💚❤ کنارم که هستی

«کم گوی و گزیده گوی چون در»
از خانم فروغ فرشیدفر، غزل‌ترانه ای زیبا خواندم؛ که هم احساس عاشقانه ی خوبی داشت و هم روح عاطفه در آن جاری بود و وزن شاهنامه داشت که وزنی حماسی است اما با این حال همنشینی خوب واژه ها باعث شده که حسّ خوبی در مخاطب دمیده شود.
از آنجایی که شاعر می‌خواهد تا ترانه‌اش نقد شود؛ لازم دیدم به نکاتی که به نظر بنده می تواند، یک ترانه‌ی خوب را زیر سوال ببرد؛ اشاراتی داشته باشم.
هرچند می‌گویند،اگر اشکالات وزنی در ترانه باشد زیاد مهم نیست؛ اما اگر ریتم درستی داشته باشه صد البته تاثیرش بیشتره.در کلِ ترانه فقط یک مصراع ایراد وزنی داره و آن‌هم مصراع دوم است( حتی تو زمستونم آفتابیه) که اشکالش تابلو است و ریتم هم نداره.به نظرم به صورتِ«و حتّی زمستونم آفتابیه» باشه تا حدودی بهتر میشه.
اکثر قریب به اتّفاق قوافی با هم قافیه نیستند مانند:( مهتاب،آفتاب) که هم از نظر وزنی و هم عیب ایطای جلی و در بقیه هم اگر حروف الحاقی را جدا کنیم ( عالی ،رویایی،جاری ،تکراری ،تنهایی،خالی،کافی...) عیب آنها نمایان می شود.چون ( ی) به تنهایی اساس قافیه قرار نمی‌گیرد.
و نیز از قدیم گفته‌اند:« کم گوی و گزیده گوی چون در » در ترانه حدود شش هفت بیت به کار می‌آید و شاعر سیزده بیت ارائه کرده ،که بهتر آن بود؛ ابیات ضعیف‌تر حذف می‌شدند.
امیدوارم شاهد سرودن ترانه‌های خوبتری از این شاعر توانا در آینده باشیم.
و من الله توفیق
۱۴۰۰/۱/۲۵ علیرضا حکیم

سلام‌....‌

این ترانه بر وزن \\" فعولن فعولن فعولن فعل \\" ( یا فعول ) سروده شده که پرکاربردترین وزن در پهنه ی ادبیات فارسی حساب میشود و تقریبا تمام مثنویهای کلاسیک و معروف ما در این وزن قرار میگیرند . ( شاهنامه - پنج گنج ، بوستان ، گرشاسب نامه و... ) وزن اصلی آن بدین صورت است :

فعولن فعولن فعولن فعولن ( ت تن تن ، ت تن تن ، ت تن تن ، ت تن تن )
که متقارب مثمن سالم نام دارد . مثمن ترجمه ی هشت تایی ست . چون در هر بیت هشت بار فعولن تکرار میشود . ولی در وزن این ترانه ( و همچنین بوستان و شاهنامه و ... ) هجای آخر وزن حذف شده ، و بهمین جهت متقارب مثمن محذوف مینامند . ( دوگانه ی هشت تایی کاسته ) :

ک نا رم / ک هس تی / ز ما ثا / ب ت
فعولن / فعولن / فعولن / فعل

ممکنست برای نوآموزان و دوستانی که تازه با اوزان عروضی آشنا شده باشند در مورد تقطیع و رکن بندی مصرع فوق سوالاتی مطرح شود که پیشاپیش پاسخ میدهم :

۱- حرف ن مسکون که بعد از مصوت بلند قرار بگیرد در تقطیع قرارش نمیدهند . بهمین جهت کلمه ی زمان بصورت زما تقطیع شده است

۲- هجای آخر همه مصاریع را همیشه باید بلند حساب کنیم

۳- ه تانیث هم در اینجا بعد از تبدیل به خط عروضی به کسره تبدیل شده است . چون خط عروضی به نوشتار توجه نمیکند بلکه از روی گفتار است که کار پیش میرود

اما برای ترانه سرایی بیشتر از اینکه به عروض توجه شود باید به ایقاع ( اوزان موسیقی ) التفات نمود و ذهن ترانه گو معمولا ذهنی ریتمیک است و همزمان با سرودن ترانه به اجرای آن توسط خواننده هم اندیشه میکند . چیزی که باعث نشاط و تلون این اثر شده ، صمیمیت و بار عاطفی و صداقت آن است و بی ادعایی و خودمانی بودنش . و آنچه به آن آسیب زده است ، تطویل و اطناب آن است که شاعر باید دل به دریا بدهد و دستکم شش بیت آنرا حذف کند . چرا که ذات ترانه و ترانه خوان کوتاه پسند است . و سخن آخر اما عرض سلام به جناب حکیم است که به حضورش در این مجموعه افتخار میکنم و قدردان نکاتی هستم که همواره از قلمشان میآموزم . حضور ایشان و دیگر اساتید دلسوز براستی وزنه ای ست برای این سایت و راستی چند روزی ست از جناب لاهیجی مطلبی صادر نشده ، امید که حالشان خوب باشد


مانا . بیرجند . ۲۵ فروردین ۱۴۰۰