعار معاصر می پردازم بیشتر سخنم روی شعر سپید یا نیمایی و مدرن است البته علت گشودن این پنجره سبز برای شعر«زندگی» بانو نرگس زند،واقعا تحت تاثیر استعداد ورشد عالی ایشان در مقام شاعری قرار گرفتم که اکنون بدین مرحله قابل اعتنا و قابل احترام رسیده اند آنهم در مدت زمان کوتاهی که بی تردید حضور اساتید عالی درجه چون استاد ملحق دکتر محمدی استاد علامیان عزیز که وجودشان کیمیا گشته استاد بانو حکیمی بافقی استاد حسنلو استادبانو دکتر کوهواره استاد بانو عجم استاد بانو شاهزاده خانم دکتر مدهوش استاد عزیزیان استاد نظری سرمازه و و و ووووو. . . که جای پای بیشترین تاثیر را در این رشد و تعالی این عزیزمان بچشم می خورد و وجود سایت شعر ناب خود دانشگاهیست والبته دیگر سایتهای ادبی نیز کم وبیش دخیلند در این مقوله که بی انصافیست اگر از قلم بیافتد
قصد نقد شعر خوب دختر با سواد و با احساسم را ندارم که استاد بانو عجم گفتنی ها را در حد کمال و دقت نظر کافی فرموده اند
اما برای اینکه عریضه خالی نماند و توجه دوستان را دوباره به صفحه بانو زند ارجاع دهم ضمن تقدیر و تشکر از اساتید عالیقدر سایت و با کسب اجازه از محضرشان
یکی دو مورد را قابل اشاره می بینم
یکی از مهمترین اصل اشعار مدرن سطر بندی است
در سپید و نیمایی حالت موسیقیایی سطور باید مد نظر باشد
قطع سطر ها متری و مثقالی یا بتعداد کلمه نیست
سطری ممکن است فقط از یک کلمه تشکیل شود که شاعر به آن تاکید فراون دارد و یا ممکن است از کلماتی افزون،کوتاهی و بلندی سطور ، خود تنوع و ریتم را بوجود می آورد در ساختار شعر ، گاهی حتی در یک شعر، دو وزن عروضیِ گوناگون را کنار هم می‌نشاند
تخیل تصویر ساز ،اساس دیگر است و این تصاویر باید در خدمت درام ومحتوای شعر باشد
بلی به عقیده بنده شعر نیز باید مثل دیگر شاخه های ادبی چون داستان ، فیلم نامه و تاتر باید شروع ،گره ، اوج ، و باپایانی غافلگیر کننده
شعر باید قصه داشته باشد تا سطر ها را مثل زنجیر بهم پیوند دهد
اگر بنا بر توصیفات باشد می شود انشا ، و هر سطر، ساز خود را می زند
انگار طولانی شد عرایضم و مایه سردرد
ضمن توفیقات روز افزون برای استاد بانو زند توصیه دیگری که دارم ازآ شنا زدائی در اشعارشان غافل نمانند
جسارت کلام کردیم محضر اساتیدعزیز امید است که ببخشایند
سر افرازی و سربلندی سایت شعر ناب و اعضایش برای بنده اهمیت دارد وتعصب خاص دارم بر این نکته

سلام

داشتم با خودم سه فکر همزمان را پیش می بردم :

اول اینکه برای تک تک دوستانی که پای شعرم آمدند ، کامنت بنویسم و قدرشناسی ام را نشان دهم ( با کمی شیطنت تبلیغ )

دوم گشنمه و نمی دانم این همبرگر رو کی میخاد بیاره این گارسون خوش قد و قامت که انگار هرچی من زحمت بدنی می کشم در ماهیچه های ایشان تاثیر گذاشته 😅

و فکر سوم ، با خواندن شعر خانم زند ، به سرم زد که چقدر یک شاعر می تواند با تسلط بر ایجاز و پرهیز از حشو ، در شعرش طراوت ایجاد کند!! و جالب تر شد وقتی دیدم بانو عجم نیز دقیقا سر همان مشکل شعر رفته است و گفتم شکر خدا ، حداقل این یک بار در نظرم تک و تنها نیستم .

اما حشو چیست ؟
و ایجاز کدام است؟

بانو عجم در مورد ایجاز توضیح دادند و بنده سراغ اولی می روم :

حشو یعنی چیزی که به آن نیازی نیست ( البته معنای اصطلاحی اش را گفتم ) و ظاهرا به پر و ابر و کاغذ و پشم و هرچیزی که داخل متکا و تشک و لحاف ما را پر کرده ، حشو می گفتند . ما چند جور حشو داریم که در چهار حوزه هم بررسی می شوند :

۱- حشو زبانی ( گفتار و نوشتار )
۲- حشو ابزاری
۳- حشو اخلاقی
۴- حشو انسانی

مورد اول را بعدا بررسی می کنم ، مورد دوم مثل خیلی از چیزهای اضافه ای که در خانه دارید و واقعا نیاز نیستند ، مثلا در یک خانواده ی چهار نفره، ۳۶۰ جین قاشق و چنگال و ۵۰۰ تا بشقاب و ۱۲۰ تا چاقو قطعا اضافه س . یا سی چهل تا مانتو و کت شلوار واقعا نشان از بیماری ست .

