دخترک شال سرمه ای

به نام حق
سلام و عرض ادب خدمت شما بانو طیوری عزیز
یک شعر مناسب از چند عنصر مهم تشکیل میشود...
که استاد شفیعی کدکنی در پنج بخش مجزا هرکدام را به خوبی توضیح میدهد....

مورد نخست عاطفه است یا همان احساس که ، زمینه ی درونی و معنوی شعر است ، به اعتبار کیفیت برخورد شاعر با جهان خارج و حوادث پیرامونش. نوع عواطف هر کسی ، سایه ای است از من او. بر این اساس می توان، در یک چشم انداز عام، من ها را در سه گروه عمده و اساسی تقسیم کرد.
که از قسم هایش نقدا میگذرم که بکارمان نمی آید...
اما این را عرض کنم که احساس در شعر شما به خوبی وجود دارد...که در کنار تصویر پردازی های ملموس و قابل درک زیبایی دوچندانی به آن بخشیده است...

....
عنصر دوم تخیل است که در مخیلات و افکار شاعر شکل میگیرد،
یا به عبارتی عبارت است از کوششی که ذهن هنرمند در کشف روابط پنهانی اشیاء دارد. به تعبیر دیگر، تخیل نیرویی است که به شاعر امکان آن را می دهد که میان مفاهیم و اشیاء ارتباط برقرار کند، پل بزند و چیزی را که قبل از او ، دیگری در نیافته ، دریابد. نیروی تخیل، صور خیالimageاست که اگر بخواهیم با همان اصطلاحات سنتی آن را توضیح بدهیم، باید بگوییم حاصل نیروی تخیل انواع تشبیهات، استعارات و مجازهایی است که شاعر می آفریند. صور خیال چیزی نیست که تمام شدنی باشد؛بیکرانه است.
بی گمان کمال ارزش تخیل در بار عاطفی آن است . تخیلی که مجرد باشد ؛ هر چه زیبا باشد تا از بار عاطفی برخوردار نشود؛ ابدیت نمی یابد...

این عنصر درشعر هر شاعری وجود دارد اما اینکه به اندازه ی کافی هست یانه باز خود بحثی دیگرست...
شاید این تصویر سازی هایی که شما در شعر بکار بردید را بشود نمونه ی نسبتا خوبی از تخیلات شاعر دانست اما گاهی لازم است از حالات روتین و تکراری بعصا به بدایعی نو از سمت و سوی شاعر پرداخته شود که ابراز ذهنی پویاست که شما به خوبی از آن برخوردارید...اما اینکه آیا از ظرفیت آن استفاده میکنید یا خیر باز مقوله جداییست،حال انکه تنها ابزارش بسط دادن تفکرات است فراتر از روزمرگی ها...
به عنوان مثال در کنار شال سرمه ای توصیفات جدیدی هم باید باشد که صرفا از بدایع شاعر است....

مورد سوم زبان است...
که بنده قصد پرداختن به این موضوع را ندارم چرا که یک ضعف اساسی که در شعر شاعران امروزی مشهود است ،همین گرایشات کهن است که خوشبختانه در شعر شما این مشکل وجود ندارد و شما شاعر زبان حال هستید و به جای کلمات عاری از تکلف دنبال کلمات منسوخ قرون وسطایی نیستید و این ویژگی در شعر شما مایه ی مسرت است...ولاغیر....البته به شرط آنکه زبان حال و سادگی را با محاوره و روزنامه واری اشتباه نگیریم...همانطور که خیلی ها اشتباه میگیرند و تا گوشزد میکنیم،روی عنادشان را به ما نشان میدهند..
بگذریم..
مورد چهارم آهنگ یک شعر است که شفیعی کدکنی بیانی کامل دارد و در صورخیال در شعر فارسی به خوبی آنرا بسط داده و این را بگویم که حتما باید روی آهنگ و وزن شعرتان کار کنید،چرا که یک شعر برای کلاسیک بودن اول وزن نیاز دارد سپس هر آنچه بالاتر گفتم و یا در ادامه اشاره خواهم کرد...
پس وزن را حتما مطالعه کنید و شعر معاصر زیاد بخوانید....

ادامه دارد...

سلام مجدد
.....
همانطور که خدمتتان عرض کردم آهنگ در شعر کلاسیک و نیمایی از ارکان مهم به شمار می آید(البته اگر بتوان نوشته های منثور را شعر دانست وگرنه باید این را در کل شعر مورد بحث قرار داد) همانطور که منتقدان بزرگ ادب پارسی شعر را گره خوردگی های تخیل و احساس توام با آهنگ میدانند(استاد محمدرضا شفیعی کدکنی در صور خیال و استاد عبد الحسی زرین کوب در دیدگاه های متفاوت)
اما به نثر شفیعی کدکنی آهنگ در شعر که فراتر از آنچه میدانیم است به خوبی توضیح داده شده که خلاصه از آن را خدمتتان عرض میکنم:


هر گونه تناسبی، خواه صوتی ، خواه معنوی، می تواند در حوزه ی تعریفی آهنگ قرار گیرد. بنابراین ، منظور از آهنگ فقط وزن شعر نیست، بلکه مجموعه ی تناسبهایی است که در یک شعر می تواند مورد بررسی قرار گیرد و عبارت است از:
1-موسیقی بیرونی شعر: همان چیزی که وزن عروضی خوانده می شود و چشم گیرترین عامل، عامل وزن است که آشکارترین موسیقی را همراه دارد.
2-موسیقی کناری: منظور تناسبی است که از رهگذر هماهنگی دو کلمه یا دو حرف در آخر مصراع ها دیده می شود. مثل «خواب »و «آب» که در حقیقت صامت و مصوت های مشترک سبب می شوند گوش لذتی ببرد.موسیقی کناری همان موسیقی قافیه و ردیف است که بتواند در پایان مصراع ها موسیقی ای از این دست به وجود آورد.
3-موسیقی داخلی:منظور از موسیقی داخلی یا درونی مجموعه تناسب هایی است که میان صامت ها و مصوت های کلمات یک شعر ممکن است وجود داشته باشد.مثلاً اگر در یک شعر ، مصوت های â.ؤ«.إ«تکرار شوند. این خود نوعی موسیقی ایجاد می کند ، نظیر تکرار مصوت âدر این بیت:
یاد باد آن که نهانت، نظری با ما بود/ رقم مهر تو بر چهره ی ما پیدا بود
4-موسیقی معنوی: هر نوع تناسب را می توانیم در قلمرو آهنگ قرار دهیم، تناسبهای معنوی در این حوزه قرار می گیرند.آنچه قدما، طباق و تضاد و مراعات النظیر و...خوانده اند، همه تناسب های معنوی مفاهیم و کلمات است. این تناسب ها اجزای شعر را از درون به هم پیوند می بخشند و در استحکام فرم تأثیر بسیار دارند.
.........
قسمت آخر شکل و قالب شعر است،که توضیحات احتیاجی ندارد و بر این امر انشالله که واقف هستید...

پرگویی های این شاگرد را به بزرگواری ببخشید...
عزیز هستید
موفق باشید...انشاالله.....