پست های وبلاگ

درود بر زیبااندیشانِ سرای ناب!
در تقویم رسمی کشور، هفتم مهرماه، به عنوان روز بزرگ‌داشت شمس تبریزی و نیز، هشتم مهرماه، به عنوان روز بزرگ‌داشت مولوی، نامگذاری شده است. به این دو مناسبتِ مهم ادبی و ملّی، و نیز برای بازخوانی پستِ ارزشمندِ جاری که مورخ ۸ مهرماه ۹۴، توسط مدیریت محترمِ سایت ادبی_تخصصی شعر ناب، استاد فکری بزرگوار ارائه شده است، مطلبی را درخصوص شمس تبریزی و نیز ارتباط او با مولانا، ارائه می‌کنم؛ امید که مفید باشد و موردِ پسندِ طبعِ زیبااندیشتان، قرار گیرد:

زندگینامه
محمد بن علی بن ملک‌داد تبریزی، ملقب به شمس‌الدین، یا شمس تبریزی (زاده ۵۸۲ - درگذشته ۶۴۵ هجری قمری) از صوفیانِ مسلمان  مشهور سدهٔ هفتم هجری است. سخنان وی را که در مجالس مختلف بر زبان آورده، مریدان گردآوری کرده‌اند که به نام «مقالات شمس تبریزی» معروف است.

شمس تبریزی در محضر استادانی چون شمس خونجی تحصیل می‌کرده است. او سپس به سیر و سلوک پرداخت و در نزد پیران طریقت، بزرگانی چون پیر سله‌باف و پیر سجاسی، به کسب معرفت پرداخت. شمس تبریزی چنان‌که از مقالات او بر می‎آید از برخی از بزرگان زمان خود نیز تأثیر پذیرفته بود؛ از آن میان، نام‌های شهاب هریوه (اندیشمند خردگرا)، فخر رازی، اوحدالدین کرمانی و محی‌الدین ابن عربی در مقالات شمس آمده است.

شمس و مولانا:
شمس تبریزی عاشق سفر بود و عمر را به سیر و سیاحت می‌گذرانید و در یک جا قرار نمی‌گرفت، آنچنان که به روایت افلاکی «جماعت مسافران صاحبدل او را پرنده گفتندی؛ جهت طی زمینی که داشته است.»
شمس تبریزی در ۲۶ جمادی‌الثانی ۶۴۲ (معادل ۶ دسامبر ۱۲۴۴ میلادی و ۱۶ آذر ۶۲۳ هجری خورشیدی) به قونیه رسید. با مولوی ملاقات کرد و با شخصیت نیرومند و نفس گرمی که داشت، مولانا را دگرگون نمود.
تا پیش از دیدارِ شمس تبریزی، مولوی از عالمان و فقیهان و اهل مدرسه بود. در آن زمان به تدریس علوم دینی مشغول بود، و در چهار مدرسه‌ی معتبر تدریس می‌کرد و اکابر علما در رکابش پیاده می‌رفتند.

با دیدار شمس تبریزی، مولوی لباس عوض کرد، درس و وعظ را یکسو نهاد و اهل وجد و سماع و شاعری شد. برای مردم قونیه؛ مخصوصاً پیروان مولانا، تغییر احوال او و رابطه‌ی میان او و شمس تبریزی تحمل‌ناکردنی بود. عوام و خواص به خشم آمدند، مریدان شوریدند و همگان کمر به کین او بستند. شمس تبریزی بعد از شانزده ماه، در ۲۱ شوال ۶۴۳، بی‌خبر قونیه را ترک کرد. اندوه و ملال مولوی در آن ایام بی‌کرانه بود.

سرانجام نامه‌ای از شمس تبریزی رسید و معلوم گشت که او در شام است. مولوی فرزند خود سلطان ولد را با بیست تن از یاران برای بازآوردن او فرستاد. شمس تبریزی در ۶۴۴ با استقبال باشکوه به قونیه بازگشت. محفل مولوی غرق شور و شادی و وجد و سماع شد.

اما شادمانی‌ها دیری نپایید. باز آتش کینه و تعصب بالا گرفت و رنج‌ها و آزارها به شمس تبریزی رسید. او با همه عشق و علاقه‌ای که به صحبت مولانا داشت، تصمیم به ترک قونیه گرفت. به مولانا می‌گفت: «سفر کردم آمدم و رنج‌ها به من رسید که اگر قونیه را پر زر کردندی به آن کرا نکردی، الا دوستی تو غالب بود... سفر دشوار می‌آید، اما اگر این بار رفته شود، چنان مکن که آن بار کردی» به سلطان ولد فرزند مولوی که نزدیک‌ترین مرید و همراز او بود، بارها می‌گفت:
خواهم این بار آن‌چنان رفتن؛
که نداند کسی کجایم من
همه گردند در طلب عاجز
ندهد کس نشان ز من هرگز
سال‌ها بگذرد چنین بسیار
کس نیابد ز گرد من آثار

سرانجام در سال ۶۴۵ شمس تبریزی بی آنکه کسی آگاه شود، قونیه را رها کرد و راه سفر در پیش گرفت.
مولوی بی‌تاب مدام در جستجوی خبری از شمس تبریزی بود. بارها کسانی به او مژده می‌دادند که شمس تبریزی را در شام دیده‌اند و او مژدگانی‌ها می‌داد. با همین خبرها بود که به امید یافتن شمس تبریزی، دو بار به شام سفر کرد؛ امّا نشانی از او نیافت.
شمس تبریزی به سلطان ولد گفته بود و چند بار این سخن را مکرر کرده که این بار، بعد از ناپدید شدن، به جایی خواهد رفت که کسی نشانی از او نیابد.

منبع:
تلخیص از سایت اکابران، مرجع اطلاعات عمومی🌸🍃