کیومرث

         یا گیومرث در فارسی، گیومرت یا گیومرد[11] در پهلوی، گَیومَرَتَن در اوستایی نام نخستین نمونه انسان در جهانشناسی اساطیری مزدیسنا و نخستین شاه در شاهنامه است. گیومرث در زبان اوستایی از دو جز گَیو (به معنی زندگانی) و مَرَتَن (به معنی میرنده یا فناپذیر) تشکیل یافته‌است.

ریشه‌شناسی نام 

گیومرث یا گیومرت در تاریخ‌نگاری‌ها و داستان‌های ایرانی و کیومرث یا جیومرت تاریخ‌نگاری‌های اسلامی و گیومرد یا گیومرت یا گیوک مرت پهلوی همگی از واژه اوستایی «گیه مرت َ» ریشه گرفته است. بخش «گیه» به معنی جان و بخش «مرت» در معنای مردن است. مرت یعنی درگذشتنی، میرا و فانی و بدین‌سان «گیه مرت» به معنای «زندگانی میرا» یا «حیات فانی» است. به سخن دیگر انسان و آدمی چون سرانجام آن فنا و زوال است، زنده میراست.

گیومرث بر یک مفهوم مجرد شخصیت یافته ای دلالت دارد که معنی آن «زندگی میرا»، زندگی انسانی است. به نظر می رسد که تمایل به شخصیت دادن به مفاهیم مجرد در دورۀ نوآوری زرتشت، تحول یافته است. درست است که مفهومی چون رته (rta) «نظم قانونی و مقدس» در دورۀ هند و ایرانی نقشی داشته است، اما احتمالأ آن زمان از این مفهوم یک «خدای مستقل» تصور نمی شده است.

.…
 نقل از:ویکیپدیا