حشو اخلاقی ، بایدها و نبایدهایی ست که تنها باعث پیچیده تر شدن تعامل ما با هم می شود و هیچ توجیهی ندارند . مثلا اینکه نباید با آتش قلیان ، سیگارمان را روشن کنیم، یک حشو اخلاقی ست . که چی بشه؟
حشو انسانی هم حضور تعداد کسانی ست که در یک محیط ، کارآمدی ندارند و اضافه ن . در یک محیط کاری به عنوان مثال بنده و ده نفر دیگر کار را پیش می بریم . یکی هم مدیر و یکی هم منشی باشد . دیگر دو برابر تعداد نفرات کاری ، مسئول امور انسانی و امور فنی و امور سمعی بصری و امورات دیگر و تعداد ۵۵ نفر مهندس ناظر و کمک ناظر و سرناظر و ناظر کمی و کیفی و ... واقعا قابل توجیه نیستند . اتفاقا هر زمان که تعطیل بوده و به هر علتی این حجم از حشویات در کارگاه نبودند، کار بهتر و بیشتر و فنی تر پیش رفته است . حالا خودتان ببینید در اکثر ارگان ها ، چه تعداد حشویات داریم که بود و نبودشان یا تفاوتی ندارد یا اگرم دارد بیشتر ضرر است .

..

اما حشو در بیان :

اغلب کسانی که تکیه کلام دارند ، دچار حشو در گفتار هستند ( مثلا یارو در هر جمله سه بار بهم میگه : قبول داری یا نه؟ / یا پنج بار در هر پاراگراف میگه : بگو خو ) همچنین کسانی که انشا و بیان ضعیفی دارند هم دچار حشو در کلام می شوند . بخصوص کسانی که سخنران نیستند و از آنها دعوت می کنند برای ملت که جمع شدن ، حرفی بزنند :

من قبول نمی کنم کار بد رو
تو قبول نمی کنی
اسلام قبول نمی کنه
قرآن قبول نمی کنه
مجاهدان فی سبیل الله قبول نمی کنند و .... و.... با همین فرمان سر از مریخ هم در می آورند )

اما هدف از این نوشتار ، بررسی حشویات ادبی ست . اگر حشو نیک باشد، تکرار آن باعث زیبایی ست و گاه نیز حشو متوسط است و بود و نبودش کمکی به کار نمی کند یا از کار نمی کاهد . تشخیص این موارد بر عهده ی منتقد یا خود شاعر است . منظور از حشو ، زیاد نوشتن یا گفتن نیست ، شما قطعا به دکتر انوشه یا دکتر الهی قمشه ای یا دکتر سروش که ممکن است دوساعت حرف بزنند، " وراج " نمی گویید . اما اگر فلانی ، یک ربع با سخنان غیرلازم وقت تان را بگیرد یا جمله ای را چندبار تکرار کند، ممکن است از دستش به ستوه بیایید . در شعر نیز این اتفاق می افتد . و اغلب به خاطر تجربه ی ناکافی شاعر و خوانش کم متون ادبی ست . چون مطالعه ی زیاد در کیفیت کلام آدمی تاثیر دارد . دومین علت آن ، وسواس غیرضروری ست که گاه شاعر فکر می کند اگر این را نگویم، ممکن است شعر ابتر بماند .

شعر نرگس زند _ که ایشان را جدای از شاعری، دوستی حق گو، شجاع و بامعرفت می دانم _ دارای رگه های ناب و ادبی فراوان بود و تنها مشکل این شعر ، عدم تسلط شاعر بر فن بیان و پرهیز از حشویات بود . با هم شعر را مرور می کنیم که هم نرگس خانم نازنین و هم باقی دوستان با بحث بیشتر آشنا شوند :


حنجره ام پر شده ازسکوت ...

( تقارن پارادوکسی حنجره با سکوت ، عالیه . اما آیا فعل " شده " حشو نیست ؟ " حنجره ام پر از سکوت " بهتر نبود؟)

بدون هیچ بهانه ای از زلزله ها
وشکایتی از فاصله ها ...! ( بجای " بدون " از " بی " اگر استفاده شود، آیا ریتم کار زیباتر نمی شود؟ )

خشت به خشت با امید ( با خشت امید، بهتر نبود؟ که علاوه بر حذف حشو ، یک ترکیب زیبا هم ساخته شود ؟ )

کاش برایم کمی باران بیاورید ( برایم کاش کمی ، بهتر است . چون تولید موسیقی می کند . اما ربطی به حشو ندارد )

من بی تاب ترین ،تشنه ی نفسهای آسمانم ( من در اول جمله آیا حشو متوسط است؟ این را مطمئن نیستم )


او در من
ومن نیز در شکست آیینه ها...! ( کلمه ی " نیز " دقیقا چه نقشی دارد ؟ حالا حذفش کنید و ببینید چقدر نبودنش در جمله به شعریت کار کمک می کند )


البته مواردی را هم خانم عجم توضیح داده بودند ، که بنده دیگر تکرار نمی کنم .

ممنون از تحمل دوستان
مانا