گل می زند بر دشت دل، اشعار زیبای شما/
صد دسته گل بر قامت طبع دلارای شما/
تا می خرامد نغمه ای از نای شیوای شما/
دل از کفم می افتد و، وای من آوای شما/
از دشت ها تا قله ها را طاق نصرت می زدم/
ای شاعران خوش سخن! بودم اگر جای شما/
تالار، زیبا از شما، گلزار، شیدا از شما/
من هم خوش از این که بگردم دور گل های شما/
"سود" است "سودا" ی شما/
آن جا، گلان دف می زنند، این جا، گلان کف می زنند/
چون رفته پشت میکروفون، محبوب دانای شما/
"در جشن گل ها گل شدن، هم نغمه ی بلبل شدن/
تا عاشقی ها پل شدن" گفتار والای شما/
ذوق مرا می پرورَد ذوق مصفای شما/
صد آفرین بر غیرت ذوق توانای شما/
من ناتوان از وصف تان/
شعری بچین ای جان! از آن شیواترین - شیداترین/
شیدا شدم، شیدا شوم از شعر شیدای شما/
چون خوش به گلشن آمدیم/
لفظی ست در چشمان من، چشمش به معنای شما/
شعری سرودم تا شود زیبا به امضای شما/
در جشن پرغوغای جان، جانم به غوغای شما/
دسته گلِ دل هم به آب افتاده در پای شما. //
#محمدعلی_رضاپور (#مهدی)
#قالب_شعری_ترنج
برخی ویژگی های قالب شعری #ترنج (ره آوردی از شاعر و ترانه سرای گرامی، جناب آقای بهنام #حیدری_فخر)
1. در ترنج، همه (یا بیش تر) مصراع ها، همقافیه اند، با این حال، آزادی عمل شاعر برای غیر همقافیه آوردن تعدادی از مصراع ها ی میانی به منظور پردازش بهتر، مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.
2. ترنج، پذیرای انواع پردازش های وزنی است و می توان ترنج هایی با وزن پردازی عروضی، هجایی و... سرود.
3. در ترنج، همه (یا بیش تر) مصراع ها نسبت به هم دارای طول برابری هستند، با این حال، به دلایلی ازجمله: برجسته سازی یا تنوع پردازی، می توان تعدادی از مصراع های آن را کوتاه تر از بقیه ی مصراع ها به کار برد، البته بشرطی که مصراع های کوتاه، طول برابری با هم داشته باشند.
باید توجه داشت که تفاوتِ طولیِ مصراع ها در ترنج،
در تعداد کمی از مصراع های آن اتفاق می افتد و متفاوت است با تفاوتِ طولیِ یکنواخت در قالب مُستَزاد و همچنین تفاوتِ طولیِ مستمر و بی قاعده (یا دست کم، بدون قاعده ی مشخص و غیر شخصی) در شعر نیمایی.
4. ترنج، بعنوان گونه ای امروزین، درون مایه هایی امروزین دارد و کاربرد زبان و نگاه نو در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به عنوان مثال،
تصویرپردازی و نگاه سینمایی و از این قبیل پردازش ها در آن مورد تأکید است.
5. در ترنج، کل شعر، بعنوان واحد در نظر گرفته می شود
و پیوند طولی و عرضی مستحکمی در همه ی قسمت های آن برقرار است(در صورتی که مثلا در قالب سنتی غزل، هر بیت بطور جداگانه و مستقل نمود پیدا می کند)
6. از ویژگی های قالب یا به عبارت بهتر، گونه ی شعری ترنج، پیوند میان سنت و نوآوری یا به عبارت بهتر، پیوند میان قاعده مندی سنتی و انعطاف پذیری امروزین است بطوری که مواردی همچون قاعده مندی همه یا بیش تر مصراع ها و امکان یا حتی ارجحیت وزن پردازی عروضی،
از جنبه های سنتی ترنج است و مواردی همچون انعطاف در پذیرش برخی مصراع های غیرهمقافیه (در موارد نیاز) و امکان بهره گیری از وزن پردازی هایی خارج از عروض سنتی،
از جنبه های نو در آن،
با این حال، زبان و درون مایه ی
فکری در شعر ترنج، با معیارهای امروزین، هماهنگی بیش تری دارد.
نکته:
آیا ترنج، همان تمام مطلع است؟
تمام مطلع - که پیشینه ای تقریبا هزار ساله در شعر فارسی دارد - شعری است با وزن پردازی عروضی که همه ی مصراع های آن، همقافیه اند.
با توجه به آنچه درباره ی ویژگی های گونه ی شعری ترنج گفته شده است، تفاوت های قابل توجه آن با تمام مطلع، قابل انکار نیست و بسیار بیش تر از تفاوت های غزل و قصیده ویا بیش تر از تفاوت های دوبیتی و رباعی در مقایسه با هم است.
در یک کلام: تمام مطلع، قالب یا شبه قالبی کاملا سنتی است، اما ترنج، گونه ای شعری در میانه ی شعر سنتی و نو و دارای معیارهای امروزین شعر.
صدافرین بر این گل و گلستان شما